Του Παναγιώτη Μήλα
Τη Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 1981 επανεκδόθηκε το «Έθνος» ύστερα από σιωπή 11 χρόνων. Εν τω μεταξύ ύστερα από ένα ταξίδι 36 χρόνων – πάντα σε φουρτουνιασμένη θάλασσα – το σκάφος κατάφεραν να το βουλιάξουν πριν από λίγους μήνες και τώρα από το Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου 2017 η εφημερίδα (ως έκδοση Σαββατοκύριακου) θα κρεμαστεί και πάλι στα περίπτερα αλλά από άλλον εκδότη.
Η πορεία της, που άρχισε το 1913, διακόπηκε την 25η Μαρτίου του 1970 με απόφαση της δικτατορίας λόγω μιας συνέντευξης του Ιωάννη Ζίγδη. Στη συνέντευξή του αυτή, που δημοσιεύθηκε στις 24 Μαρτίου, ο Ζίγδης συνιστούσε, εξαιτίας της επιδείνωσης του Κυπριακού (απόπειρα κατά του Μακαρίου, δολοφονία του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη κ.λπ.), τον σχηματισμό Κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας» και επιστροφή στη δημοκρατική τάξη. Αυτό χαρακτηρίστηκε από το Στρατοδικείο σαν «διασπορά ψευδών ειδήσεων» και «άσκηση αντεθνικής προπαγάνδας» (Παράβαση του νόμου «Περί Τύπου» και του νόμου «Περί καταστάσεως Πολιορκίας»). Ο Γιάννης Ζίγδης ήταν ο μόνος υπουργός της προδικτατορικής περιόδου, που φυλακίστηκε από το καθεστώς. Για τη συνέντευξή του την 1η Απριλίου του 1970 καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών σε 4,5 χρόνια φυλάκιση, χρηματική ποινή 300 χιλ. μεταλλικών δραχμών και κατάσχεση της οικίας του στην Πολιτεία. Για τον ίδιο λόγο και καταδικάστηκαν οι συνιδιοκτήτες και εκδότες Κώστας Κυριαζής και Κώστας Νικολόπουλος, όπως επίσης και ο διευθυντής της εφημερίδας Γιάννης Καψής. Τα γραφεία της εφημερίδας ήταν στην οδό Κολοκοτρώνη 8, εκεί που στεγάστηκε αργότερα η «Ελευθεροτυπία» (μετά την Πανεπιστημίου και πριν από τη Μίνωος). Σήμερα στο ίδιο κτήριο βρίσκεται η «Εφημερίδα των Συντακτών».
Δέκα χρόνια μετά το λουκέτο της δικτατορίας, δύο συνεργάτες αποφάσισαν να επανεκδώσουν το «Έθνος». Ήταν ο Γιώργος Μπόμπολας και ο Αλέκος Φιλιππόπουλος. Οι δυο τους από τον Σεπτέμβριο του 1978 εξέδιδαν τη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια η οποία μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στα Ελληνικά σε 34 τόμους από τις εκδόσεις «Ακάδημος» του Γ. Φ. Μπόμπολα. Διευθυντής σύνταξης ήταν ο Αλέξανδρος Φιλιππόπουλος. Η ελληνική έκδοση ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 1983.
Τον Αύγουστο του 1980 ο Μπόμπολας και Φιλιππόπουλος άρχισαν να συνεργάζονται και για το «Έθνος». Σε μια πολυκατοικία της οδού Μιχαλακοπούλου 35, στον πρώτο και στον δεύτερο όροφο, στέγασαν το όνειρό τους. Εκεί γεννήθηκε τη Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 1981 το νέο «Έθνος». Γεννήθηκε αλλά δεν “μεγάλωσε”… Πώς να μεγαλώσει άλλωστε αφού ο Αλέκος Φιλιππόπουλος επέλεξε το μικρό σχήμα, το ταμπλόιντ, πρώτη φορά για πολιτική εφημερίδα. (Το σχήμα αυτό είχε χρησιμοποιήσει στη «Ναυτεμπορική» ο Τζώρτζης Αθανασιάδης ήδη από το 1948).
Η προετοιμασία της εφημερίδας στηρίχθηκε σε μια χρυσοφόρα συνταγή του Φιλιππόπουλου. Ο «θείος» – όπως ήταν το παρατσούκλι του – στελέχωσε την εφημερίδα τοποθετώντας επικεφαλής των τμημάτων έμπειρους δημοσιογράφους, έγκυρους και αξιοσέβαστους. Δίπλα σε αυτούς έβαλε νέους ανερχόμενους συντάκτες αλλά και κάποιους που έκαναν τα πρώτα τους δημοσιογραφικά βήματα. Απέφυγε δηλαδή να φορτώσει την εφημερίδα με αμέτρητες βαριές υπογραφές και υψηλές αμοιβές. Προτίμησε να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για να γίνει μετάγγιση της πείρας από τους παλιούς στους νέους και να ισχυροποιήσει με τον τρόπο αυτό το δυναμικό της εφημερίδας.
Τα κείμενα -στην περίοδο της προετοιμασίας- γράφονταν, σκίζονταν, ξαναγράφονταν, διορθώνονταν έτσι ώστε να ταιριάζουν στο νέο προϊόν που ήταν η μικρού μεγέθους εφημερίδα, η γνωστή ως tabloid. Μάλιστα ο Φιλιππόπουλος είχε συντάξει έναν οδηγό με τον οποίο έδινε κάποιες συμβουλές για γράψιμο άμεσο, ελκυστικό, μοντέρνο και γρήγορο. Ζητούσε κείμενα χωρίς άσκοπες φλυαρίες και πάντα «δια των προσώπων», όπως έλεγε.
Για τον σχεδιασμό της εφημερίδας δεν χρησιμοποίησε ειδικούς αλλά προτίμησε να αντιγράψει πιστά τις βρετανικές εφημερίδες «Daily Mail» και «Daily Express». Είχε επιλέξει ο ίδιος μία προς μία εκατοντάδες σελίδες των δύο εφημερίδων και είχε φτιάξει 4-5 στοίβες με αυτές. Στη συνέχεια ζητούσε από τους συντάκτες ύλης, αφού επιλέξουν τη σελίδα που ταιριάζει στα θέματα που έχουν, να την αντιγράψουν και τέλος να την επισυνάψουν στο δικό τους κασέ. Έτσι ο γραφίστας έβλεπε και το σχέδιο του συντάκτη ύλης και τη σελίδα του Άγγλου… Με τον τρόπο αυτό οι συντάκτες ύλης και οι γραφίστες με την πάροδο του χρόνου έκαναν κτήμα τους το εγγλέζικο στυλ και άρχισαν να δημιουργούν πλέον δικές τους σελίδες με βάση το αγγλικό σχέδιο.
Το σχήμα που ενόχλησε και έκανε την ανατροπή
Το τι έγραψαν για το σχήμα που είχε το «Έθνος» δεν περιγράφεται. Η επίθεση έγινε κυρίως από τις εφημερίδες που έχαναν αναγνώστες εξαιτίας του «Ε». Από τον Σεπτέμβριο του 1981 μέχρι τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου η κυκλοφορία είχε συνεχή ανοδική πορεία ενώ τον Φεβρουάριο του 1982 κατέκτησε τη δεύτερη θέση ξεπερνώντας τα 100.000 φύλλα ημερησίως πανελλαδικά. Τον Αύγουστο του 1982, μόλις συμπλήρωσε 11 μήνες από την έκδοσή του, το «Έθνος» ανέβηκε στην πρώτη θέση με διαφορά περίπου 40.000 φύλλων από τη δεύτερη εφημερίδα. Δύο χρόνια μετά την έκδοση και τη μεγάλη επιτυχία του «Έθνους», οι επικριτές του είχαν αρχίσει να μελετούν πώς θα το μιμηθούν και πώς θα το αντιγράψουν. Όμως η ψυχή και το μυαλό του ηγέτη δεν αντιγράφονται οπότε όλες οι προσπάθειες αντιγραφής απέβησαν άκαρπες.
Η μεγάλη ντρίπλα του Αλέκου Φιλιππόπουλου
Γύρω στη μέση της δεύτερης πενταετίας του ’80 η τιμή των εφημερίδων ήταν 20 δραχμές. Η μάχη και για την κατάκτηση και για τη διατήρηση στην κορυφή της κυκλοφορίας πανελλαδικά ήταν καθημερινή και σκληρή. Ήταν ένα διαρκές παιχνίδι στη δημοσιογραφική και επιχειρηματική σκακιέρα. Ένα βράδυ, δεν θυμάμαι χρονολογία, μάλλον το 1987, η εφημερίδα «είχε κλείσει» και βρισκόταν στο τελικό στάδιο πριν από την εκτύπωση. Όλοι οι δημοσιογράφοι και οι τεχνικοί είχαν φύγει. Μόνο σε ένα γραφείο υπήρχε φως.
Στον δεύτερο όροφο του κτηρίου στο Χαλάνδρι, το γραφείο του διευθυντή ήταν φωτισμένο. Εκείνος μιλούσε στο τηλέφωνο και ζητούσε να μην αρχίσει η εκτύπωση της εφημερίδας. Στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν ο προϊστάμενος των τεχνικών υπηρεσιών.
Ο Διευθυντής έδωσε εντολή να εγκαταστήσουν άμεσα στο γραφείο του έναν υπολογιστή, ενώ παράλληλα ζήτησε να γυρίσουν εκείνη την προχωρημένη ώρα στη θέση τους δύο άτομα: Ένας μοντέρ και ένας γραφίστας. Για διορθωτή ζήτησε τον μοναδικό που μπορούσε να διαβάσει το πάντα δυσανάγνωστο χειρόγραφό του και που παράλληλα του είχε απόλυτη εμπιστοσύνη. Είπε λοιπόν να ειδοποιήσουν την Ειρήνη Αϊβαλιώτου να επιστρέψει. Όταν όλα όσα ζήτησε είχαν γίνει, κάλεσε την Ειρήνη στο γραφείο του και της έδωσε να γράψει στον υπολογιστή ένα μικρό κείμενο.
Με αυτό το κείμενο ενημέρωνε τους αναγνώστες ότι από εκείνη την ημέρα η τιμή της εφημερίδας από 20 δραχμές θα πήγαινε στις 10. Το κείμενο γράφτηκε, διορθώθηκε, δόθηκε στον γραφίστα για να κάνει αλλαγή στην πρώτη σελίδα, μετά στο μοντάζ και τέλος στο πιεστήριο για να αρχίσει κανονικά η εκτύπωση. Νέα τιμή: Δραχμές 10. Έκπληξη για όλους. Και για τους ανταγωνιστές αλλά πιο πολύ για τους αναγνώστες που αγκάλιασαν αμέσως την πρωτοβουλία της εφημερίδας και την απογείωσαν σε νέα κυκλοφοριακά ύψη, μακριά από τον δεύτερο.
Άργησαν όλοι να συνέλθουν από το σοκ και να αντιδράσουν, με αποτέλεσμα το «Έθνος» να παραμείνει ακλόνητο στην κορυφή. Χωρίς πτυχία και άλλους βαρύγδουπους τίτλους στην οικονομία και στο επιχειρείν, ο Φιλιππόπουλος με τη φοβερή του ντρίπλα έβαλε τα γυαλιά στους επί τούτου σπουδαγμένους.
Εδώ αξίζει να αναφέρω κάποιους από αυτούς που με την εμπειρία τους πρόσφεραν και στους αναγνώστες αλλά και στους νεαρούς συναδέλφους τους.
Εκείνοι που άνοιξαν το δρόμο
Εδώ αξίζει να αναφέρω κάποιους από αυτούς που με την εμπειρία τους πρόσφεραν και στους αναγνώστες αλλά και στους νεαρούς συναδέλφους τους. Αναφέρω μόνο όσους θυμάμαι και μόνο εκείνους που σήμερα δεν ζουν:
Τα δύο φοβερά χαμόγελα, ο Κωστής Χαιρόπουλος και ο Τόλης Γαρουφαλής. Ο αρθρογράφος Χρήστος Θεοχαράτος. Οι πολιτικοί συντάκτες Γιώργος Γάτος, Αχιλέας (με ένα λάμδα) Χατζόπουλος και Αντώνης Καλαμαράς.
Στους συνεργαζόμενους αρθρογράφους ήταν: Ο Θόδωρος Κρίτας στο χώρο του πολιτισμού και ο Σόλων Γρηγοριάδης με τα ιστορικά του θέματα. Δύο Βασίληδες έδιναν κάθε εβδομάδα τις συμβουλές τους, σε θέματα υγείας ο αρχίατρος Βασίλης Σπανός (του οποίου τα θέματα ισχύουν και σήμερα και μάλιστα το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ θα έπρεπε κάποτε να τα εκδώσει) και σε νομικά θέματα ο Βασίλης Μαυρολέων. Τρίτος Βασίλης με ξεχωριστή πένα, ο κριτικός κινηματογράφου Βασίλης Ραφαηλίδης. Κριτικός θεάτρου ο Μηνάς Χρηστίδης. Με στήλες στο χώρο του πολιτισμού ο γλυκός «κακός» Αρτέμης Μάτσας, η ευγενική Ελένη Χαλκούση, η Μαρία Ρεζάν έτσι χωρίς πρόγραμμα και στο δρόμο που είχε τη δική του ιστορία η καλή μας Κωστούλα Μητροπούλου. Στο αθλητικό τμήμα επικεφαλής στο ξεκίνημα της εφημερίδας και μέχρι το 1984 ο «παππούς» ή “πρύτανης του αθλητικού ρεπορτάζ” Χρήστος Σβολόπουλος που διέκοψε τη σύνταξή του για να επιστρέψει στην ομάδα των νέων συναδέλφων του. Από την ομάδα αυτή «έφυγαν» ήδη ο Στέλιος Καραγιάννης, ο Νίκος Νάρνος, ο Χρήστος Λεβέντης και ο Γιάννης Ρέλιας. Από τα άλλα ρεπορτάζ δεν ξεχνάμε τον αξεπέραστο Στράτο Καλογερόπουλο του υπουργείου Άμυνας, τον Νίκο Ζερβονικολάκη και τον Γιώργο Καραλή στο ελεύθερο. Στο τηλεοπτικό η Ντίνα Βασιλάκου. Ο Ντίνος Τσακοτέλης στο εξωτερικό δελτίο. Στο Παιδείας η μοναδική μας Έλλη Παππά και ο γελοιογράφος Ηλίας Σκουλάς με την αξέχαστη «Μαντάμ Ο». Ο Τριαντάφυλλος Σιαπέρας στο σκάκι. Από τη διόρθωση ο Μάνος Αμελίδης και ο Ανδρέας Τζουράκης. Ο Ιών Μοσχονάς στο αρχείο. Ο Χρήστος Πουλίδης με το ιστορικό φωτογραφικό αρχείο του πατέρα του. Από το επαρχιακό χάσαμε τον Θανάση Ζορμπά και τον Νώντα Γερακούδη, από την ύλη ο Σταύρος Αλατάς, ο Γιάννης Σαλταβαρέας, ο Πάνος Γεραμάνης και από το πολιτιστικό τον Νίκο Τσιπλάκο. Τέλος από τις «Εικόνες», που κυκλοφορούσαν τότε στο περίπτερο, η αγαπημένη Πέλη Κεφαλά, ο Ίων Νταϊφάς για τον κινηματογράφο, ο Γιώργος Κάρτερ για την τηλεόραση, η Μαρία Κοτζαμάνη για τα εικαστικά, ο Μαρίνος Κουσουμίδης για συνεντεύξεις και ο Σταμάτης Φιλιππούλης με τις «εικόνες του χθες». Ασφαλώς θυμόμαστε τη μεγάλη αγκαλιά της εφημερίδας, τη Στέλλα Μπορμπουδάκη στο τηλεφωνικό κέντρο, τον οδηγό Ηλία Γρίβα, τον κλητήρα Γιώργο Κατσελάκη και από τα τηλέτυπα και οι δύο Βασίληδες, τον Σόμπολο και τον Βογιατζή. Τέλος από τη φωτοσύνθεση τον Θόδωρο Ζαχαράκη και από το πιεστήριο τον Μιλτιάδη Κατσαούνη. Στον μακρύ κατάλογο προστέθηκε πριν λίγες ημέρες και ο Δημήτρης Βάρος.
Μια απλή καταγραφή, ίσως και με λάθη. Ένα λουλούδι στη μνήμη τους.
Η μάχη με την… κοντή εφημερίδα
Εν τω μεταξύ όλες οι εφημερίδες, εκτός από την «Καθημερινή», έσπευσαν να γίνουν ταμπλόιντ. Αυτοί που κατηγορούσαν το «Έθνος» ως… κοντή εφημερίδα, το ακολούθησαν κατά βήμα. Πουθενά στον κόσμο δεν γεννήθηκαν σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα τόσα ταμπλόιντ όσα στην Ελλάδα. Παράλληλα οι κυκλοφορίες των εφημερίδων στο σύνολό τους πλησίασαν το εκατομμύριο. Επίσης οι διαφημιστικές καταχωρίσεις διπλασιάστηκαν. Το νέο εκδοτικό προϊόν ανέτρεψε την κατάσταση και δημιούργησε νέο περιβάλλον στο χώρο του Τύπου.
Οι επικριτές της εφημερίδας αντιγράφοντας το σχήμα, το κασέ και την τεχνική πίστεψαν ότι αυτό αρκούσε. Όμως άλλα ήταν τα προσόντα της εφημερίδας που κανείς δεν μπόρεσε να αντιγράψει. Βέβαια βασικό της όπλο ήταν ο διευθυντής της, ο Αλέκος Φιλιππόπουλος (1927-1991), ο οποίος στα 14 του χρόνια άρχισε να εργάζεται στην εφημερίδα «Ακρόπολις». Τη δεκαετία του ’50 εργάστηκε στην εφημερίδα «Εμπρός» και κατόπιν στη «Μεσημβρινή» ως αρχισυντάκτης και το 1967 στην «Απογευματινή». Τότε έδωσε χώρο στο αθλητικό ρεπορτάζ το οποίο από τα φτωχά τρίστηλα έφθασε στις 4 σελίδες.
Με την αρχική γραμμή πλεύσης η «Ελευθεροτυπία»
Το 1975 δημιούργησε την «Ελευθεροτυπία» προσφέροντας μάλιστα τον τίτλο που ανήκε σε δικό του μηνιαίο περιοδικό. Η «συνταγή» με την οποία έφτιαξε την εφημερίδα ακολουθήθηκε πιστά από τον διάδοχό του. Όπως οι εκάστοτε διευθυντές της Coca Cola δεν τόλμησαν ποτέ να αλλάξουν τη συνταγή του πετυχημένου αναψυκτικού, το ίδιο έγινε και με την «Ελευθεροτυπία». Όσα χρόνια κυκλοφορούσε μέχρι και το κλείσιμό της η εφημερίδα δεν μετακινήθηκε ούτε κατά ένα χιλιοστό από τη γραμμή πλεύσης που είχε χαράξει ο Φιλιππόπουλος. Βέβαια αυτό δεν ήταν αρκετό, όπως αποδείχτηκε αργότερα.
Μετά την αποπομπή του από τη διεύθυνση της εφημερίδας, με τον γνωστό αντισυναδελφικό τρόπο, η «Ελευθεροτυπία» έγινε ένα τεράστιο δημόσιο και οδηγήθηκε τελικά στο ναυάγιο.
(Αυτά και άλλα πολλά είχα γράψει σε blog για τα media με το μικρό μου όνομα, όταν απολύθηκε ο διάδοχος του Αλέκου Φιλιππόπουλου. Δέχθηκα επίθεση με ύβρεις από συναδέλφους, οπότε επανήλθα με περισσότερες λεπτομέρειες, ονοματεπώνυμο και τηλέφωνο, με αποτέλεσμα να σιγήσουν οι φωνασκούντες).
«Έθνος της Κυριακής» και «Εικόνες»
Όταν συμπληρώθηκε ο πρώτος χρόνος, εκδόθηκε και το «Έθνος της Κυριακής» ενώ την Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 1984 κυκλοφόρησε και το παλιό πετυχημένο εβδομαδιαίο περιοδικό ποικίλης ύλης της Ελένης Βλάχου, οι «Εικόνες». Αργότερα ο Φιλιππόπουλος προσπάθησε να βγάλει και εβδομαδιαίο πολιτικό – ειδησεογραφικό περιοδικό με τον τίτλο «Χρόνος». Το αποτέλεσμα δεν ήταν το αναμενόμενο…
Να θυμίσω εδώ ότι η εφημερίδα από το 35 της οδού Μιχαλακοπούλου μεταφέρθηκε στο Χαλάνδρι, στην οδό Μπενάκη, από την 1η Απριλίου του 1984. Το κτήριο αυτό στο Χαλάνδρι εκτός από «σχολείο» για νέους δημοσιογράφους, υπήρξε και τόπος ενημέρωσης μικρών και μεγάλων μαθητών. Οι επισκέψεις σχολείων δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων ήταν συνεχείς. Δόθηκε έτσι η ευκαιρία σε χιλιάδες μαθητές να γνωρίσουν από πρώτο χέρι τον τρόπο έκδοσης και τον μηχανισμό εκτύπωσης εφημερίδων και περιοδικών.
Η επιτυχία τελικά δημιούργησε τριβές μεταξύ εκδότη και διευθυντή. Οι λόγοι είναι γνωστοί στους πολύ στενούς συνεργάτες των δύο πρωταγωνιστών. Η αλήθεια είναι ότι μια… σκακιστική κίνηση του δημοσιογράφου προκάλεσε τέτοια αλλαγή των δεδομένων που κανείς, από όσους τον διαδέχτηκαν, δεν κατάφερε ποτέ να τα ανατρέψει.
Όταν οι ανάξιοι πέτυχαν να διώξουν τους άξιους
Οι «διάδοχοι» που ενέσκηψαν δεν είχαν ούτε τις γνώσεις, ούτε τη δύναμη να κρατήσουν το τιμόνι της εφημερίδας και των άλλων ειδικών εκδόσεών της. Οι μόνοι που είχαν αυτή τη δύναμη ήταν δύο. Φυσικά από την παλιά φρουρά: Ο Μπόμης και ο Βάρος. Αυτοί αγαπούσαν το “μαγαζί”.
Ο πρώτος, ο Ανδρέας Μπόμης, είχε το τσαγανό και μπορούσε να κρατά πάντα ψηλά το ενδιαφέρον των αναγνωστών. Αυτό δεν το λέω εγώ. Αυτό το αποκαλύπτουν οι αριθμοί: Την Τετάρτη που το περιοδικό «Εικόνες» (το πρώτο παιδί του Μπόμη) βρισκόταν στα περίπτερα τα χαμόγελα κυριαρχούσαν στο κτήριο. Επίσης τη Δευτέρα που κυκλοφορούσε μαζί με την εφημερίδα και το «Εθνοσπόρ» (το άλλο παιδί του Μπόμη) οι πωλήσεις έκαναν άλμα εις ύψος. Ο Μπόμης είχε πάθος και ήξερε να εμπνέει. Πετύχαινε με ευκολία όποιο στόχο κι αν έβαζε. Όμως «δύο καρπούζια» σε μια μασχάλη ήταν πολλά. Οπότε οι καλοθελητές φρόντισαν να πριονίσουν την καρέκλα του. Θέλησαν να πάρουν τη θέση του. Συνασπισμένοι το κατάφεραν για να …απολαύσουν στη συνέχεια ολομόναχοι την ολοκληρωτική τους αποτυχία.
Ο δεύτερος, ο Δημήτρης Βάρος, είχε την ίδια τύχη. Μετά τη προμελετημένη κίνηση Φιλιππόπουλου στη σκακιέρα και την εν γνώσει του καταστροφική προσέγγιση της εφημερίδας στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ο κυκλοφοριακός κατήφορος ήταν ανοιχτός. Κανείς εκ των διευθυντών που έκαναν πασαρέλα δεν κατάφερε να πάρει ούτε μισό φύλλο. Ο μόνος που μπόρεσε να συγκρατήσει το σκάφος ήταν ο Βάρος, ο οποίος με το «Έθνος της Κυριακής» κράτησε άμυνα και έδειξε το δρόμο και τη συνταγή για την ανάκαμψη. Πέτυχε την ανάκαμψη κι αυτό το αποδεικνύουν οι αριθμοί. Επιστέγασμα αυτής του της επιτυχίας ήταν να αναλάβει και τη διεύθυνση του καθημερινού φύλλου μήπως και καταφέρει να το σώσει.
Δύσκολη αποστολή για όλους, όχι όμως για τον Βάρο. Όμως στο έργο που ανέλαβε ήταν μόνος. Δεν είχε συμπαραστάτες. Όσοι δούλεψαν δίπλα του μπορούν να μιλήσουν για τον Βάρο. Σίγουρα δεν θα πουν τα καλύτερα. Ο Δημήτρης ήταν τελειομανής, λεπτολόγος, προσεκτικός, απαιτητικός. Όλα αυτά προϋπέθεταν σκληρή δουλειά και η σκληρή δουλειά δεν ήταν κάτι που άρεσε. Ο Δημήτρης δεν φορούσε ρολόι, δεν τον αφορούσε το όποιο ωράριο προέβλεπαν οι συλλογικές συμβάσεις. Φυσικά αυτό δεν ήταν αρεστό σε κανέναν. Έτσι η εργασιομανία του πάντα προκαλούσε αντιδράσεις. Όμως οι αναγνώστες των εφημερίδων και των περιοδικών που είχαν τη δική του υπογραφή είχαν άλλη γνώμη.
Μάλιστα η Ένωση Συντακτών, που πάντα είναι φειδωλή σε σχόλια για συναδέλφους, αποχαιρετώντας την Παρασκευή 8 Σεπτεμβρίου 2017 τον Βάρο, σε ανακοίνωσή της έγραψε: «Όταν, το 1986, ο Δημήτρης Βάρος ανέλαβε διευθυντής στην εφημερίδα «Έθνος της Κυριακής», κατάφερε, κατά τη διάρκεια της πετυχημένης θητείας του, με την εγκαινίαση των ενθέτων και των συνοδευτικών περιοδικών, να αλλάξει ριζικά την άποψη για τις εκδόσεις της Κυριακής, που οδήγησε στη συνέχεια στην καθιέρωση μιας ξεχωριστής έκδοσης των κυριακάτικων εφημερίδων, οι οποίες, από τη δεκαετία του 1990, έχουν τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην Ελλάδα».
Πολλά …αρνητικά επίθετα συνόδευαν το επώνυμο του Βάρου. Από την άλλη πλευρά της επαγγελματικής του ζυγαριάς υπήρχαν μόνο δύο λέξεις: Το δίκιο και η φαντασία. Δεν αδίκησε ποτέ κανέναν από όσους δούλευαν σκληρά όπως αυτός. Ήξερε να εκτιμά και να αναγνωρίζει εκείνους που έβαζαν πλάτη στα δύσκολα. Είχε επίσης φαντασία. Οι ιδέες του μπορούσαν – κυριολεκτικά σε μηδενικούς χρόνους – να αλλάξουν την αρνητική εικόνα που είχαν κάποια από τα έντυπα στα οποία είχε την ευθύνη.
Στα χρόνια της έντονης κρίσης του ελληνικού Τύπου κάποιοι που επίσης συνασπίστηκαν – γνωστό και αυτό – επέλεξαν να τον αποστρατεύσουν και το πέτυχαν. Σίγουρα σήμερα θα είχε λύσεις. Άνθρωπος που λάτρευε την έντυπη παραδοσιακή δημοσιογραφία ήξερε πώς να κρατήσει ζωντανή την αγάπη του. Δεν θα άφηνε το καράβι να βουλιάξει. Ήξερε να δίνει μάχες και να τις κερδίζει…
Ένας χάρτινος «Δημοσιογράφος» που τον αντέγραψαν
Ας επανέλθω όμως στον βασικό μας πρωταγωνιστή, τον Αλέκο Φιλιππόπουλο που μετά το «Έθνος» φυσικά δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια και προχώρησε στην έκδοση μιας κυριακάτικης έκδοσης με τον τίτλο «Δημοσιογράφος» έχοντας για δεξί του χέρι τον δημοσιογράφο-ρεπόρτερ Δημήτρη Λιμπερόπουλο (με γιώτα, όχι με ύψιλον). Ήταν το φύλλο (σε χρώμα σομόν) το οποίο άνοιξε το δρόμο σε ένα διαφορετικό τρόπο προσέγγισης του αναγνώστη. Για πρώτη φορά έβαλε περιοδικά που συνόδευαν τη βασική έκδοση: Περιοδικό για το αυτοκίνητο, ένα ποικίλης ύλης (όπως… αργότερα το «Ε»), ένα με κόμικς για τα παιδιά (όπως… αργότερα το «9»), ένα για τουρισμό και περιηγήσεις (όπως… αργότερα το «γεώ»). Ειδικές σελίδες (ένθετο) αποκλειστικά για την οικονομία που μέχρι τότε ήταν στο περιθώριο της βασικής ύλης των εφημερίδων. Για όλα αυτά ο Φιλιππόπουλος κατηγορήθηκε κυρίως από την «Ελευθεροτυπία» (και μάλιστα ενυπόγραφα) ότι προσπαθεί «με τέτοια τερτίπια να προσελκύσει αναγνώστες». Τελικά κάτω από την ασφυκτική πίεση των διαφημιστικών εταιρειών, που είχαν κλείσει τη στρόφιγγα, ο «Δημοσιογράφος» δεν συνέχισε την πορεία του. Έκλεισε και έδωσε την ευκαιρία σε αυτούς που κατηγορούσαν τον Φιλιππόπουλο αυτή τη φορά να τον αντιγράψουν 100%.
Επιτυχία όμως είχε το μηνιαίο οικονομικό περιοδικό που δημιούργησε. Είχε τον τίτλο «Κεφάλαιο». Εκείνη την εποχή που έβγαλε το περιοδικό όλοι γελούσαν επειδή ο “Θείος” ασχολήθηκε με ένα αδιάφορο θέμα, με την Οικονομία και τις Επιχειρήσεις. Πέρασαν περισσότερα από 25 χρόνια και το “Κεφάλαιο” εξακολουθεί να κυκλοφορεί και σήμερα με επιτυχία, ως εβδομαδιαία εφημερίδα κάθε Σάββατο, από τον γιο του Θεοχάρη Φιλιππόπουλο.
Αμέσως μετά το «Έθνος» ο Φιλιππόπουλος έγινε σύμβουλος της τηλεόρασης του Αντέννα. Ήταν ο πρώτος δημοσιογράφος που με το μικρόφωνο στο χέρι γύρισε όλη τη Θράκη κάνοντας ένα μοναδικό ρεπορτάζ και παρουσιάζοντας τα προβλήματα της περιοχής. Το ρεπορτάζ αυτό και συγκεκριμένα η διαδικασία του μοντάζ της εκπομπής ήταν η αφορμή που του προκάλεσε το εγκεφαλικό και τον οδήγησε στην εντατική και στο θάνατο…
Θα τον θυμόμαστε. Υπήρξε πραγματικά «θείος», όπως ήταν το παρατσούκλι του.
* Στη βασική φωτογραφία: Η εορταστική πόζα των στελεχών της εφημερίδας για την ειδική έκδοση της πρώτης εξαετίας (1981-1987). Από αριστερά: Ανδρέας Μπόμης, Νίκος Νικολαΐδης, Αλέκος Φιλιππόπουλος, Αφροδίτη Δεϊμέζη, Γιώργος Μπόμπολας, Πέλλη Κεφαλά, Γιώργος Λεβεντογιάννης, Τόλης Γαρουφαλής, Δημήτρης Βάρος.
-Εδώ ένα παλιό βίντεο (και) με τον Αλέκο Φιλιππόπουλο
