23.6 C
Athens
Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024

«Αίας», η πτώση, η ατίμωση, ο “δόλος” και η ανθρωπιά στο «Από Μηχανής Θεάτρο»

Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου

  • «Η βία που μας προστατεύει, μετατρέπεται σε βία που μας απειλεί».

Ο μύθος του Αίαντα πέρασε από το ομηρικό έπος στη λυρική ποίηση και από εκεί στην τραγωδία. Ο Σοφοκλής πραγματεύεται ένα μύθο στον οποίο ο Αισχύλος είχε αφιερώσει ήδη μια τριλογία. Τα βασικά σημεία του είναι τα εξής: μετά τον θάνατο του Αχιλλέα, ο Οδυσσέας και ο Αίας, που θεωρείται ο γενναιότερος των Ελλήνων μετά τον Αχιλλέα, διεκδικούν τα όπλα του. Στην “κρίση για τα όπλα” (ὅπλων κρίσιν) αποφασίζεται να δοθούν στον Οδυσσέα. Ο Αίας αποφασίζει να πάρει εκδίκηση σκοτώνοντας εκείνους που τον αδίκησαν, ανάμεσά τους τους “πρωταίτιους” Ατρείδες, τον Αγαμέμνονα και τον Μενέλαο. Το σχέδιό του το ματαιώνει η Αθηνά που του ταράζει τα λογικά. Μέσα στη μανία του, βγαίνει μια νύχτα και κατασφάζει τα παραγωγικά ζώα του στρατοπέδου, νομίζοντας ότι σφάζει τους εχθρούς του. Όταν συνέρχεται και συνειδητοποιεί τι έπραξε, παίρνει την απόφαση να αυτοκτονήσει. Εκείνοι που τον αγαπούν μάταια προσπαθούν να τον αποτρέψουν. Κατά τη σοφόκλεια εκδοχή, μετά την αυτοκτονία, οι Ατρείδες απαγορεύουν την ταφή του Αίαντα, αλλά, με παρέμβαση του άλλοτε άσπονδου εχθρού του, του Οδυσσέα, η απάνθρωπη απόφαση δεν πραγματοποιείται.

Η αρχαία τραγωδία «Αίας» του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Χρήστου Σουγάρη, μετά την επιτυχία που σημείωσε στον πρώτο κύκλο παραστάσεών της το καλοκαίρι, μεταφέρθηκε στην κάτω σκηνή του ανακαινισμένου «Από Μηχανής Θεάτρου», από την Τετάρτη 11 Οκτωβρίου 2017 και θα παίζεται εκεί μέχρι τις 18 Ιανουαρίου 2018.

Βασικό θέμα του μύθου του Αίαντα είναι η αντιδικία του με τον Οδυσσέα για τα όπλα του Αχιλλέα, η συνακόλουθη μανία του, η τρέλα και η αυτοκτονία του. Η κρίση για τα όπλα του Πηλείδη γίνεται μετά το θάνατο του ήρωα, με πρωτοβουλία των Αχαιών ή της μητέρας του Θέτιδας. Για την έκβαση και τις συνέπειες της κρίσης έχουμε μεμονωμένες νύξεις στην Ὀδύσσεια: παῖδες δὲ Τρώων δίκασαν καὶ Παλλὰς Ἀθήνη. Η σκηνή της Νέκυιας με το χολωμένο Τελαμώνιο Αίαντα είναι εντυπωσιακή. Ο θυμός του ήρωα για την αδικία που του έγινε, είναι βαθύτατος και παράφορος.

 

Ένας εμφύλιος

Στην παράσταση του Χρήστου Σουγάρη βρισκόμαστε σ’ ένα ερημικό τοπίο, όπου η πόλις αντικαθίσταται από το στρατό. Ο ίδιος ο Αίαντας θα μπορούσε να εκπροσωπεί αυτή την πόλη. Την πόλη που ζει με την πλάνη ότι μπορεί να είναι αυτάρκης, αυτοδύναμη και ανεξάρτητη. Ένας εμφύλιος ξεσπά. Ο σύμμαχος γίνεται εχθρός. Ο συμπολεμιστής επικίνδυνος ανταγωνιστής.

Την τραγική πτώση του ήρωα ακολουθεί η πολιτική, με τη μορφή της διαμάχης και της εξισορρόπησης. Μια πολιτική εξουσία ανίκανη να λειτουργήσει για το καλό του συνόλου. Αποτυχημένη, αδρανής και πλήρως διεφθαρμένη. H βία αγγίζει πλέον και αυτούς που έχουν ταχθεί να υπηρετούν την ευνομία και τη δικαιοσύνη.

Κι εδώ το διαχρονικό αυτό αριστούργημα μάς φέρνει κατευθείαν στο παρόν. Σε μια κοινωνία όπου μας ακυρώνουν και μας εξαφανίζουν σαν τον Αίαντα και μαζί με μας εξαφανίζεται και κάθε αξιοπρεπής αντίσταση στην αλόγιστη επιβολή του νόμου ως κύρωση. Σε μια κοινωνία που βυθίζεται πλέον στο πέλαγος της περήφανης διαπραγμάτευσης των ανίκανων, ενώ κατάντησε να τρέμει να κοιτάξει ακόμη και μέσα της. Όσοι δεν το καταλαβαίνουν, θα το νιώσουν σύντομα όταν θα χρειαστεί να αντιδράσουν στην κρατική αυθαιρεσία που οδηγεί η διαχείριση της εξουσίας χωρίς σχέδιο.

Γιατί «ο εχθρός δεν κρύβεται πίσω από τείχη. Κοιμάται δίπλα μας. Η βρώμα που αναδύεται από το αίμα των σκοτωμένων ζώων, σηματοδοτεί τη στοιχειώδη έλλειψη ευγνωμοσύνης, του συνόλου απέναντι στο άτομο. Τα διαμελισμένα κορμιά τους υποδηλώνουν τον σπαραγμό, τη σήψη αυτής της κοινωνίας, αλλά και την αδυναμία του ατόμου να ενεργήσει για το καλό του συνόλου. Κανένας θεός δε θα μας βγάλει απ’ αυτό το τέλμα. Ίσως μόνο ένας τρίτος δρόμος ως εναλλακτική. Μια εναλλακτική για την οποία σημασία δεν έχουν οι «ανταγωνιστικές» αλλά οι «συναγωνιστικές» αρετές. Ένας προσανατολισμός προς τη συμβίωση», όπως σημειώνει ο σκηνοθέτης.

Κάπως έτσι ένα πέπλο απελπισίας απλώνεται, μια υπόκωφη αγανάκτηση ανεβαίνει στο λαιμό σου και σε πνίγει. Και όμως αυτό που σε σκοτώνει, που σε παγώνει, είναι ο κυνισμός και η ανικανότητα όσων διαχειρίζονται την τύχη σου. Και αυτό δεν αντέχεται.

 

Η αβεβαιότητα και η αστάθεια

Ο “Αίας”, το αρχαιότερο από τα σωζόμενα δράματα του Σοφοκλή, αρχίζει με μια δραματική προλογική σκηνή, που τοποθετείται χρονικά μετά τα γεγονότα. Ο Οδυσσέας φτάνει μπροστά στη σκηνή του Αίαντα. Μέσα βρίσκεται ο Αίας με το φονικό σπαθί στο χέρι. Ο διάλογος Αθηνάς και Οδυσσέα φωτίζει την καταστροφή που έχει προηγηθεί και επιβεβαιώνει τόσο την αβεβαιότητα και την αστάθεια των ανθρώπινων πραγμάτων όσο και την αστάθμητη δύναμη των θεών, που ούτε υπόλογη ούτε σπλαχνική είναι απέναντι στον άνθρωπο.

Το πρώτο και κύριο μέρος του έργου διαγράφει την πορεία του Αίαντα από την ακραία απόγνωση ως τον τραγικό θάνατο. Αριστουργηματικός ο μονόλογος του Αίαντα στην ερημική ακρογιαλιά, λίγο πριν από την αυτοκτονία του.

Το δεύτερο μέρος στρέφεται γύρω από τον νεκρό Αίαντα. Μετά τη σκηνή της αναζήτησης και το θρήνο, ακολουθεί η σύγκρουση και η αντιπαράθεση ανάμεσα στους Ατρείδες από τη μια μεριά, που απαγορεύουν την ταφή του νεκρού ήρωα, και στον Τεύκρο και τον Οδυσσέα από την άλλη, ο οποίος και κατορθώνει τελικά να πείσει τους Ατρείδες να επιτρέψουν την ταφή.

Το πρόβλημα και το ερώτημα

Ο «Αίας» παρουσιάζει την πτώση και την ατίμωση ενός μεγάλου ήρωα, η αυτοκτονία του οποίου οδηγεί στην αποκατάστασή του μέσω της φωτισμένης μεγαλοψυχίας ενός από τους εχθρούς του. Τα όπλα του Αχιλλέα, κατά βούληση και της Αθηνάς, επιδικάζονται µεροληπτικά στον Οδυσσέα, προκαλώντας την µήνιν και τη µανία του Αίαντα, η οποία, µέσα από τη ζωοκτονία, περνάει στην αυτοκτονία. Ο Σοφοκλής δεν δίνει εύκολη απάντηση στο ερώτημα γιατί ο Αίας φτάνει σ’ αυτήν την πτώση ούτε απλή λύση στο πρόβλημα πώς οφείλουμε να ζούμε, ώστε να αποφύγουμε μια τραγωδία στις δικές μας ζωές.

Η παράσταση που παρακολουθήσαμε στο «Από Μηχανής Θέατρο» παρουσιάζει το παράξενο ταξίδι του Αίαντα προς την παράνοια και την τρέλα. Η τρέλα του ωστόσο δεν είναι τίποτε άλλο παρά αίτημα γνησιότητας και ανάδυσης του πραγματικού εαυτού του.

Ο Καβάφης

Τον αυτοκτονικό µονόλογο του Αίαντα στην τραγωδία του Σοφοκλή ζήλεψε ο Αλεξανδρινός ποιητής μας, ειδικά τον τελευταίο του στίχο (Τα δ’ άλλα εν Άδου τοις κάτω µυθήσοµαι), επιγράφοντας µ’ αυτόν το οψιµότερο αρχαιόθεµο ποίηµά του:

«Tα δ’ άλλα εν Άδου τοις κάτω μυθήσομαι»

«Τωόντι», είπ’ ο ανθύπατος, κλείοντας το βιβλίο, «αυτός

ο στίχος είν’ ωραίος και πολύ σωστός·

τον έγραψεν ο Σοφοκλής βαθιά φιλοσοφώντας.

Πόσα θα πούμ’ εκεί, πόσα θα πούμ’ εκεί,

και πόσο θα φανούμε διαφορετικοί.

Aυτά που εδώ σαν άγρυπνοι φρουροί βαστούμε,

πληγές και μυστικά που μέσα μας σφαλνούμε,

με καθημερινή αγωνία βαρειά,

ελεύθερα εκεί και καθαρά θα πούμε».

«Πρόσθεσε», είπε ο σοφιστής, μισοχαμογελώντας,

«αν τέτοια λεν εκεί, αν τους μέλλει πια».

(Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923, Ίκαρος 1993).

 

Τα πρόσωπα

Και τα άλλα πρόσωπα της τραγωδίας όμως είναι ήρωες σπουδαίοι κι αρχετυπικοί:

Η Αθηνά, θεά ανθρώπινη, χαιρέκακη και εκδικητική, διασκεδάζει με την τρέλα του Αίαντα. Ομηρικά χαρακτηριστικά έχει η θεά, η οποία, όπως όλοι οι ομηρικοί θεοί, μπορεί να είναι για τον άνθρωπο φιλικός προστάτης, αλλά και σκληρός αντίπαλος, επενεργώντας καταστροφικά στον ήρωα.

Ο Οδυσσέας βλέπει πως τίποτα εμείς άλλο δεν είμαστε, όσο ζούμε, παρά μόνο φαντάσματα κι ένας ανάερος ίσκιος. Ο ομηρικός ήρωας στην αρχή εμφανίζεται θρασύδειλος μπροστά στην τραγωδία του Αίαντα και τον φοβάται ακόμα και ενόσω ο ίδιος χαίρει της προστασίας της Αθηνάς. Ο Οδυσσέας διαισθάνεται όμως τόσο το δράμα του ήρωα όσο και την ατιμία που του έγινε. Παρόλο που γλιτώνει το θάνατό του και ταυτόχρονα παρακολουθεί τον εχθρό του να εξοντώνεται, κατανοεί ότι το δράμα του Αίαντα μπορεί να αγγίξει οποιονδήποτε θνητό, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού του. Ο Οδυσσέας αισθάνεται φόβο και δέος μπροστά στην ανθρώπινη ασημαντότητα. Για αυτόν τον λόγο στο τέλος, δίχως να φοβηθεί τον Αγαμέμνονα, θα δώσει τη λύση, προτάσσοντας τη συμφιλίωση με το νεκρό και το σεβασμό των θεών και επιτρέποντας την ταφή του Αίαντα.

Η Τέκμησσα λέει στο σύντροφό της: «…γιατί τι θέλω πια τη ζωή μου όταν εσύ πεθάνεις;». Υπόδειγμα αφοσιωμένης συζύγου, συντροφεύει τον Αίαντα στην τρέλα του πονώντας για το κατάντημά του, ωστόσο προσπαθεί με όλο της το είναι να τον μεταπείσει από το να δώσει τέρμα στη ζωή του. Παρ’ όλα αυτά, δείχνει να κατανοεί τον άντρα της, λέγοντας: Για μένα ο θάνατος είναι πικρός, γι’ αυτόν ήταν ευφροσύνη.

Ο Τεύκρος, ο αδερφός του Αίαντα, μάχεται σα λιοντάρι για να θάψει τουλάχιστον τον ήρωα αφού δεν έχει καταφέρει να τον σώσει. Δε διστάζει να προσβάλει βάναυσα τους Ατρείδες όταν εκείνοι του επιτίθενται για να τον αποτρέψουν από την ταφή.

Ο Μενέλαος θεωρεί ντροπή να μαθευτεί πως με λόγια σωφρονίζει, ενώ μπορεί τη βία να επιβάλει και με αυτήν να επιβληθεί. Υπερφίαλος και θρασύς, προφασιζόμενος το δίκαιο που του δίνει η θέση του και η δύναμή του, προσπαθεί ανίερα να απαγορεύσει την ταφή του Αίαντα.

Ο Αγαμέμνονας εμφανίζεται ως μέγας υβριστής και αλαζόνας σαν τον αδερφό του. Προσβάλλει τον Τεύκρο και επιθυμεί να επιβάλει το δίκαιο των όπλων.

Ο Χορός των Ναυτών είναι ο πιστός φίλος του Αίαντα που συμπάσχει μαζί του και τον υποστηρίζει. Αγωνιά για αυτόν, προσπαθεί να τον προφυλάξει, να τον ηρεμήσει και να τον υπερασπιστεί ενώ ταυτόχρονα καταριέται τον πόλεμο και λαχταράει την επάνοδό του στην πατρίδα. Όπως όλοι οι χοροί της αρχαίας τραγωδίας χαρακτηρίζεται από θυμόσοφο διάθεση.

Κατά το πρότυπο της ομηρικής σκηνής Έκτορα-Ανδρομάχης- Αστυάνακτα δομείται και η σκηνή Αίαντα-Τέκμησσας- μικρού Ευρυσάκη. Τόσο στο έπος, με το θάνατο του Έκτορα, όσο και στη σοφόκλεια τραγωδία, με την αυτοκτονία του Αίαντα, n συζυγική σχέση διαλύεται και ακόμη τίθεται θέμα ταφής του νεκρού ήρωα στον Σοφοκλή, όπως και στον Όμηρο με το θέμα της απόδοσης στον Πρίαμο του νεκρού γιου του.

Μια δίπτυχη σύνθεση

Η δομή της τραγωδίας στην παράσταση του Χρήστου Σουγάρη είναι σαφής και ευδιάκριτη. Είναι μια σύνθεση που διαδραματίζεται σε δύο χρόνους και αποτελείται από δύο πίνακες, που ακριβώς ανάμεσά τους τοποθετείται η αυτοκτονία του Αίαντα. Μια δίπτυχη σύνθεση.

Η τραγωδία πλαισιώνεται από τις δύο εμφανίσεις του Οδυσσέα. Η παρουσία του στον Πρόλογο και η επανεμφάνισή του, στο τελευταίο επεισόδιο της Εξόδου, με τελείως διαφορετικό ρόλο (από το «δόλο» στην ανθρωπιά), αντισταθμίζει και ισορροπεί τη δομή του έργου. Η ανάδειξη της σωφροσύνης του Οδυσσέα έρχεται σε σαφή αντίθεση με τη σκληρή απόφαση των Αχαιών να τιμωρήσουν το νεκρό ήρωα.

Η σοφόκλεια τραγωδία αποκαλύπτει την τραγική μοίρα του Αίαντα, καθιστώντας ανάγλυφη την εικόνα της «καταστροφής» και της ταπείνωσης του ήρωα, ο οποίος συντρίβεται από την παντοδυναμία των θεών. Ταυτόχρονα, όμως, αναδύεται περίλαμπρα το ιδεώδες του Αίαντα, που εκφράζεται με τον ηρωισμό του και εκδηλώνεται με τον αξιοπρεπή τρόπο αντιμετώπισης της δοκιμασίας του, σε μια κατάσταση μάλιστα τέτοιας συντριβής η οποία δεν άξιζε καθόλου στον υπερήφανο ήρωα και που ήταν η κατάληξη της τραγικής του μοίρας.

Η ομηρική επίδραση είναι έντονη στο σοφόκλειο Αίαντα, ο οποίος παραπέμπει στους ήρωες του έπους. Ιδεώδες του είναι n ανδρεία του και το κλέος, η εκτίμηση των άλλων και ο θαυμασμός, γνωρίσματα που τροφοδοτούν την αξιοπρέπειά του και τον αυτοσεβασμό. Δυνατός μαχητής, προικισμένος με αγωνιστικό ήθος, ευφυΐα και υπευθυνότητα. Το απόλυτο και ασυμβίβαστο του χαρακτήρα του είναι αμιγώς ομηρικό ήθος.

Η κοινωνία την οποία απέρριψε ο Αίας τον κάνει αποδεκτό παρέχοντάς του, όπως θα πει λίγα χρόνια αργότερα ο Θουκυδίδης, «ἀγήρων ἔπαινον ἐλάμβανον καὶ τὸν τάφον ἐπισημότατον».

Ενδιαφέρουσα η πρόταση

Στην πραγματικά ενδιαφέρουσα παράσταση του Χρήστου Σουγάρη το ξέσπασμα της χαράς για τη «μετάνοια» του Αίαντα αποδόθηκε με μοναδική αρτιότητα και πρωτοτυπία.

Επίσης, τονίστηκε η σημασία της παρουσίας του νεκρού για την υπογράμμιση του δράματος.

Φωτίστηκε το πρόσωπο του Οδυσσέα, που πληρέστερα αποδίδει το μήνυμα του ποιητή. Στου Οδυσσέα τα λόγια και τη στάση συμπυκνώνεται η ουσία της τραγωδίας. Διότι το παράδοξο είναι πως όλα αυτά επιτυγχάνονται εξαιτίας ενός υποτιθέμενου εχθρού του Αίαντα, του Οδυσσέα, που συγκεντρώνει όλα τα αντίθετα χαρακτηριστικά από τα δικά του.

Ποιητική και αληθοφανής η σκηνή της αυτοκτονίας, ακριβώς όπως ρεαλιστικότατα την παρουσιάζει ο συγγραφέας, εμπρός στα μάτια του θεατή.

Οι συντελεστές

Η Νίκη Σερέτη ήταν εξαίσια ως Αθηνά, αφού έπλασε μια θεά ρεαλιστική, μεγαλοπρεπή και σύγχρονη, μια θεά με βαθιά εκφραστικότητα και ισχυρή προσωπικότητα.

Ο Σεραφείμ Ράδης ως Οδυσσέας αντιπροσώπευσε απάξια το πνεύμα. Ερμήνευσε με ζηλευτή σαφήνεια και ιδιοσυγκρασία μια άλλη εκδοχή του πολυμήχανου ήρωα. Ήταν αυτός που προκαλεί την αναταραχή αλλά κι αυτός που βάζει τα πράγματα στη θέση τους.

Ο Αίας του πολύ καλού και σεμνότατου Χριστόδουλου Στυλιανού ήταν έξοχος. Ένστικτο και εμπειρία συνεργάστηκαν για να ανέλθει θαυμαστά όλη την κλίμακα των συναισθημάτων, από τη μανία στη μετάνοια και από τη μετάνοια στη συντριβή και την αυτοκαταστροφή. Εξαίρετος στη σκηνή της τρέλας, συνταρακτικός στο τραγικό αδιέξοδο, πλούσιος σε τόνους και χροιές κατά τη διάρκεια του μονολόγου πριν από την αυτοκτονία.

Η Ελεάνα Γεωργούλη, που μαζί με τη Νίκη Σερέτη / Αθηνά αποτελούν τα δύο αιλουροειδή του θεάτρου μας, ενσάρκωσε μια θαυμάσια Τέκμησσα, συγκινητική, ηρωική κι ευαίσθητη. Της αξίζουν έπαινοι για την επιτυχή ερμηνεία ενός από τους μεγαλύτερους γυναικείους ρόλους του αρχαίου θεάτρου.

Σημαντική και με σωστές αποχρώσεις η ερμηνεία του Βασίλη Σαμούρκα στον απαιτητικό ρόλο του Αγγέλου.

Ο Αλέξανδρος Τούντας υποδύθηκε ένα από τα συμπαθέστερα πρόσωπα του δράματος. Ως Τεύκρος ήταν στοργικός, γενναίος, περήφανος, ταπεινός και άρεσε ιδιαιτέρως στο κοινό.

Ο Μιχάλης Μουλακάκης ξεδίπλωσε την υποκριτική ευφυΐα του ως τουρίστας – περιηγητής – αποικιοκράτης Μενέλαος.  Μικρόκαρδος, υπερόπτης, μνησίκακος, χαιρέκακος και ανόητος, μας έφερε στο νου με το χιούμορ του σύγχρονους πολιτικούς και απέσπασε το γέλιο των θεατών. Μια νότα γνήσιας σάτιρας στο αδυσώπητο δράμα.

Ο Αγαμέμνων του Παναγιώτη Μαρίνου παίχτηκε εύστοχα δίνοντας έμφαση στην κοντόφθαλμη βλακεία ενός δικτατορίσκου.

Ο Ευρυσάκης του μικρού Ορέστης Πετούα ήταν πολύ χαριτωμένος και σε αρκετές σκηνές σχεδόν «έκλεψε την παράσταση».

Σημαντικότατη η συμβολή του Αριστοτέλη Καρανάνου και της Αλεξάνδρας Σιάφκου που φιλοτέχνησαν το αφαιρετικό σκηνικό και τα ωραιότατα κοστούμια.

Με φαντασία και ορχηστρική αίσθηση η κίνηση της Φαίδρας Σούτου.

Με ιδιαίτερες και σημαίνουσες επισημάνσεις οι φωτισμοί του Άρη Τρουπάκη.

Θαυμάσιο το ηχητικό τοπίο του Αλέξη Κωτσόπουλου.

Η γραμμή που έδωσε ο σκηνοθέτης έφερε την τραγωδία πλησιέστερα στο θεατή και τον θεατή πλησιέστερα στην τραγωδία.

Παρακολουθήσαμε με ικανοποίηση την παράσταση για την ομοιογένεια του ύφους της, για το πάθος της και το υψηλό της επίπεδο και για την καινοτόμα πρόταση που κατέθεσε.

Μία από τις δυναμικότερες παρουσιάσεις αρχαίας τραγωδίας σε κλειστό χώρο.

Παράσταση για την υπεράσπιση του πανανθρώπινου δικαιώματος της ταφής, για την αποκατάσταση και το θρίαμβο της θεϊκής αρμονίας στον κόσμο.

Ο Αίας τιμωρήθηκε για την αλαζονεία, το πείσμα και την ανυπακοή του, όμως κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί σε έναν άνθρωπο την ταφή και σε ένα νεκρό τις τιμές που του αξίζουν.

Φρονώ πως ο «Αίας» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Χρήστου Σουγάρη έχει όλες εκείνες τις αρετές που κάνουν μια θεατρική παράσταση να ακουστεί, να διαδοθεί και να ταξιδεύσει ως αντιπροσωπευτικό ελληνικό θεατρικό προϊόν σε όλο τον κόσμο. Είθε!

***

Ταυτότητα παράστασης

“Αίας” του Σοφοκλή

Είδος: Αρχαίο Δράμα

Μετάφραση: Εν Κύκλω

Σκηνοθεσία: Χρήστος Σουγάρης

Δραματουργική επεξεργασία: Χρήστος Σουγάρης – Κατερίνα Κουτσοχερίτη

Επιστημονικός Σύμβουλος: Μενέλαος Χριστόπουλος-Πανεπιστήμιο Πατρών

Κείμενο παράστασης: Νίκη Κωνσταντίνου-Σγουρού και θίασος

Σκηνικά-Κοστούμια: Αριστοτέλης Καρανάνος – Αλεξάνδρα Σιάφκου

Μουσική: Αλέξης Κωτσόπουλος

Κίνηση: Φαίδρα Σούτου

Φωτισμοί: Άρης Τρουπάκης

Βοηθοί σκηνοθέτη: Κατερίνα Κουτσοχερίτη – Μαρία Απατσίδου

Βοηθοί Σκηνογράφων-Ενδυματολόγων: Δώρα Τουρβά – Στέλιος Κοτίδης

Φωτογραφίες: Βαγγέλης Πουλής-Γιώργος Βουτσινάς

Παραγωγή: Έως ΑΜΚΕ

Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού

Διανομή

Αθηνά: Νίκη Σερέτη

Οδυσσέας: Σεραφείμ Ράδης

Αίας: Χριστόδουλος Στυλιανού

Τέκμησσα: Ελεάνα Γεωργούλη

Άγγελος: Βασίλης Σαμούρκας

Τεύκρος: Αλέξανδρος Τούντας

Μενέλαος: Μιχάλης Μουλακάκης

Αγαμέμνων: Παναγιώτης Μαρίνος

Ευρυσάκης: Ορέστης Πετούα – Άρης Παναγιώτου

Ναύτες: Παναγιώτης Μαρίνος, Βασίλης Σαμούρκας, Μιχάλης Μουλακάκης, Αλέξανδρος Τούντας, Σεραφείμ Ράδης

***

Πληροφορίες

Έναρξη 11 Οκτωβρίου

Ημέρες & ώρες παραστάσεων

Τετάρτη: 21: 00

Πέμπτη: 21: 00

Πρωινές παραστάσεις για σχολεία

Τιμές εισιτηρίων

Γενική Είσοδος: 12 €

Φοιτητικό, ανέργων: 8 €

Ατέλειες ηθοποιών: 5 €

Ειδικές τιμές για σχολεία κατόπιν επικοινωνίας

Διάρκεια παράστασης

90’ χωρίς διάλειμμα

***

Θέατρο Από Μηχανής

Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο

Tηλ. 21 0523 2097

Προπώληση εισιτηρίων

www.viva.gr

Σκυμμένος, με σκεπτικό και λυπημένο ύφος, ο Αίαντας στερεώνει τη λαβή του ξίφους του στο χώμα. Μέσα στην ερημιά του τοπίου υψώνονται ένας φοίνικας και η πανοπλία του ήρωα, που μοιάζει να ντύνει κάποιον αόρατο πολεμιστή, ως μοναδικοί μάρτυρες της πράξης του.

Ο Αίας ο Τελαμώνιος (Αἴας < αἰάζω (αναστενάζω, θρηνώ), “αυτός που θρηνεί”), υπήρξε μυθικός βασιλιάς της Σαλαμίνας και ένας από τους κυριότερους ήρωες του Τρωικού πολέμου. Γιος του Τελαμώνα και της Περίβοιας (ή Ερίβοιας), ετεροθαλής αδελφός του Τεύκρου και εγγονός του οικιστή της Σαλαμίνας, του Αιακού. Ο πατέρας του Αίαντα, ο Τελαμώνας, διώχτηκε από την Αίγινα, από όπου καταγόταν, επειδή είχε σκοτώσει τον αδελφό του Φόκο. Κατέφυγε τότε στη Σαλαμίνα, όπου έγινε βασιλιάς. Εκεί παντρεύτηκε την όμορφη Εριβοία ή Φερεβοία που, σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν μια από τις κοπέλες που είχαν σταλεί στην Κρήτη μαζί με το Θησέα για να φαγωθούν από το Μινώταυρο. Μαζί της απέκτησε τον Αίαντα, ένα από τους σπουδαιότερους ήρωες της Ιλιάδας.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, όταν γεννήθηκε ο Αίαντας, ο Ηρακλής, που βρισκόταν τότε στη Σαλαμίνα, πήρε το βρέφος και τυλίγοντας το με το τομάρι του λιονταριού το έκανε άτρωτο. Την ίδια στιγμή εμφανίστηκε από πάνω τους ένας αετός, σύμβολο του Δία και σημάδι ότι ο Αίαντας θα γινόταν ένδοξος πολεμιστής.

Σύμφωνα με τον Όμηρο, ο Αίαντας ήταν άτρωτος σε όλο του το σώμα, εκτός από τις μασχάλες του που δεν είχαν σκεπαστεί από τη λεοντή.

Ο Αίαντας πήρε μέρος στην εκστρατεία εναντίον της Τροίας επικεφαλής των Μεγαρέων και των Σαλαμινίων. Ήταν ευθύς, ολιγόλογος, σεμνός, ο πιο ανδρείος από τους Έλληνες μετά τον Αχιλλέα. Μονομάχησε με τον Έκτορα χωρίς να νικήσει κανείς από τους δυο τους και στο τέλος οι δύο γενναίοι πολεμιστές αντάλλαξαν δώρα. Όμως τα δώρα στάθηκαν άτυχα και για τους δύο ήρωες. Ο Αίαντας αυτοκτόνησε με το ξίφος που του χάρισε ο Έκτορας, ενώ το νεκρό κορμί του Έκτορα σύρθηκε γύρω από την πόλη δεμένο στο άρμα του Αχιλλέα με τη ζώνη που ο Αίαντας του χάρισε.

Όταν ο Αχιλλέας αποσύρθηκε από τη μάχη, μετά τη φιλονικία του με τον Αγαμέμνονα, ο Αίαντας τον αντικατέστησε και έσωσε το πτώμα του Πατρόκλου από τον εξευτελισμό και τα ελληνικά πλοία από την καταστροφή. Μετά το θάνατο του Αχιλλέα αποφασίστηκε να δοθούν τα όπλα του ήρωα στον ανδρειότερο των Ελλήνων. Αντί όμως για τον Αίαντα, τα όπλα δόθηκαν τελικά στον πανούργο Οδυσσέα. Ο Αίαντας μπροστά στην αδικία που του έγινε παραφρόνησε και ήθελε να εκδικηθεί σκληρά αυτούς που τον αδίκησαν. Η Αθηνά όμως τον οδήγησε στα πρόβατα των Ελλήνων και ο Αίαντας μέσα στην τρέλα του παίρνει τα πρόβατα για στρατιώτες και αρχίζει να τα σφάζει και μαστιγώνει τα κριάρια παίρνοντάς τα για τους αρχηγούς τους.

Όταν συνήλθε και αντιλήφθηκε το πάθημά του, αυτοκτόνησε πέφτοντας πάνω στο σπαθί που του χάρισε ο Έκτορας, λέγοντας «ή καλά να ζει, ή καλά πρέπει να πεθαίνει ο ευγενής». Το νεκρό σώμα του Αίαντα τάφηκε στο Ροίτειο ακρωτήρι της Τροίας. Εκεί αργότερα ιδρύθηκε ναός προς τιμή του, το Αιάντειο.

 

 

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -