Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Η καταγωγή μου είναι από τη Μικρά Ασία, όπως και πολλών Ελλήνων που ζουν σε αυτή τη χώρα και σήμερα υπάρχουν και δημιουργούν, επειδή οι παππούδες τους ήρθαν μέχρι εδώ και επιβίωσαν στην καταστροφή. Επιβίωση, με κάθε τρόπο. Το σύνδρομο μάχης ή φυγής είναι μια φυσιολογική αντίδραση προερχόμενη από τις ανάγκες επιβίωσης των ανθρώπων. Οι πρόσφυγες είναι δυνατοί. Είναι μερίδα ανθρώπων που ρισκάρουν τα πάντα προκειμένου να επιβιώσουν. Ή θα παλέψεις για μια καλύτερη ζωή έστω και με το «φευγιό» ή θ’ αποδεχτείς το κακό που ήρθε και σου χτυπάει την πόρτα σου. Nα μπει να σε κατασπαράξει. Τι καθιστά τους πρόσφυγες ευάλωτους; Είναι τα όσα τράβηξαν μέχρι να βρουν τόπο να ζήσουν ή τα όσα τραβάνε από τους «δήθεν» προστάτες τους και τα όσα τραβάνε στον τόπο εγκατάστασης; Ο άνθρωπος της προσφυγιάς έχει χάσει τον κόσμο του. Μια νέα θέση ή ένας νέος ρόλος δεν αντικαθιστά τη λέξη «σπίτι», αυτό το μέρος της οικειότητας και της ζεστασιάς. Δεν αντικαθιστά τη λέξη «μάνα», αυτό το πρόσωπο της ασφάλειας και της αγάπης. Βρισκόμαστε στη μέση μιας «προσφυγικής κρίσης», όπου δεκάδες χιλιάδες μαχητικοί, απελπισμένοι άνθρωποι αναζητούν μια νέα ζωή στην Ευρώπη, διακινδυνεύοντας τη ζωή τους για να φτάσουν εδώ. Μέσα στην τραγωδία και τη διαμάχη, η συνεχιζόμενη δυσκολία των ανθρώπων που φτάνουν με σχετική ασφάλεια, συχνά ξεχνιέται. Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι τίποτα λιγότερο από την επιβίωση και την ευημερία μιας γενιάς αθώων. Τα παιδιά πρόσφυγες χάνουν τα σπίτια τους, τα μέλη της οικογένειάς τους και το μέλλον τους. Ακόμα κι όταν διασχίσουν τα σύνορα προς ένα ασφαλές περιβάλλον, φέρουν ψυχολογικά τραύματα, έχουν κατάθλιψη και χρειάζονται ένα λόγο για να ελπίζουν. Γι’ αυτό η παράσταση που μας παρουσιάζει η ομάδα Killing Τhe Fly στο Θέατρο του Νέου Κόσμου (Δώμα) είναι απόλυτα επίκαιρη, για να μην πω διαχρονική. Αναφέρεται στην οδύσσεια της Ελληνίδας Αγγελικής Ματθαίου. Προσφυγοπούλα από τις Νέες Φώκαιες της Σμύρνης η Αγγελική. Υπήρξε κόρη του Καπετάν Νικολή Πολύτη. Όπως μας υπαγορεύει το κείμενο στην αρχή της παράστασης, είναι «…παιδί της Λωζάνης. Της συνθήκης της Λωζάνης». Η ιστορία της ξεκινά στα 1922 στο σπίτι της. Ήταν μόλις 6 ετών, όταν, με την καταστροφή της Σμύρνης, η οικογένειά της και η ίδια αιχμαλωτίστηκαν από την τουρκική στρατοχωροφυλακή (τσανταρμάδες). Έτσι, ξεκίνησε ένα πολύχρονο οδοιπορικό προς τα ενδότερα της Τουρκίας, στη διάρκεια του οποίου έχασε όλη της την οικογένεια αλλά διατήρησε την αυθεντική ψυχή της. Έπειτα από χρόνια περιπετειών κατέληξε ορφανή στην Ελλάδα, αρχικά στην Αθήνα για να συναντήσει την αδελφή της, που είχε διασωθεί από τη σφαγή, και τέλος στο Ρέθυμνο. Την ιστορία της κατέγραψε η ίδια λίγο πριν από το θάνατό της μέσα από ένα γράμμα που δημοσίευσε στις εφημερίδες το 1995.
Συλλογικές μνήμες
Στον σύγχρονο θεατή η παράσταση ανοίγει παράθυρο σ’ έναν κόσμο ατμοσφαιρικό και μεταφυσικό, εξόχως εξομολογητικό και αφηγηματικό, βασανισμένο, σκληρό, ενίοτε βίαιο. Έναν κόσμο που δανείζεται από τον μύθο και την παράδοση, ντύνεται τα ρούχα της ανατολικής τέχνης και της βυζαντινής εικονογραφίας, πηγάζει από τη συλλογική μνήμη ανοίκειων εικόνων κι έτσι, όπως παρουσιάζεται από την ομάδα, γίνεται δημόσιος, βαθιά κοινωνικός, έγκαιρος, εύθετος, εύστοχος, ζωτικός, πρόσφορος, ιδιαίτερα στις μέρες μας, που, καθημερινά, βλέπουμε άψυχα κορμιά να ξεβράζονται από τα κύματα της θάλασσας.
Πρόκειται για έναν μονόλογο για τρεις ηθοποιούς (illustrated monologue) οι οποίοι επιχειρούν με απλά μέσα – την κουκλοπαιχτική, τη μιμική και τα σώματά τους – να μεταφέρουν επί σκηνής το ταξίδι της ζωής της Αγγελικής σήμερα που το μεταναστευτικό είναι ένα φλέγον ζήτημα το οποίο συνεχίζει να διχάζει την κοινή γνώμη σε όλη την Ευρώπη.
«Τι εστί έθνος;»
Ξεκινώντας από το σώμα και με απόλυτο σεβασμό στο ρυθμό και το χώρο, οι ηθοποιοί κάνουν το θεατή μέρος του παραμυθιού τους. Ο θεατής, σε μια πρώτη ανάγνωση, χαίρεται την αναγνώριση οικείων μορφών, θυμάται τις διηγήσεις των γιαγιάδων, τα βιβλία της Διδώς Σωτηρίου, του Στρατή Δούκα και του Ηλία Βενέζη, τα έργα του Θεόφιλου, του Τσαρούχη, του Κόντογλου, του Χαλεπά, τις σπάνιες εικόνες του Τζορτζ Μαγκαριάν. Θυμάται έντονα όλο το λαογραφικό υλικό που έχει περάσει από τα μάτια του και τη ρεμπέτικη μουσική, τις φθαρμένες φωτογραφίες, τους χορούς και τα εδέσματα.
Σε μια δεύτερη ανάγνωση, πιθανώς να εισέλθει η μνήμη της αναγνώρισης των εικόνων του πολέμου στα έργα του Γκόγια και του Πικάσο, τα διαλυμένα σώματα των μαχών, οι στρατιές των αιχμαλώτων, οι εκτοπίσεις και οι ανταλλαγές πληθυσμών, τα Αμελέ Ταμπούρια, τα πρόσωπα των φρενοκομείων, το Άουσβιτς. Εκτός από αυτά η Ειδωμένη και η Λέσβος του τώρα. Τόσα φαρμάκια, τόση συφορά αλλά το φρόνημα να μην κάμπτεται.
Μέσα από την προσωπική της ιστορία, η Αγγελική θέτει ξανά το ερώτημα, καίριο και τεράστιο: «Τι εστί εθνική ταυτότητα;», «Τι εστί έθνος;» και
μας μαθαίνει ότι η ευτυχία ή η δυστυχία είναι στάση ζωής. Αρκούν λίγα για να έχεις μια καλή ζωή, ακόμα κι αν σου έχουν συμβεί τραγικά γεγονότα. Αυτό που χρειάζεσαι είναι η απλότητα της αγάπης.
Το ανθρώπινο σώμα
Οι Killing The Fly στήνουν μια παράσταση σωματικού θεάτρου, βασιζόμενοι στις θεατρικές αρχές του Jacques Lecoq και μιλούν για το σημαντικότερο ζήτημα των καιρών μας, την προσφυγιά.
Πρόκειται για μια διαφορετική, αλλά, ταυτόχρονα, πολύ συγγενική προσέγγιση του ίδιου θέματος: του προαιώνιου ανθρώπινου δράματος. Στον θεατρικό της κόσμο, η ομάδα επιχειρεί να αφηγηθεί αυτό το δράμα, χρησιμοποιώντας ευρηματικά το ανθρώπινο σώμα, σε απρόβλεπτα, αλλά και τόσο οικεία περιβάλλοντα. Μια καλοδουλεμένη και πρωτότυπη παράσταση με απίστευτο το τάλαντο των ηθοποιών και δη της πρωταγωνίστριας Κατερίνας Δαμβόγλου που της αξίζει βραβείο. Κάθαρση η «Αγγελική».
Οι Κατερίνα Δαμβόγλου, Robin Beer, Jorge Arbert στη σκηνοθεσία έχουν κάνει αξιοθαύμαστη δουλειά. Εξαιρετικοί τεχνίτες του σωματικού θεάτρου, οι ηθοποιοί Κατερίνα Δαμβόγλου (πάλι), Robin Beer, Γιάννης Κουκουράκης, συμπαθέστατοι και όμορφοι, δημιουργούν πραγματικά ευφάνταστες εικόνες. Με σωστό ρυθμό και συνδυάζοντας χιούμορ και ευαισθησία, αφηγούνται μια ιστορία που είναι, δυστυχώς, και πάλι, στο επίκεντρο. Ελληνικότητα χωρίς στερεότυπα, χωρίς γραφικότητα, άνευ φανατισμού με μια ωραία φρέσκια ματιά. Η ποιότητα, η ουσία της ελληνικότητας, αποδίδεται θαυμάσια μέσα από μια μοντέρνα τεχνοτροπία. Τα χρώματα και τα σχήματα και οι ήχοι που τα κουβαλούσαμε στη συλλογική μας μνήμη αιώνες, τα γνώριμα, τα κοντινά, τα οικογενειακά, τα αγαπημένα. Φτιαγμένα από τα πιο απλά πράγματα του κόσμου που αξιώνονται να ανέβουν στη σκηνή, ένα δέντρο, μια παλιωμένη βαλιτσούλα, ένα κομμάτι επιδέσμου, ένα λουλούδι, δυο καπέλα, μια σακούλα νάιλον, έναν οικιακό φακό, καθημερινούς μας συντρόφους της ασημαντότητας.
Το φως, ο λόγος και το τραγούδι πρωταγωνιστούν σε μια μυστικιστική σχεδόν συνένωση μιας σημαντικής περιόδου της ελληνικής μας ιστορίας και της ελληνικής σκηνής.
Ένα θέατρο λιτό από σκηνικά μέσα, κοστούμια, ηχητικά και φωτιστικά εφέ αλλά πλούσιο σε εκφραστικά μέσα. Με το σώμα στο επίκεντρο, που πάσχει και πάλλεται ενάντια σε οποιαδήποτε κοινωνική, πολιτική και προσωπική καταπίεση. Ένα πολιτικό, ιδεολογικό σώμα που διαμαρτύρεται.
Με την Complicite
Η «Αγγελική» παίχτηκε το προηγούμενο καλοκαίρι στην Κρήτη και είναι η δεύτερη δουλειά της ομάδας στην Ελλάδα. Η πρώτη τους δουλειά, «Η Τέλεια Συνταγή», έγινε επίσης ευρέως αποδεκτή από το κοινό στα Χανιά, το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο.
Οι Killing The Fly αποτελούνται από τους Robin Beer και Κατερίνα Δαμβόγλου. Έχοντας ολοκληρώσει θεατρικές σπουδές και μεταπτυχιακούς κύκλους στο σωματικό θέατρο στην Ελλάδα και την Αγγλία, εκπαιδεύτηκαν και οι δύο στις θεατρικές αρχές του Jacques Lecoq στη σχολή LISPA.
Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους, έχουν συνεργαστεί με καταξιωμένους καλλιτέχνες του θεάτρου στο Ηνωμένο Βασίλειο όπως με τον Σάιμον Μακ Μπέρνυ, το Blind Summit Theatre και τους Theatre Rites, ενώ το 2014 αποφάσισαν να φέρουν την ξεχωριστή εμπειρία τους πάνω στο σωματικό θέατρο στην Ελλάδα.
Mετά τη συμμετοχή τους για πέμπτη φορά στην παράσταση «Μαγικός Αυλός» του Σάιμον Μακ Μπέρνυ, ιδρυτή της ομάδας Complicite, οι Κilling Τhe Fly (Κατερίνα Δαμβόγλου και Robin Beer) επιστρέφουν από το Λονδίνο στην Αθήνα με το έργο τους “Αγγελική”, το οποίο παρουσιάζεται στο Θέατρο Νέου Κόσμου, έπειτα από τη μεγάλη επιτυχία που σημείωσε το περασμένο καλοκαίρι στην Κρήτη.
Μονόλογος για τρεις
Με υλικά κινητικά, χειρονομιακά, σημασιακά, μιμητικά, χορευτικά και φωνητικά, με μια κούκλα κουκλοθεάτρου και μια σκάλα εργασίας, η «Αγγελική» από τους «Κilling The Fly» είναι ένας μονόλογος για τρεις ηθοποιούς. Άξονά της η κίνηση και το θέατρο αντικειμένων σε συνύπαρξη με ένα ανθρώπινο και συγκινητικό κείμενο. Μέθεξη και συγκίνηση σε μια ανεπανάληπτη performance με αληθινά σπουδαίες ερμηνείες από ηθοποιούς που παίζουν με έκφραση, με δύναμη και με καλαισθησία!
* Η παράσταση σωματικού θεάτρου με τον τίτλο «Αγγελική», σε σκηνοθεσία της ομάδας “Κilling the Fly”, συνεχίζεται και θα παίζεται μέχρι τις 29 Μαΐου, από Τετάρτη έως Κυριακή, στις 21:15, στο Θέατρο Νέου Κόσμου.
* Αγγελική Ματθαίου – το γράμμα
Συντελεστές
Κείμενο: Αγγελική Ματθαίου
Διασκευή κειμένου: Κατερίνα Δαμβόγλου
Σκηνοθεσία-Δημιουργία: Κατερίνα Δαμβόγλου, Robin Beer, Jorge Arbert
Σκηνικά /Κοστούμια /Σχεδιασμός Ήχου & Φώτων: Killing Τhe Fly
Παραγωγή: Αστική Μη Κερδοσκοπική Eταιρεία “Βασίλης Δαμβόγλου”
Φωτογραφίες: Κύνθια Κινδελή
Ερμηνεία: Κατερίνα Δαμβόγλου, Robin Beer, Γιάννης Κουκουράκης
Πληροφορίες
Πρεμιέρα: Παρασκευή, 08 Απριλίου στις 21:15
Παραστάσεις: Έως Κυριακή, 29 Μαΐου 2016
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη με Σάββατο στις 21:15 και Κυριακή στις 19:00
Διάρκεια: 1 ώρα και 15 λεπτά
Εισιτήριο: Τετ-Πεμ-Παρ: 12 ευρώ κανονικό, 10 ευρώ φοιτητικό,
8 ευρώ ανέργων, ΑΜΕΑ
Σαβ-Κυρ: 13 ευρώ κανονικό, 10 ευρώ φοιτητικό, ανέργων ΑΜΕΑ
Χώρος: Θέατρο του Νέου Κόσμου – Δώμα
Διεύθυνση: Αντισθένους 7 και Θαρύπου, Νέος Κόσμος
Τηλέφωνο κρατήσεων: 210 9212900
Facebook:
www.facebook.com/flytheatregreece
www.facebook.com/aggelikitheater
