O χαρακτηρισμός «τοξικός/ή/ό» δεν είναι ένας επίσημος ψυχολογικός όρος, αλλά χρησιμοποιείται ευρέως για να περιγράψει το πώς αισθάνονται συχνά οι άνθρωποι όταν αντιμετωπίζουν ανθρώπους με προβληματικές συμπεριφορές.
Η τοξική συμπεριφορά είναι κακόβουλη και συχνά παρουσιάζεται σε άτομα με εύθραυστο εγωισμό.
Παρόλο που οι γυναίκες δεν εξωτερικεύουν τη βιαιότητά τους απέναντι στους άνδρες με σωματική –τόσο όσο εκείνοι– ένταση, η τοξική θηλυκότητα υφίσταται και είναι αποτέλεσμα ενός βαθιά πατριαρχικού κοινωνικού συστήματος και των επιταγών του.
Οι γυναίκες που εμφανίζουν γνωρίσματα τοξικής θηλυκότητας υποστηρίζουν τους παραδοσιακούς, μισογυνιστικούς ρόλους των φύλων, οι οποίοι πάντα καταλήγουν να κρίνουν τις γυναίκες ως υπαίτιους. Αποτέλεσμα εσωτερικευμένου μισογυνισμού, η τοξική θηλυκότητα ενθαρρύνει τη σιωπηλή αποδοχή της βίας εκ μέρους των γυναικών, προκειμένου να επιβιώσουν.
Η τοξική αρρενωπότητα «κάνει μπαμ» και εκθέτει ανεπανόρθωτα όσους τη φοράνε σαν παράσημο. Όμως η τοξική θηλυκότητα είναι ύπουλη και συχνά θύτες και θύματα την αντιλαμβάνονται ως «νοιάξιμο». Για αυτό και σε αντίθεση με την τοξική αρρενωπότητα, η τοξική θηλυκότητα περνάει κάτω από τα ραντάρ της woke κουλτούρας.
Η υπονόμευση της ικανότητας μιας συναδέλφου, ο αποκλεισμός της από σημαντικές συναντήσεις, η διάδοση κακών φημών σε βάρος της είναι μερικά παραδείγματα τοξικής θηλυκότητας, που δημιουργούν ένα εχθρικό περιβάλλον εργασίας.
Γιατί το κάνουμε αυτό η μια στην άλλη
Η τοξική θηλυκότητα στον χώρο εργασίας προκύπτει από έναν συνδυασμό κοινωνικών, πολιτισμικών και ψυχολογικών παραγόντων. Κυρίαρχος παράγοντας είναι οι ξεπερασμένες αντιλήψεις που θέλουν τις γυναίκες παθητικές και πειθήνιες. Πολλές φορές, αγωνιζόμενες να τα καταρρίψουν όλα αυτά, οι γυναίκες υιοθετούν επιθετικές ή πρακτικές που εφαρμόζουν πισώπλατα. Γιατί πιστεύουν ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος να πετύχουν. Επιπλέον, ορισμένες γυναίκες εσωτερικεύουν τα διάφορα αρνητικά κοινωνικά μηνύματα που αφορούν το φύλο τους, με αποτέλεσμα να υπονομεύουν τις συναδέλφους τους.
Από εκεί και ύστερα, τα χαρακτηριστικά του ψυχισμού και τα ομολογουμένως περισσότερα εμπόδια που περνάει μια γυναίκα για να φτάσει στην επαγγελματική επιτυχία σε σχέση με έναν άντρα, βάζουν το λιθαράκι τους.
Γυναίκες ενωμένες ποτέ νικημένες ή μήπως όχι;
Έπειτα από μια χρονιά γεμάτη γυναικοκτονίες και υποδεχόμενοι το 2025 με αρκετά μέχρι τώρα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, είναι λογικό οι καμπάνιες υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών στα social media να πολλαπλασιάζονται. Όμως, ανεξάρτητα από τις μακροπρόθεσμες διεκδικήσεις, η καθημερινότητα είναι εξίσου σημαντική. Και την καθημερινότητα ως επί το πλείστον την περνάμε στο σπίτι και στη δουλειά. Και αν αφεθεί ανεξέλεγκτη, η τοξική θηλυκότητα θα κάνει την εργασία μας ανυπόφορη, ακυρώνοντας τα χιλιόμετρα που έχουμε διανύσει στον εργασιακό στίβο όλες μαζί και η κάθε μια ξεχωριστά.
Μια κουλτούρα αλληλεγγύης
Οπότε, εμείς οι ίδιες, πέρα από το να γιορτάζουμε τη Γιορτή της Γυναίκας, φροντίζουμε κάθε μέρα να καλλιεργούμε μια κουλτούρα αλληλεγγύης. Επιδεικνύουμε σεβασμό, ενσυναίσθηση και διάθεση συνεργασίας προς όλες μας τις συναδέλφους. Επιπλέον, καθοδηγούμε τις νεότερες ηλικιακά ή τις νεοπροσληφθείσες συναδέλφους, αν εμείς γνωρίζουμε κάτι παραπάνω επάνω στη δουλειά. Ακόμα κι αν αυτό αφορά εγκαταστάσεις στον χώρο εργασίας, όπως η κουζίνα ή η τουαλέτα.
Αν αντιληφθούμε ότι γίνεται κουτσομπολιό για μια συνάδελφο, φροντίζουμε αφενός να μη συμβάλουμε στη διάδοσή του και αφετέρου να εκφράσουμε ευθέως τη δυσαρέσκειά μας για τέτοιου είδους συζητήσεις. Διότι με μαθηματική ακρίβεια, αύριο-μεθαύριο θα είμαστε εμείς το αντικείμενο της κακοπροαίρετης κουβέντας.
Και το πιο απλό: Χαρίζουμε το χαμόγελό μας και έναν καλό λόγο σε όλους μας τους συναδέλφους, άνδρες-γυναίκες, με οποιαδήποτε αφορμή. Είναι εντελώς δωρεάν. Το ίδιο και η ενεργητική ακρόαση των προβλημάτων των γύρω μας. Ακόμα κι αν δεν είμαστε ειδικοί και μόνο το να νιώθουν ότι κάποιος τους ακούει, κάνει τους πάντες να νιώθουν καλύτερα. Έστω και λίγο.
