Το μικροσκοπικό σώμα του Άλαν Κούρντι που είχε ξεβραστεί άψυχο στις ακτές της Αλικαρνασσού, τον Σεπτέμβριο του 2015, προκάλεσε συγκίνηση και παγκόσμια κατακραυγή για την ανεπαρκή διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος που δημιουργούσε και δημιουργεί ολοένα και περισσότερα θύματα. Ενάμιση χρόνο μετά, μία παρόμοια εικόνα, με το άψυχο κορμί ενός άλλου παιδιού, χιλιόμετρα μακριά, περνά σχεδόν απαρατήρητη…
Είναι ο Μοχάμεντ Σουχαγιέτ, ένα προσφυγόπουλο μόλις 16 μηνών που πνίγηκε, μαζί με τη μαμά και τον αδερφό του, στην προσπάθειά τους να γλιτώσουν από μία άλλη σφαγή: Εκείνη των Ροχίνγκια, της μουσουλμανικής μειονότητας της Μιανμάρ που ζει χωρίς πατρίδα, κυνηγημένη από το βιρμανικό στρατό.
Οι Ροχίνγκια θεωρούνται μία από τις πλέον διωκόμενες μειονότητες του πλανήτη, με την κυβέρνηση της Μιανμάρ να θεωρεί τα μέλη της «Βεγγαλέζους πρόσφυγες», παρότι ζουν εδώ και γενιές στο κρατίδιο Ραχίν της (άλλοτε) Βιρμανίας.
Πέραν του ότι θεωρούνται ξένοι στη γη τους, ζουν σε συνθήκες έντονων διακρίσεων, με εκβιασμούς, βιασμούς, πυρπολήσεις των σπιτιών τους, περιορισμούς στην ελευθερία, καταναγκαστική εργασία, αποκλεισμό από την εκπαίδευση και την υγεία. Οι διωγμοί έχουν ενταθεί από τον περασμένο Οκτώβριο, ύστερα από μία επίθεση κατά συνοριοφυλάκων.
Ο πατέρας του Μοχάμεντ έχασε τη σύζυγο και τα δύο τους παιδιά. Τώρα ζει μαζί με τη 18χρονη αδερφή του και τον 14χρονο αδερφό του, σε ένα στρατόπεδο προσφύγων στο Μπανγκλαντές.
Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις καταγγέλλουν ωμότητες κατά των Ροχίνγκια, ενώ η Ύπατη Αρμοστία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) εκτιμά πως, βάσει των μαρτυριών των προσφύγων, πρόκειται για εθνοκάθαρση.
Η κυβέρνηση αρνείται μετά βδελυγμίας τις κατηγορίες περί βίας, διωγμών και εθνοκάθαρσης, χαρακτηρίζοντας τις μαρτυρίες των Ροχίνγκια απλή προπαγάνδα.
Ένα πρόσφατο περιστατικό ωμής βίας, ωστόσο, διαψεύδει την κυβέρνηση. Ένα βίντεο που κινηματογραφήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2016, εμφανίζει αστυνομικούς να κλωτσούν και να χτυπούν με ραβδιά άοπλους πολίτες, οι οποίοι ανήμποροι να αντισταθούν, είναι πεσμένοι στο χώμα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται σε βίντεο η ωμότητα των βιρμανικών αρχών κατά της εθνοτικής κοινότητας, είναι όμως η πρώτη φορά – από τον περασμένο Οκτώβριο – που η κυβέρνηση ανακοίνωσε εσωτερική έρευνα στην αστυνομία για το περιστατικό.
Από τον περασμένο Οκτώβριο, πάνω από 34.000 άνθρωποι έχουν περάσει τα σύνορα, βρίσκοντας καταφύγιο στο Μπανγκλαντές.
Η νομπελίστρια Άουνγκ Σαν Σου Κι (Aung San Suu Kyi) που κατηγορείται για ολιγωρία στο θέμα των Ροχίνγκια, δεν έχει προβεί σε δηλώσεις τους τελευταίους μήνες, μετά το ξέσπασμα του νέου κύκλου βίας. Τον Σεπτέμβριο είχε δηλώσει στο CNN πως η κυβέρνησή της αντιμετώπιζε «πολλά προβλήματα στην προσπάθεια να εξασφαλίσει την ισορροπία, την κατανόηση και την ανοχή που όλοι εύχονται».
Οι Ροχίνγκια έχουν επίσημα χαρακτηριστεί από τον ΟΗΕ ως μια από τις πιο διωκόμενες κοινότητες στον κόσμο αλλά λίγοι ξέρουν το όνομά τους.
Έχουν υπαχθεί σε ένα πρόγραμμα εθνοκάθαρσης που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση της Μπούρμα (Βιρμανίας). Παρά την ύπαρξή τους στην Μπούρμα, που χρονολογείται από τον 8ο αιώνα, οι Ροχίνγκια καταδικάζονται ως «μη πολίτες» και «παράνομοι μετανάστες». Στοχευμένοι, ως αποτέλεσμα της θρησκείας και της φυλής τους, οι Ροχίνγκια υποφέρουν από την καταπίεση και τις διακρίσεις που συναντούν στο πρόσωπό της βουδιστικής πλειονότητας των Ρακίνων. Η δήμευση της γης, η καταναγκαστική εργασία και η άρνηση των πολύ βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων-συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, της υγειονομικής περίθαλψης και του γάμου- είναι χαρακτηριστικά της καθημερινής πραγματικότητας των Ροχίνγκιας.
Η αδικία απέναντι στον λαό των Ροχίνγκια είναι βαθιά ριζωμένη στους θεσμούς και στο κυβερνητικό σύστημα της Μπούρμα. Μπορεί να το δει κανείς στο νόμο 1982 για την Ιθαγένεια που εισήγαγε η χούντα της Βιρμανίας, ο οποίος αναγνωρίζει 135 εθνικές φυλές στην Μπούρμα, ενώ εξαιρεί ρητά τη Ροχίνγκια. Η νομοθεσία αυτή έχει λάβει ευρεία καταδίκη για τη μεροληπτική της φύση και την ασυμβατότητά της με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ιθαγένεια.
Η συστηματική αυτή άρνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θεμελιώνεται στην άρνηση της κυβέρνησης της Βιρμανίας να χορηγήσει ιθαγένεια στους Ροχίνγκια, αφήνοντάς τους απάτριδες στο δικό τους κράτος. Η άρνηση της ιδιότητας του πολίτη έχει χρησιμοποιηθεί ως το εργαλείο που αφαιρεί από τους Ροχίνγκια την ταυτότητά τους και το δικαίωμά τους να υπάρχουν.
Η σοβαρή αυτή περιθωριοποίηση και ο περιορισμός των βασικών θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών, έχει αναγκάσει τους Ροχίνγκια να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους σε αναζήτηση βιώσιμων συνθηκών. Ως εκ τούτου, μεταξύ 1978 και 1992, περίπου 200.000 Ροχίνγκια έφυγαν για να σωθούν από την τυραννία του στρατού της Βιρμανίας. Οι περισσότεροι διέφυγαν στο Μπαγκλαντές, όπου παραμένουν ως πρόσφυγες. Η ζωή στο Μπαγκλαντές δεν αποδείχτηκε πολύ βελτιωμένη, αφού το Μπαγκλαντές πρόκειται για ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα κράτη στον κόσμο, στο οποίο επικρατούν οι διακρίσεις σε βάρος των εθνοτικών μειονοτήτων. Όπως οι Ροχίνγκια που ζουν στην Μπούρμα, έτσι και οι πρόσφυγες Ροχίνγκια υπόκεινται σε περιορισμό της κυκλοφορίας, συχνά γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης και οι βασικοί τους πόροι είναι σε μεγάλο βάθμό περιορισμένοι. Επίσης, οι γυναίκες Ροχίνγκια έχουν συχνά πέσει θύματα σεξουαλικής βίας σε στρατόπεδα προσφύγων. Η εχθρότητα στο Μπαγκλαντές έχει ως εκ τούτου οδηγήσει τους Ροχίνγκιας να αναζητήσουν καταφύγιο σε άλλες χώρες, όπως τη Μαλαισία, την Ταϊλάνδη και την Ινδονησία, όπου και συνάντησαν όμως παρόμοια αντιμετώπιση.
Ο ρόλος του Μπαγκλαντές όσον αφορά την κατάσταση των Ροχίνγκιας, επανεμφανίζεται στο φως με τις πρόσφατες εθνοτικές συγκρούσεις που άρχισαν τον Ιούνιο του 2012 στην Burma. Η κλιμακούμενη βία έχει εκτοπίσει 90.000 Ροχίνγκια. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, η βία εναντίον των Ροχίνγκιας συνεχίστηκε στη δυτική Burma και τον Ιούλιο, με πολλούς Μουσουλμάνους Ροχίνγκια να έχουν δαρθεί, βιασθεί ή σκοτωθεί. Η ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγόρησε, τόσο τις δυνάμεις ασφαλείας όσο και τους Βουδιστές Ρακίνας, για τις νέες επιθέσεις εναντίον των Ροχίνγκια. Οι αρχές είπαν ότι τουλάχιστον 78 άτομα σκοτώθηκαν και χιλιάδες σπίτια, Βουδιστών και Μουσουλμάνων, κάηκαν ή καταστράφηκαν.
Χωριά καίγονται, άνθρωποι απάγονται, νέα στρατόπεδα συγκέντρωσης δημιουργούνται, γυναίκες βιάζονται και παιδιά σκοτώνονται ανελέητα. Οι επιζώντες προσπαθούν απεγνωσμένα να ξεφύγουν από διώξεις και αναζητούν καταφύγιο στο Μπαγκλαντές. Ωστόσο, η κυβέρνηση του Μπαγκλαντές φαίνεται ότι έχει ξεχάσει τον δικό της αγώνα για την ύπαρξη και έχει υιοθετήσει μια πολιτική κλειστών συνόρων. Σκάφη με άνδρες, γυναίκες και παιδιά που λιμοκτονούν, διώχνονται και χωρίς να έχουν άλλη επιλογή, επιστρέφουν στην Μπούρμα για να πεθάνουν ή περιμένουν το θάνατο στην ανοιχτή θάλασσα. Είναι αλήθεια ότι το Μπαγκλαντές ως έθνος αντιμετωπίζει τις δικές του δυσκολίες, και ότι δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες. Ωστόσο, εξακολουθεί να δεσμεύεται από κανόνες του εθιμικού διεθνούς δικαίου, κυρίως, αυτόν της «μη επαναπροώθησης», μια αρχή η οποία απαγορεύει την επιστροφή του θύματος της δίωξης στον διώκτη του.
Εκτός από τις υποχρεώσεις του Μπαγκλαντές, παραμένει πρωταρχική ευθύνη της Βιρμανίας να αντιμετωπίσει, όχι μόνο την τρέχουσα ανθρωπιστική καταστροφή, αλλά και το πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτή έχει γεννηθεί.
Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW), που βασίζεται σε δορυφορικές εικόνες, περισσότερα από 1.000 σπίτια των Ροχίνγκια έχουν πυρποληθεί πρόσφατα στο κρατίδιο Ραχίν. Ο βιρμανικός στρατός αμφισβητεί ότι ευθύνεται για τις καταστροφές αυτές και απαντά ότι οι ίδιοι οι Ροχίνγκια πυρπολούν τα σπίτια τους. Παράλληλα υπάρχουν αναφορές για τουλάχιστον 83 νεκρούς τους δύο τελευταίους μήνες του 2016.
Εκατοντάδες Ροχίνγκια πραγματοποίησαν πορεία στην Κουάλα Λουμπούρ καταδικάζοντας τον διωγμό της μειονότητας και επικρίνοντας τη Αούνγκ Σαν Σου Κι για την απουσία αντίδρασης.
Την ίδια ώρα διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν και στην Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης, αλλά και στην Τζακάρτα της Ινδονησίας. Οι διαδηλωτές στην Τζακάρτα ζήτησαν μάλιστα από την επιτροπή Νόμπελ να πάρει πίσω το βραβείο της Αούνγκ Σαν Σου Κι.
Η πραγματικότητα υπαγορεύει ότι η Βιρμανία, παρά τη στροφή της προς τον «εκδημοκρατισμό», συνεχίζει να μη συμπεριλαμβάνει τα δικαιώματα των Ροχίνγκιας στη νέα της πολιτική ατζέντα. Μόνο που δεν πρόκειται πια για ένα εθνικό, ούτε για ένα περιφερειακό ζήτημα. Έχει γίνει ένα ζήτημα το οποίο απαιτεί τη διεθνή ανησυχία, την καταδίκη και τη δράση. Δεν υπάρχουν άλλοι όροι για να περιγραφεί η δίωξη κατά των Ροχίνγκια, εκτός από εθνοκάθαρση και γενοκτονία. Παραδοχή ισάξια με μερικές από τις πιο σκοτεινές στιγμές της Ιστορίας…
Πηγή – Photo: CNN – filistina
