Λεγόταν άραγε Έστερ η προγιαγιά της από την πλευρά του πατέρα της, που έμεινε πίσω σ’ ένα άδειο διαμέρισμα στο Κίεβο, το 1941, μετά τη διαφυγή της οικογένειάς της; Και τα γίντις με τα οποία απευθύνθηκε στους Γερμανούς στρατιώτες, ποιος ήταν εκεί για να τ’ ακούσει; Κι όταν οι στρατιώτες πυροβόλησαν τη γριά μπάμπουσκα, με ρουτινιάρικη αδιαφορία, ποιος στεκόταν στο παράθυρο και κοίταζε;
Η ατελής οικογενειακή ιστορία που η Κάτια Πετρόφσκαγια αφηγείται σε μια σειρά σύντομων κεφαλαίων, θα μπορούσε να έχει γίνει ένα δραματικό ιστορικό μυθιστόρημα: ο φοιτητής Judas Stern, μεγάλος θείος της, που δολοφόνησε το σύμβουλο της γερμανικής πρεσβείας στη Μόσχα το 1932˙ ο αδελφός τού Stern, στην επαναστατημένη Οδησσό, που υιοθέτησε το όνομα Petrowski όταν βγήκε στην παρανομία˙ ένας προπάππος της ίδρυσε ένα ορφανοτροφείο στη Βαρσοβία για κωφάλαλα Eβραιόπουλα. Εάν όμως ούτε το οικογενειακό όνομα είναι σίγουρο, τι μπορούμε πραγματικά να γνωρίζουμε; Αντί να μετατρέψει αυτό το συγκλονιστικό υλικό σε σαρωτικό έπος, η Πετρόφσκαγια γράφει για το ταξίδι της στα μέρη όπου διαδραματίστηκαν αυτά τα γεγονότα, με τη σκέψη σε έναν κατακερματισμένο, τραυματισμένο αιώνα και με επίκεντρο μορφές που δεν υπάρχουν πια.
* Η Κάτια Πετρόφσκαγια γεννήθηκε το 1970 στο Κίεβο. Σπούδασε λογοτεχνία στην Εσθονία και έκανε το διδακτορικό της στη Μόσχα. Από το 1999 ζει και εργάζεται στο Βερολίνο. Το 2013 τιμήθηκε με το βραβείο Ingeborg-Bachmann για το πρώτο μυθιστόρημά της, με τίτλο «Νομίζω την έλεγαν Έστερ» (Vielleicht Esther).
Κάτια Πετρόφσκαγια
«Νομίζω την έλεγαν Έστερ»
Μετάφραση από τα γερμανικά:
Καρίνα Λάμψα
Παυλίνα Δηράνη
Η Κάτια, γεννημένη και μεγαλωμένη στο σοβιετικό Κίεβο, ανακαλύπτει ότι προέρχεται από μια εβραϊκή οικογένεια που είχε τις ρίζες της στη Βιέννη και κατέληξε στη Ρωσία, αφού προηγουμένως έζησε για ένα διάστημα στη Βαρσοβία.
Μέσα από τις μνήμες των γονιών της, από ταξίδια στα μέρη όπου έζησαν οι πρόγονοί της και από εξονυχιστική έρευνα στα αρχεία επιχειρεί να ανασυνθέσει την οικογενειακή ιστορία, όπως αυτή εξελίχθηκε και διαμορφώθηκε μέσα από τις καταστροφές του 20ού αιώνα. Ψηφίδα ψηφίδα φιλοτεχνεί τα πορτρέτα άγνωστων συγγενών -ένας επαναστάτης που πήγε με τους μπολσεβίκους, ένας φυσικός που εξαφανίστηκε στις σοβιετικές εκκαθαρίσεις, ένας ήρωας πολέμου, ένας άνεργος που πυροβόλησε έναν Γερμανό διπλωμάτη στη Μόσχα- και, κυρίως, πολλών δασκάλων κωφάλαλων παιδιών που ίδρυσαν ορφανοτροφεία σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, και γιαγιάδων με ονόματα λουλουδιών, που έχασαν τα λογικά τους. Και ύστερα, όταν οι Γερμανοί μπήκαν στο Κίεβο, μιλάει για τις ιστορίες εκείνων που εξοντώθηκαν στο Μπάμπι Γιαρ ή αλλού, όπως η προγιαγιά που έμεινε πίσω και τουφεκίστηκε, χωρίς να αφήσει ούτε το όνομά της.
* Ένα μοντέρνο σπονδυλωτό μυθιστόρημα, που αφηγείται με τρυφερότητα και χιούμορ τη ζωή μιας οικογένειας στην Ανατολική Ευρώπη και τη Ρωσία μέσα στη δίνη των γεγονότων του εικοστού αιώνα.
Καρiν Τουiλ
“Mε Ξένη Ταυτότητα”
Μετάφραση από τα γαλλικά:
Σοφία Διονυσοπούλου
Ο Σαμ Ταχάρ, δικηγόρος που έχει εγκατασταθεί στη Νέα Υόρκη ύστερα από μακρόχρονη παραμονή στο Παρίσι, έχει τα πάντα: δύναμη, δόξα, πλούτο, εξουσία, γοητεία. Η επιτυχία του όμως πηγάζει από ένα ψέμα. Η εικόνα που έχει δημιουργήσει για τον εαυτό του στηρίζεται στην ταυτότητα ενός άλλου, του καλού του φίλου από τα παλιά, του Σαμουήλ Μπαρόν, Γάλλου επίδοξου συγγραφέα με εβραϊκές καταβολές, που φυτοζωεί σε ένα υποβαθμισμένο προάστιο έξω από το Παρίσι.
Είκοσι χρόνια πριν, όταν ο Σαμ ζούσε στο Παρίσι, το μήλον της έριδος γι’ αυτόν και τον Σαμουήλ ήταν η Νίνα, η οποία τελικά επέλεξε να μείνει στο πλευρό του πιο αδύναμου. Αν της προσφερόταν όμως μια νέα ευκαιρία τι θα έκανε; Η συνάντηση των τριών αυτών προσώπων θα είναι καταλυτική. Γιατί, όπως λέει και μια εβραϊκή παροιμία, «με το ψέμα μπορείς να φτάσεις μακριά, δεν μπορείς όμως ποτέ να επιστρέψεις».
* Ένα συγκλονιστικό βιβλίο, όπου η ιστορία ενός ερωτικού τριγώνου προβάλλει και αναδεικνύει τις ανθρώπινες αδυναμίες, τις μικρότητες, τις διακρίσεις, την εξαπάτηση, τη σκληρότητα της καθημερινότητας και τον ωμό ρατσισμό.
Μπρίτα Μπέλερ
“Τόμας Μαν
Οι Tρεις Κρίσιμες Μέρες”
Μετάφραση από τα ολλανδικά:
Μαργαρiτα Μπονάτσου
Από το 1933, μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, ο Τόμας Μαν αυτοεξορίζεται στην Ελβετία μαζί με την Εβραία σύζυγό του και τα παιδιά τους. Το καθεστώς παγώνει τα περιουσιακά του στοιχεία στη Γερμανία, αλλά τα έργα του δεν ρίχνονται στις πυρές που οργανώνει ο Γκέμπελς. Οι γέφυρες με την πατρίδα δεν έχουν κοπεί οριστικά κι εκείνος ελπίζει ότι θα εξακολουθήσει να εκδίδει τα βιβλία του στη Γερμανία και ότι δεν θα χάσει το γερμανόφωνο κοινό του. Είναι, εξάλλου, ο μεγαλύτερος εν ζωή Γερμανός συγγραφέας και θεωρείται από πολλούς ως η φωνή του έθνους. Οι εθνικοσοσιαλιστές είναι διατεθειμένοι να του συγχωρήσουν τα πάντα και να τον δεχθούν ως άσωτο υιό. Μοιραία, το 1936, ο Τόμας Μαν οδηγείται σε μια κρίσιμη απόφαση.
* Βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, η Μπρίτα Μπέλερ αναπλάθει στο «Τόμας Μαν, Οι τρεις κρίσιμες μέρες» όσα εύγλωττα αποσιωπά ο συγγραφέας στα προσωπικά του ημερολόγια. Επί τρεις μέρες ο Γερμανός νομπελίστας ταλαντεύεται αν θα πρέπει να πάρει ανοιχτά θέση κατά των ναζί. Κατατρύχεται από αμφιβολίες και φόβους. Τα δύο μεγαλύτερα παιδιά του τον πιέζουν να μιλήσει εναντίον των ναζί. Όσο σκέφτεται την κατάστασή του τόσο συνειδητοποιεί ότι βρίσκεται αντιμέτωπος με μια επιλογή μεταξύ δύο κακών: αριστερά ή δεξιά; Θα πρέπει σύντομα να αποσαφηνίσει τη στάση του, ακόμα κι αν οι συνέπειες για τον ίδιο, την οικογένειά του αλλά και το έργο του θα είναι απρόβλεπτες.
