Του Παναγιώτη Μήλα
[email protected]
«H ζωντανή διαλεκτική στην Ευρώπη είναι εκείνη που δεν καταλήγει σε ένα είδος ιδεολογίας, ολοκληρωτικής συνάμα και ορθόδοξης. Αυτός ο πλουραλισμός που πάντα υπήρξε θεμέλιο της έννοιας της ευρωπαϊκής ελευθερίας, μου φαίνεται ότι είναι η πιο σπουδαία συμβολή του πολιτισμού μας. Αυτός ακριβώς βρίσκεται σήμερα σε κίνδυνο και αυτόν πρέπει να προσπαθήσουμε να διαφυλάξουμε». Υπάρχει μια Ευρώπη αστική, ατομικίστρια, εκείνη που σκέφτεται τα ψυγεία της, τα γαστρονομικά της εστιατόρια, που λέει “εγώ δεν ψηφίζω… εμείς δεν θέλουμε ούτε ρομαντισμό ούτε υπερβολές, δεν θέλουμε να ζήσουμε στα όρια ούτε να γνωρίσουμε τη διάσπαση… Γνωρίζουμε το άκρο, το ζήσαμε, θα το ζήσουμε αν χρειαστεί, και μπορούμε να πούμε ότι το ζήσαμε γιατί περάσαμε μέσα από γεγονότα που μας επέτρεψαν να το γνωρίσουμε”.
Αυτά έλεγε μεταξύ των άλλων ο Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας Αλμπέρ Καμί στις 28 Απριλίου του 1955, προσκεκλημένος στην Αθήνα από τον ψυχίατρο – νευρολόγο Άγγελο Κατακουζηνό, πρόεδρο της ελληνογαλλικής Πνευματικής Ένωσης. Ο Καμί ήταν το κεντρικό πρόσωπο μιας ανταλλαγής απόψεων γύρω από «Το μέλλον του ευρωπαϊκού πολιτισμού». Στη συζήτηση συμμετείχαν: Ο νομικός, φιλόσοφος και πολιτικός Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο παιδαγωγός, φιλόσοφος και δοκιμιογράφος του 20ου αιώνα Ευάγγελος Παπανούτσος, ο καθηγητής της Nομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Φαίδων Βεγλερής, ο λογοτέχνης Γιώργος Θεοτοκάς και ο ζωγράφος Νικόλαος Χατζηκυριάκος-Γκίκας υπό τον συντονισμό του Άγγελου Κατακουζηνού. Αυτή η συζήτηση καταγράφηκε από το μαγνητόφωνο του ποιητή, πεζογράφου, φωτογράφου και ψυχαναλυτή Ανδρέα Εμπειρίκου, μεταφράστηκε δε και κυκλοφόρησε σε βιβλίο.
Για το «Μέλλον του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού» θα γίνει την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2013 και στις 7 το απόγευμα, συζήτηση στην Οικία Κατακουζηνού, στη Λεωφόρο Αμαλίας 4, στον 5ο όροφο. Συνομιλητές θα είναι ο συγγραφέας Θοδωρής Καλλιφατίδης και ο δημοσιογράφος Νίκος Βατόπουλος. Η εκδήλωση πραγματοποιείται σε ανάμνηση και προς τιμήν των συμμετεχόντων στην πρώτη συνάντηση.
Ο Άγγελος Κατακουζηνός, που ανήκε στην «παρέα του Παρισιού», ήταν εκείνος που φιλοξένησε τον Καμί στο περίφημο σπίτι των Κατακουζηνών. Σε ένα σπίτι – μουσείο, με τα ίχνη μεγάλων ζωγράφων και σπουδαίων εποχών. Η Λητώ Κατακουζηνού είναι εκείνη που έχει καταγράψει στο βιβλίο της «Συντροφιά με τον Καμί» την αγάπη του Γάλλου συγγραφέα για την Ελλάδα. Ο Καμί από το 1939 σχεδίαζε στο πρώτο ταξίδι του στην Ελλάδα, να κάνει τον περίπλου του Οδυσσέα. Τα σχέδια ματαιώνονται λόγω του πολέμου. Ταξίδεψε εν τέλει, το 1955 και το 1958. Τον είχαν συνεπάρει τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά τόσο που να δηλώσει στη Λέσβο στον Κατακουζηνό: «Άγγελε, είναι ο τόπος των θεών. Εκεί θα πάω να ζήσω, Άγγελε, στο νησί σου, ποιος ξέρει, ίσως και για πάντα».
Στο πέμπτο κεφάλαιο της “Πτώσης” ο ήρωας ρωτάει τον ακροατή του αν γνωρίζει την Ελλάδα. Του λέει: «H Ελλάδα πλανιέται κάπου μέσα μου». Δεν είναι τυχαία η αναφορά.
Το τελευταίο ταξίδι του στην Ελλάδα το έκανε τον Ιούνιο του 1959, δύο χρόνια αφού είχε πάρει το Νόμπελ Λογοτεχνίας από τη Σουηδική Ακαδημία και ένα χρόνο προτού γνωρίσει σε αυτοκινητικό δυστύχημα τον πιο παράλογο θάνατο.
Για την εκδήλωση της Κυριακής 29 Σεπτεμβρίου 2013, η οικία Κατακουζηνού θα ανοίξει στις 6.30 μ.μ. Η συζήτηση θα ξεκινήσει στις 7.15 μ.μ. και δεν θα είναι εφικτή η προσέλευση ύστερα από αυτή την ώρα.
* Διοργάνωση «Εκδόσεις Γαβριηλίδης» και Ίδρυμα Άγγελου και Λητούς Κατακουζηνού.
