Του Παναγιώτη Μήλα
[email protected]
Από τότε που άρχισα να κάνω πολιτικές γελοιογραφίες, είχα τη μανία να αναζητώ τα έργα άλλων και προσπαθούσα να βρω τις όποιες αδυναμίες τους… Ειδικά όταν είχα μπροστά μου το σκίτσο κάποιας γυναίκας, τότε ήμουν σίγουρος ότι θα τα δω όλα χάλια… Μιας και οι γυναίκες γελοιογράφοι στην Ελλάδα δεν κάνουν ούτε ενδεκάδα… Πέρασαν τα χρόνια και δεν μπόρεσα ούτε μια φορά να ανακαλύψω κάτι που δεν μου άρεσε. Αυτό συνέβη ακόμη πιο έντονα όταν είδα τα σκίτσα της Ιωάννας (έτσι υπέγραφε τότε). Μάλιστα άρχισα να ζηλεύω τη γραμμή και τις ιδέες της. Ιδέες συμπυκνωμένες σε λιτές γραμμές. Κάτι πολύ δύσκολο, δηλαδή. Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 από τα Χανιά μετακόμισε στην Αθήνα και από τη Νομική Σχολή «μετακόμισε» σε εφημερίδες και περιοδικά όπου δούλευε ως σκιτσογράφος. Δούλεψε στην εφημερίδα “Ριζοσπάστης”, στα περιοδικά “Τέταρτο”, “Ένα”, “Εικόνες” και σε ξένες εφημερίδες. Όπως έλεγε η ίδια η Ιωάννα Καρυστιάνη σε μια συνέντευξή της, «είχα μια σφοδρή ανάγκη για προσωπική έκφραση κι ένα φόβο γι’ αυτό που λαχταρούσα περισσότερο, το γράψιμο. Τα σκίτσα ήταν το πρώτο διστακτικό ταξίδι του χεριού μου στο χαρτί, μια δοκιμή ίσα για να ξεθαρρέψω. Έστυβα το μυαλό μου να κατεβάσω ιδέες χωρίς λόγια. Τα χάρτινα ανθρωπάκια ήταν μαθητεία στην ευγλωττία της σιωπής και συνάμα άσκηση στη σαφήνεια των λέξεων, του νοήματος που έπρεπε να προκύψει στη σκέψη των αναγνωστών του περιοδικού ή της εφημερίδας. Τη μετάβαση απ’ το σκίτσο στο γράψιμο την έκανα με το ίδιο χαρτί, κόλλες Α4, το ίδιο μαύρο μαρκαδοράκι, τους ίδιους πρωταγωνιστές, καθημερινούς ανθρώπους από άσημα σπίτια, το ίδιο άγχος μήπως τους αδικήσω και τον ίδιο νόστο για ανθρωπιά».
Εκεί, λοιπόν, σε αυτή τη μετάβαση τη γνώρισα και με την ιδιότητα της συγγραφέως. Ξεκίνησε με τα βιβλία: Με γκρι και γκρίζο, σκίτσα (Εκδόσεις “Αίολος”, 1985), Ένα σκίτσο στο τσεπάκι, σκίτσα (Εκδόσεις “Αίολος”, 1987), Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη λογοτεχνία το 1994, με τη συλλογή διηγημάτων “Η κυρία Κατάκη”. Το πρώτο βιβλίο της που πήρα στα χέρια μου. Ακολούθησε το μυθιστόρημα “Μικρά Αγγλία”, το οποίο τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, το 1998, και ήταν υποψήφιο για το Ευρωπαϊκό Αριστείο Λογοτεχνίας και για το λογοτεχνικό βραβείο Balkanika. Το επόμενο μυθιστόρημά της, “Κουστούμι στο χώμα”, τιμήθηκε με το βραβείο μυθιστορήματος του περιοδικού “Διαβάζω” το 2001. Στη συνέχεια: “O άγιος της μοναξιάς”, μυθιστόρημα, “Σουέλ”, μυθιστόρημα (που παίζεται φέτος στο Θέατρο Τέχνης, με την Ελένη Καστάνη), “Τα σακιά”, μυθιστόρημα, “Καιρός σκεπτικός”, διηγήματα. Έχει επίσης γράψει το σενάριο της ταινίας «Nύφες» του Παντελή Βούλγαρη και συνεργάστηκε στο σενάριο της ταινίας «Ψυχή βαθιά» του ίδιου σκηνοθέτη.
Επανέρχομαι λοιπόν εκεί, στην “Κυρία Κατάκη” που είχε και το διήγημα με τον τίτλο “Η άλλη”. Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι θα ερχόταν η στιγμή που δύο εργάτες των καλών τεχνών, δύο εραστές του θεάτρου, θα πάρουν αυτή την “‘Αλλη” και θα την πάνε σε ένα υπόγειο… Μιλάω για τους Γιάννη Τσορτέκη και Κωνσταντίνο Γιαννακόπουλο. Υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του πρώτου, ο δεύτερος μεταφέρει το θεατή μέσα σε ένα λαβύρινθο συνειρμών, όπου όλα εκείνα, τα οικεία στον ήρωα πρόσωπα, κατέχουν αναλλοίωτη τη θέση τους και ζητούν δικαίωση στη συνείδησή του. Πρόκειται για τον παραληρηματικό μονόλογο ενός άνδρα, ο οποίος συνδιαλέγεται με πρόσωπα της ζωής του που δεν ζουν πια, αλλά είναι απελπιστικά παρόντα μέσα από τους ανοιχτούς λογαριασμούς που έχει μαζί τους. 
Πραγματικοί ή φανταστικοί, αυτοί οι λογαριασμοί εξελίσσονται σε δομικό στοιχείο της πλοκής της ιστορίας και γίνονται βήματα που τον οδηγούν στην αυτοανάλυσή του. Στο διήγημα “Η Άλλη” από το πρώτο βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη “Η Κυρία Κατάκη”, που παρουσιάζεται από την Παρασκευή 22 Μαρτίου στον Κάτω Χώρο του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, μέσα από τις αναφορές του ήρωα σε αυτά τα πρόσωπα, ξεδιπλώνονται προσωπικές στιγμές και μνήμες που συνδιαλέγονται μαζί του και τον οδηγούν σε μια περιπέτεια αυτογνωσίας, ενώ την ίδια ώρα εναλλάσσονται τύψεις, σκέψεις, ενοχές, επιθυμίες και πόθοι. Στην “Άλλη”, η πορεία της ζωής σηματοδοτείται από νεκρούς και μνήματα, κυρίως όμως από εκείνους που δεν είναι πλέον στη ζωή, αλλά η μνήμη τούς έχει “στοιχειώσει” σε ένα διαρκές παρόν: “Αλλά σε μια μικρή πόλη γνωριζόμεθα, ζωντανοί και απεθαμένοι, του καιρού τούτου και του παλαιού”. Κλείνοντας να σας θυμίσω τους συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Γιάννης Τσορτέκης
Βοηθός σκηνοθέτη: Αλεξία Γιαννοπούλου
Κοστούμια: Μπιάνκα Νικολαρέιζη
Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Επί σκηνής: Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος
Χρήσιμα
Παραστάσεις κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 9:00 μ.μ.
Από Παρασκευή 22 Μαρτίου έως Κυριακή των Βαΐων (28 Απριλίου)
Ώρα έναρξης: 9:15 μ.μ.
Τιμή εισιτηρίου: 10 ευρώ
Διάρκεια παράστασης: 50 λεπτά
Θεάτρου του Νέου Κόσμου: Αντισθένους 7 και Θαρύπου (Στάση Μετρό-Τραμ «Συγγρού-Φιξ»)
Τηλέφωνο: 210 9212900
Ώρες λειτουργίας ταμείου:
Από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή 16:00-22:00
Σάββατο 11:00-13:00 και 16:00-22:00
Κυριακή 11:00-22:00
