Τις μεγάλες νύχτες του χειμώνα, η φύση κοιμάται και ονειρεύεται. Μέσα στον ύπνο της, ακούει τις πιο γλυκές μελωδίες. Είναι η ώρα της ξεκούρασης και της αναμονής. Είναι η στιγμή που η καρδιά αναζητάει ν’ ακούσει και να ευφρανθεί. Να δει εκείνο το μικρό λαμπερό φως που λάμπει μέσα στο σκοτάδι.
Στην καρδιά του χειμώνα, ελάτε να μοιραστούμε τα πιο όμορφα παραμύθια και τραγούδια, εκείνα που κατοικούν εδώ και αιώνες στις καρδιές πολλών ανθρώπων, σ’ όλα τα μέρη του κόσμου. Ν’ ακολουθήσουμε τα βήματα μοναδικών πλασμάτων που, μια φορά και έναν καιρό, πέρασαν από αυτόν εδώ τον χορό, τον χορό που αενάως χορεύει η ζωή…
Οι ιστορίες που θα ακουστούν ανήκουν στις προφορικές παραδόσεις των λαών και έχουν αποδοθεί από την αφηγήτρια Σύλβια Βενιζελέα με τρόπο άμεσο και παραστατικό. Τα τραγούδια είναι παραδοσιακά και σύγχρονα, τραγουδισμένα στις γλώσσες των χωρών προέλευσής τους και λένε, και αυτά με τη σειρά τους, τις δικές τους ιστορίες. Οι μουσικές έχουν διανθιστεί με αυτοσχεδιαστικά στοιχεία, αγκαλιάζοντας τη δράση και συνομιλώντας με τις ιστορίες και τους ήρωες.
Το “Λείριον-Χώρος Πολιτισμού” και η ΚοινΣΕπ Στέγη Προφορικότητας και Παράδοσης “Μυθολόγιο” διοργανώνουν, στις 15 Δεκεμβρίου 2017 στις 21:30, μια βραδιά γεμάτη ιστορίες, μουσική και τραγούδια, καλωσορίζοντας το Χειμερινό Ηλιοστάσιο και την αναμενόμενη μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου.
“Μεγάλες νύχτες”
Αφηγηματική παράσταση με μουσική και τραγούδια
Παραμύθια για μεγάλους, μουσικές και τραγούδια του κόσμου…
Με την ηθοποιό/αφηγήτρια Σύλβια Βενιζελέα και τους μουσικούς: Αλέξανδρο Δημητρόπουλο (τραγούδι, κιθάρα, κρουστά) και
Αθηνά Τσαρνά (ακορντεόν, κρουστά οργανάκια).
Πληροφορίες
Πού: “Λείριον”, Σαρανταπόρου 25, Χολαργός
Πότε: Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου, στις 21:30
Είσοδος: 8 ευρώ
Κρατήσεις θέσεων: 2106546599, 6980803428 (λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων, προτείνεται η κράτηση)
Η εκδήλωση στο facebook:
https://www.facebook.com/events/152809268779501/
Το Χειμερινό Ηλιοστάσιο
Ατελείωτη θα φαντάζει η νύχτα της Πέμπτης 22 Δεκεμβρίου, καθώς θα είναι η μεγαλύτερη του έτους, γνωστή ως Χειμερινό Ηλιοστάσιο. Οι απανταχού «νυχτόβιοι» θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν τον έναστρο ουρανό για 14 ώρες και 29 λεπτά.
Ημερολογιακά, το Χειμερινό Ηλιοστάσιο μπορεί να σημειωθεί από τις 20 έως τις 23 Δεκεμβρίου. Τελευταία φορά που κάτι τέτοιο πραγματοποιήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου ήταν το 1903, ενώ η επόμενη θα είναι το 2303. Ακόμη πιο σπάνια είναι η 20η Δεκεμβρίου με την επόμενη να συμβαίνει το 2080.
Οι διαφοροποιήσεις αυτές οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο του οποίου το κάθε έτος έχει 365 ημέρες εκτός από τα δίσεκτα έτη με τις 366 ημέρες τους. Τα πράγματα, όμως, δεν ήσαν πάντα έτσι.
Ας τα πάρουμε, λοιπόν, από την αρχή: από την αρχαιότητα ακόμη ο υπολογισμός του έτους πραγματοποιούνταν με την παρατήρηση της επίδρασης που έχει πάνω στη Γη η περιφορά της γύρω από τον Ήλιο, η επίδραση δηλαδή του κύκλου των εποχών. Οι εποχικές αυτές αλλαγές είχαν για τους αρχαίους τεράστια σημασία, ιδιαίτερα μάλιστα μετά την εμφάνιση της γεωργίας πριν από περίπου 10.000 χρόνια καθώς η σπορά, η συγκομιδή και οι άλλες γεωργικές ασχολίες εξαρτιόνταν από τις αλλαγές των εποχών – η διάρκεια ενός ηλιακού έτους έπρεπε να μετρηθεί επακριβώς.
Η ταξίδι της Γης στις τέσσερις εποχές
Η πλήρης περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο ολοκληρώνεται σε διάστημα περίπου 365,25 ημερών. Ο κύκλος αυτός, κατά τον οποίο ο Ήλιος είναι εκείνος που μοιάζει να αλλάζει θέση κάθε φορά, ονομάζεται «εκλειπτική».
Αν παρατηρήσουμε την εκλειπτική και τη συγκρίνουμε με τον ουράνιο ισημερινό (την προέκταση του γήινου ισημερινού πάνω στην ουράνια σφαίρα), θα δούμε ότι οι δύο αυτοί κύκλοι δε συμπίπτουν, αλλά αντίθετα τέμνονται, σχηματίζοντας γωνία σχεδόν 23,5 μοιρών, λόγω της κλίσης που έχει ο άξονας της Γης σε σχέση με το επίπεδο που σχηματίζει η εκλειπτική. Η γωνία αυτή ονομάζεται “λόξωση της εκλειπτικής”, και τα δύο σημεία στα οποία τέμνονται οι δύο κύκλοι ονομάζονται “ισημερινά σημεία”. Στο πρώτο σημείο ο ουράνιος ισημερινός τέμνει την εκλειπτική εκεί όπου ο Ήλιος βρίσκεται στις 20-21 Μαρτίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται “εαρινό ισημερινό σημείο”, από εκείνη την ημέρα αρχίζει η άνοιξη. Εκ διαμέτρου αντίθετα η τομή γίνεται όταν ο Ήλιος βρίσκεται στις 22-23 Σεπτεμβρίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται “φθινοπωρινό ισημερινό σημείο”, και από την ημέρα αυτή αρχίζει το φθινόπωρο.
Από το εαρινό ισημερινό σημείο και μετά, ο Ήλιος φαίνεται καθημερινά να σκαρφαλώνει όλο και πιο πάνω στο βόρειο ημισφαίριο του ουρανού. Οι μέρες μεγαλώνουν, οι νύχτες μικραίνουν και ο καιρός γίνεται όλο και πιο θερμός. Περίπου τρεις μήνες αργότερα, στις 20-21 Ιουνίου, ο Ήλιος φτάνει στο βορειότερο σημείο της εκλειπτικής από το οποίο θα αρχίσει πλέον να κατέρχεται και πάλι προς τον ισημερινό. Το σημείο αυτό, στις 20-21 Ιουνίου, ονομάζεται θερινό τροπικό σημείο ή απλά θερινή τροπή, επειδή ο Ήλιος τρέπεται και πάλι προς τον ισημερινό, και από τότε ξεκινά το καλοκαίρι. Επειδή μάλιστα για μερικές ημέρες πριν και μετά τη θερινή τροπή ο Ήλιος μοιάζει στάσιμος πάνω στην εκλειπτική σαν να “φρενάρει” την πορεία του, το θερινό τροπικό σημείο ονομάζεται επίσης και θερινό ηλιοστάσιο.
Μετά τη θερινή τροπή, ο Ήλιος συνεχίζει να κατεβαίνει προς το Νότο, και στις 22-23 Σεπτεμβρίου φτάνει στο φθινοπωρινό ισημερινό σημείο, οπότε – όπως συμβαίνει και στην περίπτωση του εαρινού ισημερινού σημείου – έχουμε ίση μέρα και νύχτα: ισημερία.
Ο θεός Ήλιος και το χειμερινό ηλιοστάσιο
Η κάθοδος συνεχίζεται, μέχρις ότου ο Ήλιος αγγίξει το νοτιότερο σημείο της τροχιάς του – το λεγόμενο χειμερινό τροπικό σημείο, ή απλά χειμερινή τροπή ή χειμερινό ηλιοστάσιο – στις 21-22 Δεκεμβρίου. Από την ημέρα αυτή ξεκινάει επίσημα ο χειμώνας.
Από κει κι έπειτα ο Ήλιος σταματάει να κατεβαίνει και αρχίζει πάλι να σκαρφαλώνει, κάθε μέρα όλο και πιο ψηλά. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο που ο Ήλιος λατρεύτηκε από τους αρχαίους σαν θεότητα, καθώς για εκείνους ήταν ο δημιουργός των εποχών του έτους και του κύκλου των φαινομένων και των εναλλαγών που σχετίζονται με αυτές, από τη σπορά ως τη βλάστηση και από την ανθοφορία ως τη συγκομιδή. Οι Αιγύπτιοι τον ονόμασαν Ρα, Ατόν, ή και Όσιρη ακόμη. Οι Βαβυλώνιοι τον αποκαλούσαν Σαμάχ, Βαάλ, Μαρδούκ και Νεργκάλ. Οι Ινδοί Βράχμα και Βισνού. Και οι Πέρσες Μίθρα. Για τους αρχαίους Έλληνες, κατά περιστάσεις, ήταν ο Δίας ή ο Πλούτωνας, ο Βάκχος, ο Διόνυσος, ή και ο Φοίβος Απόλλωνας. Ανεξάρτητα όμως από την ονομασία, όλοι οι λαοί είχαν καθιερώσει προς τιμήν του Ήλιου εντυπωσιακούς εορτασμούς ιδιαίτερα στις περιόδους των εναλλαγών από τη μια εποχή στην άλλη.
