19.9 C
Athens
Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024

Κρισναμούρτι: «Γράμματα σε Μια Νεαρή Φίλη»

Ο Κρισναμούρτι έγραψε τα γράμματα που ακολουθούν από τον Ιούνιο του 1948 ως τον Μάρτιο του 1960, για μια νεαρή φίλη που ήρθε κοντά του πληγωμένη στο σώμα και στην ψυχή. Στα γράμματα αυτά, όπου ξετυλίγεται ολόκληρη η διδασκαλία του Κρισναμούρτι, καθώς επουλώνουν τις πληγές εκείνης στην οποία απευθύνονται, αποκαλύπτεται μια σπάνια καλοσύνη και διαύγεια· ο χωρισμός και η απόσταση εξαφανίζονται, ενώ οι λέξεις κυλούν σαν χείμαρρος· ούτε μία δεν είναι περιττή· η επούλωση των πληγών και η διδασκαλία προχωρούν ταυτόχρονα…
Τα «Γράμματα» δίνουν μ’ ένα μοναδικό τρόπο ολόκληρη τη διδασκαλία του Κρισναμούρτι, καθώς αυτή περνάει μέσα από τη φιλία που ένιωθε εκείνος για την παραλήπτρια αυτών των επιστολών.

Από το βιβλίο «Γράμματα σε Μία Νεαρή Φίλη»

Γράμμα 1

Να είσαι πνευματικά ευέλικτη. Η δύναμη δεν βρίσκεται στο να είναι κανείς άκαμπτος και σταθερός, αλλά στο να είναι ευλύγιστος. Το ευλύγιστο δέντρο αντέχει στη θύελλα. Μάζεψε όλη τη δύναμη που δίνει ένας γρήγορος νους.
Η ζωή είναι παράξενη· συμβαίνουν τόσα πράγματα εκεί που δεν τα περιμένει κανείς, ώστε απλώς με το ν’ αντιστέκεται  σ’ αυτά δεν πρόκειται να λύσεις κανένα πρόβλημα. Χρειάζεται να έχει κανείς τεράστια ευλυγισία και σταθερή καρδιά.
Η ζωή είναι σαν μια κόψη ξυραφιού και πρέπει να περπατήσει κανείς πάνω σ’ αυτό το μονοπάτι με εξαιρετική προσοχή και ευέλικτη σοφία.
Η ζωή είναι πολύ πλούσια, έχει τόσους πολλούς θησαυρούς κι εμείς την πλησιάζουμε με άδειες καρδιές· δεν ξέρουμε πώς να γεμίσουμε τις καρδιές μας με την αφθονία της ζωής. Ενώ είμαστε φτωχοί μέσα μας, όταν μας προσφέρονται τα πλούτη της τ’ αρνιόμαστε. Πάμε στο πηγάδι για νερό κρατώντας δαχτυλήθρα κι έτσι η ζωή καταντάει μια κακόγουστη υπόθεση, ασήμαντη και μικρή.
Η αγάπη είναι επικίνδυνο πράγμα· φέρνει τη μόνη επανάσταση που δίνει απόλυτη ευτυχία. Είναι τόσο λίγοι εκείνοι από μας που μπορούν  ν’ αγαπούν· τόσο λίγοι εκείνοι που θέλουν ν’ αγαπούν. Αγαπάμε βάζοντας όρους, κάνοντας την αγάπη ένα εμπορεύσιμο πράγμα. Έχουμε νοοτροπία παζαριού, αλλά η αγάπη δεν είναι εμπορεύσιμη, δεν είναι ένα απλό «πάρε-δώσε». Είναι μια κατάσταση ύπαρξης όπου όλα τα ανθρώπινα προβλήματα είναι λυμένα.
Τι υπέροχο μέρος που θα μπορούσε να είναι η γη με τόση πολλή ομορφιά που υπάρχει, τόσο μεγαλείο, τόση άφθαρτη ομορφιά! Είμαστε παγιδευμένοι στον πόνο και δεν νοιαζόμαστε να ξεφύγουμε απ’ αυτόν ακόμα κι όταν κάποιος μας δείχνει το δρόμο.
Δεν ξέρω, αλλά νιώθει κανείς να φλέγεται από αγάπη· υπάρχει μια άσβηστη φλόγα· νιώθει ότι έχει τόση πολλή απ’ αυτήν μέσα του, που θέλει να τη δώσει σε όλους· και το κάνει. Είναι σαν ένα ποτάμι που κυλάει με ορμή, που ποτίζει και δίνει ζωή σε κάθε πόλη και χωριό· μολύνεται από τις ανθρώπινες βρωμιές που πέφτουν σ’ αυτό, αλλά σύντομα τα νερά καθαρίζονται από μόνα τους και συνεχίζουν να τρέχουν. Τίποτα δεν μπορεί να καταστρέψει την αγάπη γιατί διαλύονται μέσα σ’ αυτήν τα πάντα: το καλό και το κακό· το άσχημο και το όμορφο. Είναι το μοναδικό πράγμα που είναι αυτό το ίδιο αιωνιότητα.

Γράμμα 17

Είναι καλό να πειραματίζεσαι με την ταύτιση. Και πώς πειραματιζόμαστε με οτιδήποτε; Από το πιο απλό μέχρι το πιο πολύπλοκο; Λέμε: «αυτό είναι δικό μου», «τα παπούτσια μου», «το σπίτι μου», «η οικογένειά μου», «η δουλειά μου», «η θρησκεία μου»· με  την ταύτιση μαζί τους έρχεται ο αγώνας για να τα κρατήσουμε. Το να κάνουμε δικό μας οτιδήποτε γίνεται συνήθεια. Κάθε αναστάτωση που θα μπορούσε να κόψει αυτήν τη συνήθεια φέρνει πόνο κι ύστερα αγωνιζόμαστε για να ξεπεράσουμε τον πόνο. Αλλά η ταύτιση, το αίσθημα της ιδιοκτησίας, ανήκει σε κάτι που συνεχίζεται. Αν πειραματιστεί κανείς στ’ αλήθεια μ’ αυτό, έχοντας απλώςεπίγνωση, χωρίς καμιά επιθυμία ν’ αλλάξει ή να διαλέξει το ένα ή το άλλο, τότε θ’ ανακαλύψει πάρα πολλά εκπληκτικά πράγματα στον εαυτό του. Ο νους είναι το παρελθόν, οι αναμνήσεις, που είναι η πηγή της ταύτισης. Και μπορεί ο νους, έτσι όπως τον ξέρουμε, να λειτουργήσει χωρίς τη διαδικασία της ταύτισης; Βρες το· παίξε μαζί του· έχε επίγνωση των κινήσεων της ταύτισης με τα κοινά καθημερινά πράγματα και με τα πιο αφηρημένα. Βρίσκει κανείς παράξενα πράγματα: πώς σβήνει σιγά-σιγά η σκέψη, πώς παίζει παιχνίδια στον ίδιο της τον εαυτό.   Άσε την επίγνωση να κυνηγάει τη σκέψη στους διάδρομους του νου· ξεσκεπάζοντας την, χωρίς να διαλέγει, ας’ την να κυνηγάει ασταμάτητα.
Είναι ιδιαίτερα δύσκολο -έτσι όπως είναι φτιαγμένος κανείς- να μην επιθυμεί, να μη λαχταρά κάποια πράγματα και γεγονότα, να μη συγκρίνει. Ό, τι κι αν συμβαίνει, η επιθυμία, η λαχτάρα και η σύγκριση συνεχίζουν. Πάντοτε λαχταρούμε να έχουμε κάτι περισσότερο ή λιγότερο, λαχταρούμε για τη συνέχιση κάποιας ευχαρίστησης ή την αποφυγή ενός πόνου. Εκείνο που είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρον, είναι τούτο: Γιατί ο νους δημιουργεί ένα κέντρο μέσα του, γύρω από το οποίο κινείται και στήνει όλη του την ύπαρξη; Η ζωή είναι χίλιες δυο επιρροές, αμέτρητες πιέσεις, συνειδητές και ασυνείδητες. Ανάμεσα απ’ αυτές τις πιέσεις και τις επιρροές διαλέγουμε κάποιες, παραμερίζουμε άλλες, κι έτσι σταδιακά χτίζουμε το κέντρο. Δεν τις αφήνουμε όλες αυτές τις πιέσεις και τις επιρροές να περνάνε, να προσπερνάνε χωρίς να επιδρούν επάνω μας. Κάθε επιρροή, κάθε πίεση επιδρά πάνω μας· οι επιδράσεις χωρίζονται σε καλές ή κακές και δεν μοιάζουμε ικανοί να παρακολουθούμε, να έχουμε επίγνωση των πιέσεων χωρίς να συμμετέχουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο: είτε με το ν’ αντιστεκόμαστε σ’ αυτές είτε με το να τις καλωσορίζουμε. Η αντίσταση ή το καλωσόρισμα είναι που φτιάχνουν αυτό το κέντρο απ’ όπου δρούμε. Μπορεί ο νους να μη δημιουργεί αυτό το κέντρο; Η απάντηση μπορεί να βρεθεί μόνο μέσα από τον πειραματισμό κι όχι μέσα από κάποιο είδος αποδοχής ή άρνησης. Πειραματίσου, λοιπόν, και βρες. Με το τελείωμα αυτού του κέντρου, υπάρχει αληθινή ελευθερία.

Γράμμα 16

Πώς τα πας; Είναι οι μέρες σου γρήγορες σαν αστραπή; Ζεις μέσα σε μια μέρα, χιλιάδες χρόνια; Είναι παράξενο το πόσο πραγματικό πρόβλημα είναι για τους περισσότερους ανθρώπους η βαρεμάρα. Πρέπει να κάνουν κάτι συνέχεια, να απασχολούνται με κάτι, κάποια δραστηριότητα, μ’ ένα βιβλίο, στην κουζίνα, με τα παιδιά ή με το Θεό. Αλλιώς, μένουν μόνοι τους με τους εαυτούς τους, πράγμα πολύ βαρετό. Όταν μένουν με τον εαυτό τους γίνονται εγωκεντρικοί, μπλέκονται, αρρωσταίνουν ή γίνονται βαρύθυμοι. Ένας νους που δεν είναι απασχολημένος -όχι ένας αρνητικός άδειος νους,   αλλά ένας ουδέτερος, ξύπνιος νους-  είναι ένας πράος νους που έχει άπειρες δυνατότητες. Οι σκέψεις δεν είναι δημιουργικές, είναι πληκτικές, μάλλον κουτές. Μπορεί μια σκέψη να είναι έξυπνη, αλλά η εξυπνάδα είναι το ίδιο μ’ ένα κοφτερό εργαλείο: γρήγορα φθείρεται· γι’ αυτό οι έξυπνοι άνθρωποι είναι ανιαροί.
Άφησε το νου σου χωρίς καμιά απασχόληση, χωρίς να του δίνεις σκόπιμα δουλειά· αυτό μην το καλλιεργείς, αλλά άφηνέ το να συμβαίνει. Διάβασέ το ετούτο συνειδητά κι άφησέ  το να συμβεί. Το να σου πουν ή να διαβάσεις για τον μη απασχολημένο νου είναι σπουδαίο, αλλά είναι και πώς το διαβάζεις και πώς τ’ ακούς.
Εκείνο που έχει σημασία είναι να κάνεις το σωστό είδος ασκήσεων, να κοιμάσαι καλά και η μέρα σου να έχει νόημα. Αλλά γλιστράει κανείς τόσο εύκολα στη ρουτίνα, κι ύστερα λειτουργεί με βάση το εύκολο μοντέλο της αυταρέσκειας ή με το μοντέλο του να εξαναγκάζεις το εαυτό σου να κάνει το σωστό. Όλα όμως τα μοντέλα απονεκρώνουν, οδηγούν σε αργό μαρασμό. Να είσαι δημιουργική σημαίνει να περάσεις μια πλούσια μέρα, έχοντας απλώς επίγνωση όσων κάνεις και συμβαίνουν· χωρίς κανέναν εξαναγκασμό· χωρίς σύγκρουση, φόβο ή σύγκριση.
Βλέπεις, υπάρχουν σπάνιες στιγμές που νιώθουμε έτσι και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας είναι φτιαγμένο από διαβρωτικές αναμνήσεις, απογοητεύσεις, μάταιες προσπάθειες κι εκείνο που είναι αληθινό, να προσπερνάει. Το σύννεφο της μονοτονίας καλύπτει τα πάντα κι εκείνο που είναι αληθινό, σβήνει. Είναι πράγματι αρκετά κοπιαστικό να διαπεράσεις αυτό το σύννεφο και να βρεθείς στο απλό, καθαρό φως. Απλώς δες τα όλα τούτα κι αυτό είναι όλο. Μην προσπαθήσεις να είσαι απλή. Αυτή η προσπάθεια το μόνο που καταφέρνει είναι να γεννάει περιπλοκές και δυστυχία. Προσπάθεια σημαίνει ότι θέλεις να γίνεις κάτι και το να θέλεις να γίνεις κάτι σημαίνει πάντοτε επιθυμία — με όλες της τις απογοητεύσεις.
Είναι πολύ σημαντικό να ελευθερώσει κανείς τον εαυτό του από κάθε συναισθηματική, ψυχολογική ταραχή, πράγμα που δεν σημαίνει ότι πρέπει να σκληρύνει απέναντι στη ζωή. Αυτού του είδους οι ταραχές χτίζουν σταδιακά ποικίλες ψυχολογικές αντιστάσεις που επηρεάζουν και το σώμα, φέρνοντας διάφορες αρρώστιες. Η ζωή είναι μια σειρά από γεγονότα (επιθυμητά και ανεπιθύμητα)· και όσο μαζεύουμε, όσο ξεδιαλέγουμε εκείνα που θα κρατήσουμε κι εκείνα που θα πετάξουμε, θα υπάρχει αναπόφευκτα η σύγκρουση (της δυαδικότητας) που αυτή η είναι η ταραχή. Αυτή η σειρά από ταραχές σκληραίνει το νου, την καρδιά· είναι μια διαδικασία κλεισίματος στον εαυτό, οπότε υπάρχει πόνος. Χρειάζεται τεράστια επίγνωση για να επιτρέψεις στην κίνηση της ζωής να γίνει αποδεκτή χωρίς καμία επιλογή, χωρίς καμία κίνηση προς οτιδήποτε επιθυμητό ή ανεπιθύμητο. Το θέμα δεν είναι να προσπαθείς όλη την ώρα να έχεις επίγνωση, πράγμα που είναι κουραστικό, αλλά να δεις την αναγκαιότητα της αλήθειας που φέρνει η επίγνωση, οπότε θ’ ανακαλύψεις ότι αυτή η ίδια η αναγκαιότητα ενεργεί χωρίς να πιέζεσαι να έχεις επίγνωση.
Μπορεί κανείς να ταξιδεύει, να έχει μορφωθεί στα καλύτερα σχολεία σε διάφορα μέρη του κόσμου· να έχει τις καλύτερες κατευθύνσεις, την καλύτερη τροφή, να ζει στο καλύτερο κλίμα· όλα αυτά, όμως, φέρνουν νοημοσύνη; Όλοι μας γνωρίζουμε τέτοιους ανθρώπους· είναι νοήμονες; Οι Κομμουνιστές, όπως κι άλλοι, όπως οι Καθολικοί, προσπαθούν να ελέγχουν και να πλάθουν το νου. Αυτό ακριβώς το πλάσιμο του νου έχει κάποια ολοφάνερα αποτελέσματα: ένα νου περισσότερο αποδοτικό και κάπως πιο γρήγορο και ξύπνιο. Αλλά όλες αυτές οι ικανότητες φέρνουν πράγματι νοημοσύνη; Οι πιο μορφωμένοι άνθρωποι, εκείνοι που κατέχουν ατέλειωτες πληροφορίες και γνώση, κι εκείνοι που έχουν επιστημονική μόρφωση, έχουν νοημοσύνη; Δεν νομίζεις ότι η νοημοσύνη είναι κάτι τελείως διαφορετικό; Στη πραγματικότητα είναι ολοκληρωτική ελευθερία από το φόβο. Εκείνοι που η ηθική τους βασίζεται στο να νιώθουν ασφάλεια, κάθε είδους ασφάλεια, δεν είναι ηθικοί, γιατί η επιθυμία για ασφάλεια είναι αποτέλεσμα του φόβου. Ο φόβος και η συγκράτηση από φόβο, πράγμα που το ονομάζουμε ηθική, στην πραγματικότητα δεν είναι ηθική. Νοημοσύνη είναι η ολοκληρωτική ελευθερία από το φόβο· νοημοσύνη δεν είναι να είσαι καθωσπρέπει ούτε οι διάφορες αρετές που έχουν καλλιεργηθεί από φόβο. Στην κατανόηση του φόβου υπάρχει κάτι που είναι τελείως διαφορετικό από τις θεωρίες του νου.

Γράμμα 15

Ο ήλιος προσπαθεί να τρυπήσει τα σύννεφα και μάλλον θα το καταφέρει μέσα στη μέρα. Τη μια μέρα είναι Άνοιξη και την άλλη σχεδόν χειμώνας. Ο καιρός αντιπροσωπεύει τις διαθέσεις των ανθρώπων: πάνω-κάτω· σκοτάδι και παροδικό φως. Είναι, ξέρεις, παράξενο πόσο πολύ θέλουμε ελευθερία, ενώ κάνουμε τα πάντα για να σκλαβώνουμε τους εαυτούς μας. Χάνουμε κάθε πρωτοβουλία. Περιμένουμε απ’ τους άλλους να μας καθοδηγήσουν, να μας βοηθήσουν, να είναι γενναιόδωροι, να είναι ειρηνικοί· περιμένουμε από τους γκουρού, τους διδάσκαλους, τους σωτήρες, τους μεσάζοντες. Κάποιος γράφει σπουδαία μουσική, ένας άλλος την εκτελεί ερμηνεύοντάς την με το δικό του τρόπο κι εμείς την ακούμε απολαμβάνοντάς την ή κριτικάροντάς την. Είμαστε οι θεατές που κοιτάζουν τους ηθοποιούς, τους ποδοσφαιριστές ή την οθόνη του κινηματογράφου. Οι άλλοι γράφουν ποιήματα κι εμείς τα διαβάζουμε· οι άλλοι ζωγραφίζουν κι εμείς καθόμαστε μ’ ανοιχτό το στόμα. Είμαστε άδειοι και γι’ αυτό τρέχουμε σ’ άλλους για να μας διασκεδάσουν, να μας εμπνεύσουν, να μας καθοδηγήσουν ή να μας σώσουν. Όλο και περισσότερο ο σύγχρονος πολιτισμός μάς καταστρέφει, μας αδειάζει από κάθε δημιουργικότητα. Εμείς οι ίδιοι είμαστε άδειοι μέσα μας και περιμένουμε από άλλους να μας γεμίσουν κι έτσι ο γείτονάς μας, αρπάζει την ευκαιρία για να μας εκμεταλλευτεί ή είμαστε εμείς που τον εκμεταλλευόμαστε.
Όταν κανείς έχει επίγνωση πόσες πολλές περιπλοκές υπάρχουν στο να περιμένει απ’ τους άλλους, τότε είναι ελεύθερος, κι αυτή η ελευθερία είναι η αρχή της δημιουργικότητας. Αυτή η ελευθερία είναι η αληθινή επανάσταση και όχι η ψεύτικη επανάσταση των κοινωνικών ή οικονομικών μεταρρυθμίσεων, που είναι μια άλλη μορφή σκλαβιάς.
Ο νους μας φτιάχνει μικρά κάστρα ασφάλειας. Θέλουμε να είμαστε βέβαιοι για το καθετί, βέβαιοι για τις σχέσεις μας, για την εκπλήρωση των επιθυμιών μας, για τις ελπίδες και για το μέλλον μας. Χτίζουμε αυτές τις εσωτερικές φυλακές κι αλίμονο σ’ όποιον πάει να μας ενοχλήσει. Είναι παράξενο πώς ο νους ψάχνει πάντοτε να βρει μια περιοχή όπου δεν υπάρχει ούτε σύγκρουση ούτε ενόχληση. Η ζωή μας είναι ένα μόνιμο γκρέμισμα και ξαναχτίσιμο τέτοιων περιοχών ασφάλειας, με διάφορες μορφές. Έτσι ο νους μας γίνεται ένα θαμπό και κουρασμένο πράγμα. Η ελευθερία βρίσκεται στο να μην έχεις κανενός είδους ασφάλεια.
Είναι πραγματικά εκπληκτικό να έχεις έναν ακίνητο και πολύ ήρεμο νου, χωρίς ούτε το παραμικρό κύμα σκέψης. Εννοείται ότι η ακινησία ενός νου που έχει χάσει τη ζωντάνια του, δεν είναι ηρεμία. Ο νους είναι φτιαγμένος να μένει ακίνητος με την επιβολή της θέλησης, αλλά θα μπορούσε ποτέ να μείνει από μόνος του βαθιά σιωπηλός, από τη μια άκρη της ύπαρξής του ως την άλλη; Είναι πραγματικά τρομερά εκπληκτικό το τι συμβαίνει όταν ο νους είναι έτσι σιωπηλός. Σ’ αυτή την κατάσταση ολόκληρη η συνείδηση, ως γνώση, ως αναγνώριση, παύει. Η ενστικτώδης ενασχόληση του νου, η μνήμη, φτάνει σ’ ένα τέλος. Και είναι πολύ ενδιαφέρον ότι ο νους αρχίζει να κάνει ό, τι καλύτερο μπορεί για να πιάσει εκείνη την πέρα από τα όρια τούτου του κόσμου κατάσταση με τη σκέψη, μεταφράζοντάς την σε λέξεις και φτιάχνοντας σύμβολα. Αλλά το να φτάσει αυτή η διαδικασία σ’ ένα τέλος, φυσικά και αυθόρμητα, είναι σαν να πεθαίνεις για τα πάντα. Και αφού κανείς δεν θέλει να πεθάνει, υπάρχει πάντα μία ασυνείδητη πάλη που συνεχίζεται, κι αυτή η πάλη ονομάζεται ζωή. Είναι παράξενο πώς οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να εντυπωσιάζουν με τα επιτεύγματά τους, με την εξυπνάδα τους, με τα βιβλία τους, με κάθε μέσο που θα μπορούσε να τους επιβάλλει στους άλλους.

Γράμμα 14

Είναι, πολύ νωρίς το πρωί κι ο ουρανός είναι εντελώς καθαρός, χωρίς σύννεφα, ήσυχος και γαλάζιος. Όλα τα σύννεφα μοιάζουν να έχουν φύγει, αλλά μπορεί να ξανάρθουν στη διάρκεια της ημέρας. Ύστερα απ’ αυτό το κρύο, τον αέρα και τη βροχή η Άνοιξη θα ξαπλωθεί πάλι παντού. Μέχρι τώρα η Άνοιξη, παρόλο το κρύο προχωρούσε σιγά-σιγά, αλλά κάθε φύλλο και μπουμπούκι θ’ αναγαλλιάσει πια. Τι υπέροχο πράγμα που είναι η γη! Πόσο όμορφα είναι όσα ξεπηδούν από μέσα της -οι βράχοι, τα ποτάμια, τα δέντρα, το γρασίδι, τα λουλούδια, όλα αυτά που γεννάει ατέλειωτα- μόνο τον άνθρωπο τον τρώει η λύπη, μόνο αυτός καταστρέφει το ίδιο του το είδος, τη γενιά του· μόνο αυτός εκμεταλλεύεται τον διπλανό του, καταδυναστεύει και καταστρέφει. Ο άνθρωπος είναι ο πιο δυστυχισμένος και ο πιο βασανισμένος, ο πιο επινοητικός, ο κατακτητής του χρόνου και του χώρου. Αλλά παρόλες τις ικανότητές του, παρόλους τους υπέροχους ναούς και τις εκκλησίες, τα τζαμιά και τις καθεδρικές που κατασκευάζει, ζει μέσα στο ίδιο του το σκοτάδι. Θεοί του είναι οι ίδιοι του οι φόβοι και αγάπες του τα ίδια του τα μίση. Τι θαυμάσιος κόσμος που θα μπορούσε να είναι, χωρίς όλους αυτούς τους πολέμους, χωρίς όλους αυτούς του φόβους. Αλλά σε τι χρησιμεύει να κάνει κανείς υποθέσεις; Σε τίποτα απολύτως.
Εκείνο που είναι πραγματικό και βρίσκεται μέσα στον άνθρωπο είναι το ανικανοποίητο, αυτό το μοιραίο ανικανοποίητο. Είναι κάτι το πολύτιμο, ένα κόσμημα μεγάλης αξίας. Αλλά το φοβούνται, το σπαταλάνε, το χρησιμοποιούν ή αφήνουν να χρησιμοποιείται για να κερδίσουν κάτι. Τους ανθρώπους τους φοβίζει, αλλά είναι ένα πολύτιμο κόσμημα, ανεκτίμητο. Ζήσε μαζί του, παρακολούθησέ το μέρα τη μέρα, χωρίς ν’ ανακατεύεσαι στις κινήσεις του και τότε αυτό σαν φλόγα θα κατακαίει όλα τα σκουπίδια αφήνοντας μόνο εκείνο που δεν ανήκει πουθενά και δεν μπορεί να μετρηθεί. Διάβασέ το όλο αυτό με σοβαρότητα και προσοχή.
Ο πλούσιος έχει περισσότερα απ’ όσα χρειάζεται, ενώ ο φτωχός πεινάει, αγωνίζεται για το φαί του παλεύοντας και δουλεύοντας όλη του τη ζωή. Κάποιος, που δεν έχει τίποτα, φτιάχνει από μόνος του τη ζωή του ή αφήνει τη ζωή να γίνει από μόνη της πλούσια, δημιουργική, ενώ ένας άλλος που έχει όλα τα καλά του κόσμου, σπαταλιέται, μαραίνεται και πάει. Ο ένας έχει ένα κομμάτι γη και το κάνει όμορφο, παραγωγικό, ενώ ένας άλλος το παραμελεί και τ’ αφήνει να πεθάνει όπως πεθαίνει κι ο ίδιος. Έχουμε τέτοιες απέραντες ικανότητες, κάθε είδους, που μπορούμε να βρούμε ή εκείνο που δεν έχει όνομα ή να φέρουμε στη γη την κόλαση. Αλλά με κάποιον τρόπο ο άνθρωπος προτιμά να τρέφει το μίσος και την εχθρότητα. Είναι τόσο πιο εύκολο το μίσος, ο φθόνος και καθώς η κοινωνία βασίζεται στην απαίτηση για όλο και περισσότερο, τα ανθρώπινα πλάσματα πέφτουν στην παγίδα να κυνηγούν κάθε είδους απόκτημα. Κι έτσι υπάρχει μία ατέλειωτη πάλη που την έχουν δικαιώσει και τη θεωρούν ευγενική.
Υπάρχει όμως ο απεριόριστος πλούτος μιας ζωής χωρίς πάλη, χωρίς «θέλω», χωρίς επιλογές. Αλλά μια τέτοια ζωή είναι απίθανα δύσκολη όταν όλος μας ο πολιτισμός είναι αποτέλεσμα της πάλης και της δράσης που φέρνει η επιθυμία. Χωρίς τη δράση της επιθυμίας, σχεδόν για κάθε ζωντανό πλάσμα, υπάρχει ο θάνατος. Χωρίς κάποιο είδος φιλοδοξίας, σχεδόν για όλους, η ζωή δεν έχει κανένα νόημα.
Αλλά υπάρχει  ζωή χωρίς «θέλω», χωρίς επιλογές. Αυτή η ζωή γεννιέται όταν η ζωή της επιθυμίας φτάσει σ’ ένα τέλος. Ελπίζω να μη σε πειράζει που διαβάζεις όλα αυτά· αν δεν σε πειράζει, τότε διάβασέ τα και άκουσέ τα με ευχαρίστηση.

Γράμμα 18

Ταράζεται κανείς, ανησυχεί και μερικές φορές φοβάται. Αυτά, πράγματι συμβαίνουν. Είναι ατυχίες της ζωής. Σήμερα η ζωή είναι σαν μια συννεφιασμένη μέρα. Χτες ήταν ηλιόλουστη, αλλά τώρα βρέχει, συννεφιά και κρύο· αυτή η αλλαγή είναι αναπόφευκτη διαδικασία της ζωής. Ξαφνικά, γεμίζει κανείς από ανησυχία και φόβο· υπάρχουν αιτίες γι’ αυτό, κρυμμένες ή αρκετά φανερές και μπορεί κανείς με λίγη επίγνωση να τις βρει αυτές τις αιτίες. Εκείνο που έχει σημασία είναι να έχει κανείς επίγνωση των γεγονότων και των ατυχημάτων και να μην τους δίνει το χρόνο να ριζώσουν, μόνιμα ή πρόσκαιρα. Και δίνει κανείς σημασία σ’ αυτές τις αντιδράσεις όταν ο νους συγκρίνει· δικαιολογεί, καταδικάζει ή αποδέχεται. Πρέπει -ξέρεις- να βρίσκεται κανείς εσωτερικά, όλη την ώρα, σε ετοιμότητα χωρίς ένταση. Η ένταση εμφανίζεται όταν θέλεις κάποιο αποτέλεσμα, κι εκείνο που εμφανίζεται δημιουργεί κι άλλη ένταση που πρέπει να κοπεί. Άσε τη ζωή να κυλάει.
Είναι τόσο ολέθρια εύκολο να συνηθίσει κανείς σ’ οτιδήποτε, σ’ οποιαδήποτε ταλαιπωρία, σ’ οποιαδήποτε απογοήτευση, σε οποιαδήποτε συνεχιζόμενη ευχαρίστηση. Μπορεί να προσαρμόσει κανείς τον εαυτό του σ’ οποιεσδήποτε συνθήκες: σε μια τρελή ζωή όλο διασκέδαση ή σε μία ασκητική ζωή. Του νου τού αρέσει να δουλεύει μέσα σε αυλάκια, σε συνήθειες· κι αυτή η δραστηριότητα ονομάζεται, «ζωή». Όταν το δει κανείς αυτό ξεκόβει και δοκιμάζει να ζήσει μια ζωή που δεν χρειάζεται νόημα, αγκυροβόλια, ενδιαφέροντα. Τα ενδιαφέροντα, αν κανείς δεν είναι σε τρομερή εγρήγορση, μας ρίχνουν πίσω, σε κάποιο καλούπι ζωής. Μέσα σε όλα, μπορείς να δεις ότι η επιθυμία, το κίνητρο, είναι σε δράση· η επιθυμία να είσαι κάτι, να φτάσεις, να γίνεις κάποιος κ.λπ. Η επιθυμία είναι το κέντρο ακριβώς εκείνου μέσα μας που διαλέγει και όσο θα υπάρχει η επιθυμία ο νους θα μπορεί να λειτουργεί μόνο μέσα σε συνήθειες που είτε τις έχει φτιάξει μόνος του είτε του έχουν επιβληθεί. Το πραγματικό πρόβλημα είναι η απελευθέρωση από την επιθυμία. Μπορεί κανείς να παίξει διάφορα παιχνίδια στον εαυτό του, όπως ότι έχει ελευθερωθεί από την επιθυμία, από το κέντρο του εγώ, από τις επιλογές, αλλά να συνεχίζει τα ίδια κάτω από διαφορετικά ονόματα, κάτω από διαφορετικά ρούχα. Όταν κανείς δει την πραγματική σημασία της συνήθειας, του να συνηθίζει πράγματα, να διαλέγει, να δίνει ονόματα, να τρέχει πίσω από κάποιο ενδιαφέρον και τα παρόμοια, τότε, όταν υπάρχει επίγνωση όλων αυτών, τότε γίνεται το αληθινό θαύμα: το σταμάτημα της επιθυμίας. Πειραματίσου μ’ αυτό, έχε επίγνωση όλων αυτών, από στιγμή σε στιγμή, χωρίς να έχεις καμιά επιθυμία να φτάσεις κάπου.
Ο ουρανός στο νότο κι ο ουρανός στο βορρά είναι τόσο εκπληκτικά διαφορετικός. Εδώ στο Λονδίνο, έτσι για αλλαγή, δεν υπάρχει ούτε ένα σύννεφο στον ντελικάτο γαλάζιο ουρανό και τα πανύψηλα δέντρα μόλις άρχισαν να πρασινίζουν. Έχουμε άνοιξη· πάνω που πάει ν’ αρχίσει. Όλα εδώ είναι βλοσυρά, δεν υπάρχει χαρά στα πρόσωπα των ανθρώπων όπως στο Νότο.
Ένας ήσυχος νους, αλλά τρομερά ξύπνιος, προσεκτικός, είναι ευλογία· μοιάζει με τη γη: πλούσια, με άπειρες δυνατότητες. Όταν υπάρχει ένας τέτοιος νους που δεν συγκρίνει, που δεν καταδικάζει, τότε μόνο είναι δυνατόν να υπάρξει ο άμετρος πλούτος.
Μην αφήσεις τον καπνό της μικροψυχίας να σε πνίξει, κι άσε τη φωτιά να ξεσπάσει. Πρέπει να συνεχίσεις να ξεγαντζώνεσαι, να καταστρέφεις, να μη ριζώνεις. Μην αφήνεις κανένα πρόβλημα να ριζώσει, τέλειωνε μαζί του αμέσως και ξύπνα κάθε πρωί φρέσκια, νέα και αθώα…
Η συμπεριφορά σου απέναντι στην υγεία σου να έχει περίσκεψη και να είναι σταθερή· μην αφήνεις ν’ ανακατεύονται συναισθήματα και συγκινήσεις με την υγεία σου ούτε να μειώνουν τη δραστηριότητά σου. Υπάρχουν πάρα πολλές επιρροές και πιέσεις που πλάθουν το νου και την καρδιά, να έχεις επίγνωσή τους, να ξεκόβεις απ’ αυτές και να μην γίνεσαι σκλάβος τους. Το να είσαι σκλάβος είναι το να είσαι μετριότητα. Να ‘σαι ξύπνια, γεμάτη φλόγα.
Αντιμετώπισε το φόβο, προσκάλεσέ τον, μην τον αφήνεις να σε πλημμυρίσει ξαφνικά, απρόσμενα, αλλά να τον αντιμετωπίζεις συνέχεια· κυνήγα τον επίμονα και σκόπιμα.
Ελπίζω να είσαι καλά και να μην έχεις τρομάξει από «εκείνο»· πιθανόν να μπορεί να θεραπευτεί και να το φροντίσουμε. Μην το αφήνεις να σε τρομοκρατήσει.
Βαθιά, μέσα σου, μπορεί να υπάρχει ένα αργό σβήσιμο· μπορεί να μην έχεις συνείδηση αυτού του πράγματος ή να έχεις συνείδηση και να το παραμελείς. Κύματα χειροτέρευσης κρέμονται πάντα από πάνω μας και δεν έχει σημασία ποιοι είμαστε. Για να βγαίνεις μπροστά τους και να τα συναντάς χωρίς καμία αντίδραση και να βγαίνεις έξω απ’ αυτά, απαιτεί μεγάλη ενέργεια. Αυτή η ενέργεια έρχεται μόνο όταν δεν υπάρχει κανενός είδους σύγκρουση, συνειδητή ή ασυνείδητη. Να είσαι τρομερά άγρυπνη.
Μην αφήσεις τα προβλήματα να ριζώνουν. Πέρνα τα γρήγορα, όπως περνάς το μαχαίρι στο βούτυρο. Μην τους επιτρέπεις ν’ αφήνουν σημάδι, τέλειωνε μαζί τους μόλις εμφανίζονται. Δεν έχεις καιρό για προβλήματα γι’ αυτό τέλειωνε μαζί τους αμέσως.
Έχει γίνει μια αισθητή αλλαγή μέσα σου ‑υπάρχει βαθιά εσωτερική ζωντάνια, δύναμη και καθαρότητα- διατήρησέ την, άσ’ την να λειτουργήσει, δώσ’ της την ευκαιρία να πλατύνει και να βαθύνει. Οτιδήποτε κι αν συμβεί μην πνιγείς από τις καταστάσεις, από την οικογένεια, από τη δική σου σωματική κατάσταση. Να τρως κανονικά, να ασκείσαι και να μη γίνεσαι νωθρή. Έχοντας φτάσει σε κάποιο σημείο, συνέχισε να προχωράς, μη σταματάς εκεί -ή θα πας μπροστά ή θα κυλήσεις πίσω, δεν μπορεί να μείνεις στατική. Έχεις κολυμπήσει μέσα σου τόσα πολλά χρόνια, έχεις αποτραβηχτεί μέσα σου, αλλά τώρα πρέπει να βγεις απ’ αυτή την κίνηση προς τα μέσα και να συναντάς περισσότερους ανθρώπους, να ανοιχτείς.
Διαλογίστηκα για πάρα πολύ κι ήταν καλά. Ελπίζω να κάνεις το ίδιο κι εσύ· αρχίζοντας με το να έχεις επίγνωση της κάθε σκέψης και συναισθήματος -όλη τη μέρα- των νεύρων και του μυαλού, κι ύστερα να είσαι ήσυχη κι ακίνητη (αυτό δεν μπορεί να γίνει με πειθάρχηση)· τότε αρχίζει πραγματικά ο διαλογισμός. Κάν’ το με επιμέλεια.
Οτιδήποτε κι αν συμβαίνει μην αφήνεις το σώμα να επεμβαίνει στο νου· να έχεις επίγνωση του σώματος, να τρως σωστά και στη διάρκεια της μέρας να μένεις μόνη σου με τον εαυτό σου για μερικές ώρες· μη γλιστράς προς τα πίσω και μη γίνεσαι σκλάβα των καταστάσεων. Να είσαι ακλόνητη, να είσαι άγρυπνη.

* O Τζίντoυ Κρισναμoύρτι γεννήθηκε τo Μάιo τoυ 1895 στo Μαντάναπαλι, κoντά στo Μαντράς. Η μητέρα τoυ πέθανε τo 1905 και o πατέρας τoυ, την επόμενη χρονιά, πήγε μαζί με τoυς τέσσερις γιoυς τoυ να ζήσει στo Άντιαρ, όπoυ ήταν τα κεντρικά γραφεία της Θεoσoφικής Εταιρείας. Λίγο αργότερα ο Κρισναμούρτι υιοθετήθηκε από την Αnnie Besant, πρόεδρo της Θεοσοφικής που είχε πειστεί ότι τo αγόρι ήταν ο Παγκόσμιος Διδάσκαλος που περίμεναν οι θεοσοφιστές. Τρία χρόνια αργότερα τον πήγαν στην Αγγλία για να μορφωθεί, ενώ ίδρυσαν στό όνομά του το Τάγμα τoυ Αστέρoς της Ανατoλής που αριθμούσε χιλιάδες οπαδούς. Το 1929, όμως, ύστερα από 18 χρόνια ο Κρισναμούρτι το διέλυσε και επέστρεψε όλη την περιουσία του πίσω στους δωρητές της. Η αναγγελία της διάλυσης, εκείνη την ημέρα, άρχισε έτσι:
Πιστεύω ότι η αλήθεια είναι μια χώρα χωρίς κανένα μονοπάτι προς αυτήν, και δεν μπορεί να πλησιαστεί μέσα από κανένα δρόμo, καμιά θρησκεία, καμιά οργάνωση…
Από τότε o Κρισναμoύρτι -και μέχρι το θάνατό του, το Φεβρουάριο του 1986- συνέχισε να ταξιδεύει σε όλo τoν κόσμo μιλώντας, συζητώντας και ακoύγoντας αναρίθμητoυς ανθρώπoυς πoυ ήθελαν να τoν δoυν. Μιλούσε όπoυ τoν καλoύσαν -σε ιδιώτες και μικρά σχoλεία ή σε μέρη όπως Πανεπιστήμια ή τo Κέντρo Πυρηνικών Ερευνών στo Los Αlamos και τον ΟΗΕ που τον παρασημοφόρησε για το έργο του, λίγο πριν πεθάνει, το 1985.
Ο Κρισναμούρτι ανέπτυξε τη μοναδική, πραγματικά, διδασκαλία του αντλώντας από την ίδια του την ύπαρξη και τη ζωή του, αφού δεν είχε διαβάσει κανενός είδους φιλοσοφικό ή θρησκευτικό βιβλίο. Έως τώρα έχουν εκδοθεί γύρω στα 80 δικά του βιβλία, ενώ τα περισσότερα έχουν μεταφραστεί σε πάνω από 10 γλώσσες σε όλο το κόσμο. Υπάρχουν επίσης καταγραμμένες σε βιντεοκασέτες και κασέτες ήχου, δημόσιες ομιλίες του και προσωπικές συζητήσεις του με διάφορους επιστήμονες και πνευματικούς ανθρώπους, ενώ γι’ αυτόν έχουν γράψει κείμενα ο Άλντους Χάξλεϊ, ο Χένρι Μίλερ, η Άιρις Μέρντοχ κ.ά.
O Κρισναμoύρτι ήταν ένας παγκόσμιος διδάσκαλος. Παρόλο που είχε γεννηθεί από Ινδούς γονείς, δε σταμάτησε να δηλώνει ότι δεν είχε καμιά εθνικότητα, ότι δε συνέχιζε καμιά παράδοση και δεν ανήκε σε καμμιά ομάδα. Ο ίδιος έζησε όλα όσα έλπιζε πως θα μάθουν εκείνοι που τον άκουγαν.

* “Ο ομιλητής είναι εντελώς ασήμαντος – είναι σαν ένα οποιοδήποτε εργαλείο, σαν ένα τηλέφωνο”.

* Από το βιβλίο «Γράμματα σε Μία Νεαρή Φίλη»

* Πηγή: Krishnamurti Library of Athens

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -