Γράφει για την αγάπη που μεγαλουργεί όταν δοκιμάζεται, για τον πόνο που μειώνεται όταν βρίσκει συμπαράσταση, για τις μνήμες που διαιωνίζονται, για την ελπίδα που θεραπεύει, για όσα αναλύονται, εξηγούνται, απλουστεύουν με τη δύναμη της φιλίας. Είναι η Καίτη Γρίσπου. Η συγγραφέας που μοιράζεται τις αρετές της και τις γνώσεις της, που εκπέμπει την εμπειρία, τη γαλήνη, την ευλογία. Η γυναίκα που με το ταλέντο της γραφής της εστιάζει στο φως, στο νόημα, στο θετικό κίνητρο, στο μεθύσι της χαράς. Φίλοι μου μού χάρισαν το βιβλίο της με το χαρακτηριστικό τίτλο «Μοιράζομαι και Ωριμάζω». Άρχισα διστακτικά να το διαβάζω. Πολύ γρήγορα, από τις πρώτες παραγράφους, με συνεπήρε. Ένα γοητευτικό βιβλίο, δομημένο με υπόγεια γλυκύτητα, που έχει πολλά να πει στον αναγνώστη. Κατόπιν θέλησα να γνωρίσω την Καίτη Γρίσπου. Στην περίπτωσή της ο άνθρωπος πίσω από τη συγγραφέα παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Μια γυναίκα με σοφία, ηρεμία, πείρα, ωριμότητα ουσιαστική. Μια γυναίκα που επικοινωνεί με απλότητα, ειλικρίνεια και διαύγεια. Μιλάει με πάθος για τη συντροφικότητα, την αναγνώριση του άλλου, του διαφορετικού. Ακούει, αφουγκράζεται, χαίρεται, αισιοδοξεί και προσφέρει. Ευγνωμονεί, ονειροπολεί, γελά και χαμογελά, φιλοσοφεί, βιώνει, μεταλαμπαδεύει. Και κυρίως η Καίτη πιστεύει και επενδύει στη φιλία. Γεγονός που καθρεφτίζεται απόλυτα στο βιβλίο της. Ένα βιβλίο για τη γνήσια φιλία, την αλήθεια της, το συναπάντημα, την αλληλοκατανόηση, τον αλληλοσεβασμό. Την ευγενική αυτή υπόθεση που αντέχει στις καταιγίδες του χρόνου και δίνει στη ζωή νόημα, ασφάλεια και ομορφιά.
Διαβάστε τη συνέντευξη.
Φωτογραφίες: Αναστασία Γρίσπου.
* Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Καλλιθέα της Αττικής, σε χρονιά που η πόλη επιβεβαίωνε το όνομά της, αφού ανάμεσα από τις μονοκατοικίες της μπορούσες να ατενίζεις το ίδιο καλά την Ακρόπολη, το Λόφο του Φιλοπάππου, τον Λυκαβηττό αλλά και τη θάλασσα, το Φάληρο και τις Τζιτζιφιές όπου οι κάτοικοι κολυμπούσαν. Κάποιοι μάλιστα συνδύαζαν απογευματινό μπάνιο και νυχτερινή διασκέδαση παραμένοντας στην παραλία μέχρι αργά για να ακούσουν τον Τσιτσάνη, τη Μαρίκα Νίνου, τον Γιάννη Παπαϊωάννου. Η Καλλιθέα είχε γίνει δήμος ήδη από το 1933, δέχτηκε έτσι το μερίδιο που της αναλογούσε από την εσωτερική μετανάστευση και σιγά σιγά εξελίχθηκε σε μεγαλούπολη αφού με την ανοικοδόμηση των παλαιών κατοικιών, με τη μέθοδο της αντιπαροχής, οδήγησε σε νέα αύξηση του πληθυσμού, χάνοντας έτσι τη φυσιογνωμία της. Με νοσταλγία που δεν κρύβω, όποτε μια ευκαιρία παρουσιάζεται, θυμάμαι ότι στις οικογενειακές βόλτες, όποιον συναντούσαμε οι γονείς μου τον χαιρετούσαν, αφού όλοι γνώριζαν όλους. Στο σχολείο πηγαίναμε και γυρίζαμε ασυνόδευτοι και το κυριότερο… τα κλειδιά ήταν πάντοτε στην πόρτα! Η μνήμη μου έχει ακόμη συγκρατήσει μια εικόνα: Εκείνη της ζωγράφου Σοφίας Λασκαρίδου, πανύψηλη με το μαύρο μακρύ της φόρεμα, στους μοναχικούς περιπάτους της στους κήπους του αρχοντικού της. Αργότερα έμαθα ότι ο λογοτέχνης Περικλής Γιαννόπουλος από τον απελπισμένο του έρωτα για τη Σοφία, μπήκε στη θάλασσα με το άλογό του και αυτοκτόνησε. Μελαγχολική, ίσως, ανάμνηση, την κατέγραψε όμως η Ιστορία. Περιέγραψα μια εικόνα, είναι όμως τόσες πολλές που θα χρειαζόταν ένα βιβλίο για να καταγραφούν αναμνήσεις και εικόνες μιας εποχής που παρήλθε, ας είχε τόσα πολλά να δώσει!
Ποια ήταν τα αγαπημένα σου μυθιστορήματα όταν ήσουν έφηβη;
* Έλληνες και ξένοι λογοτέχνες, κλασικοί κυρίως, γέμιζαν τις ελεύθερες ώρες μου. Αγαπούσα το βιβλίο από μικρή και διάβαζα με το ίδιο ενδιαφέρον ό, τι έπεφτε στα χέρια μου, από Μπέρτραντ Ράσελ μέχρι Ροΐδη και από Καραγάτση μέχρι.…τον «Εραστή της Λαίδης Τσάτερλι» (αυτό το τελευταίο «κυκλοφορούσε» από σπίτι σε σπίτι συνωμοτικά αφού είχε εκτιμηθεί ως πολύ τολμηρό)!
Σε ποια ηλικία ανακάλυψες την ευχαρίστηση της συγγραφής αλλά και την κλίση σου προς αυτήν;
* Σχετικά νωρίς θα έλεγα, αν κρίνω από τις σχολικές εκθέσεις μου που πολύ συχνά διάβαζα μέσα στην τάξη για να τις ακούσουν οι συμμαθητές μου. Λυπούμαι βέβαια που δεν είχα την πρόνοια να τις φυλάξω, θα ήταν πολύ ωραίο να δω σήμερα τι με κέντριζε τότε… Ας είναι. Στην επαγγελματική μου καριέρα βέβαια ασχολήθηκα πολύ… με τους αριθμούς αφού για πολλά χρόνια υπηρέτησα στην Οικονομική Διεύθυνση μεγάλης ελληνικής εταιρείας. Φαίνεται όμως ότι το παιχνίδι των λέξεων είχε βάλει γερά θεμέλια και με λίγη παρακίνηση και αρκετό ελεύθερο χρόνο ξαναγύρισα στα χρόνια των ονείρων και των προσδοκιών με περισσότερα εφόδια.
Τι σε οδήγησε στη συγκεκριμένη θεματολογία του βιβλίου;
* Μια ανάγκη το υπαγόρευσε. Το «Μοιράζομαι και Ωριμάζω» είναι ένας ύμνος στη φιλία στην οποία πιστεύω. Το όφειλα στους φίλους μου. Επειδή, όπως ανέφερα παραπάνω, είχα την τύχη να γεννηθώ σε γειτονιά, μεγάλωσα ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια με τα οποία μας συνέδεαν δύο κοινά χαρακτηριστικά: η φτώχεια μας και η αγάπη μας. Τα όνειρά μας τότε άγγιζαν τα όρια του ανέφικτου, ανυποψίαστοι και ρομαντικοί, θορυβώδεις και αμετανόητοι, εραστές του καθετί που έλειπε. Κάπως έτσι περιγράφονται και οι ήρωές μου. Είναι στην πλειονότητά τους νέοι άνθρωποι, όχι τόσο ανυποψίαστοι αλλά εξίσου ρομαντικοί, θορυβώδεις και μαχητικοί. Ερωτεύονται, παθιάζονται, κάνουν λάθη, πληγώνουν και πληγώνονται, έρχονται αντιμέτωποι με το πεπρωμένο τους, αλληλοϋποστηρίζονται, ελπίζουν. Ανάμεσα σε τόσους χαρακτήρες ο αναγνώστης θα αναγνωρίσει ίσως και δικά του στοιχεία γι’ αυτό είναι εύκολο να ταυτιστεί μαζί τους, να προβληματιστεί, να χαρεί ή να υποφέρει, αλλά κυρίως να δικαιωθεί.
Τι ελπίζεις να αποκομίσουν οι αναγνώστες από το βιβλίο σου;
* Την πεποίθηση ότι οι φιλίες στηρίζουν, μας κάνουν δυνατούς όταν ο πόνος χτυπάει την πόρτα και μας βρίσκει πάντα απροετοίμαστους. Είναι αλήθεια ότι προσπάθησα μέσα από τις εμπειρίες μου, όχι κατ’ ανάγκην βιωματικές, να φέρω πάλι στο προσκήνιο αξίες που τα τελευταία χρόνια είχαν παραγκωνισθεί ή είχαν θυσιαστεί στο βωμό του «δήθεν», ίσως και του «τίποτα». Αξίες όπως Αξιοπρέπεια, Δικαιοσύνη, Σεβασμός, Αλήθεια, Αλληλεγγύη, Αγάπη, ό, τι χρειάζεται δηλαδή ένας νέος άνθρωπος για να αντιμετωπίσει μια δύσκολη ζωή σε μια εξίσου δύσκολη εποχή. Άλλοτε με μυθιστορηματικό και άλλοτε με δοκιμιακό τρόπο λοιπόν, τολμώ να πω ότι μάλλον το κατάφερα αν κρίνω από τα σχόλια των μέχρι τώρα αναγνωστών του «Μοιράζομαι και Ωριμάζω». Το ρήμα «μοιράζομαι» παίρνει σήμερα, κυρία Αιβαλιώτου, τις πραγματικές του διαστάσεις και αυτό που θα μοιραστούμε είναι ό, τι δεν κραυγάζει αλλά αποδεικνύεται.
Τι είναι αυτό που σου δίνει έμπνευση;
* Οτιδήποτε μπορεί να χαρίσει έμπνευση. Μπορεί να είναι μία μόνο λέξη από ένα τραγούδι που έχεις ακούσει αναρίθμητες φορές και δεν την είχες αξιολογήσει, μία λέξη που την έψαχνες μάταια σε πολλά άγρυπνα βράδια για να σε πάει λίγο παρακάτω, χωρίς να το καταφέρνεις πάντα, μια εικόνα που αποκαλύφθηκε στα μάτια σου, μυρωδιές, ένα όνειρο ή ένας εφιάλτης που σε ξύπνησε για να σου δώσει τη λύση έτοιμη, ακόμη και η επικαιρότητα, όσο κι αν είναι ζοφερή.
Μετά την κορυφή, τι υπάρχει;
* Στόχος θα έλεγα, όχι κορυφή. Ένας ακόμη στόχος, αυτό βλέπω.
Τι μας ωριμάζει;
* Τα λάθη μας, όχι τόσο τα χρόνια που έχουμε ζήσει.
Αγαπάς να μοιράζεσαι; Και τι;
* Ναι, παντού και πάντοτε, χωρίς επιφύλαξη. Το είχα από παιδί, δεν μετάνιωσα αν και κάποιες φορές ήρθα αντιμέτωπη με την αχαριστία, χαίρομαι δε ιδιαίτερα που αυτές οι λίγες δυσάρεστες εμπειρίες δεν κατάφεραν να με αλλάξουν. Το δικαίωμα στο λάθος το έχουμε όλοι μας, ό, τι μένει όμως και είναι σημαντικό σε βάθος χρόνου, είναι η προσφορά όχι η ανταπόδοση.
Πού ανακαλύπτεις τη χαρά;
* Στα απλά, γι’ αυτό την ανακαλύπτω!
Ποια είναι η ελπίδα σου;
* Ότι το καλύτερο δεν έχει έρθει ακόμη, μόνο λίγο καθυστέρησε. Αισιόδοξη και με διαρκή προσπάθεια για θετική σκέψη έχει επιβεβαιωθεί στη συνείδησή μου ότι το αρνητικό δεν έρχεται ποτέ μόνο του, σέρνει και το αντίθετό του. Τροφοδοτώ έτσι πάντα τις ελπίδες μου και… περιμένω.
Και ποια η απόγνωσή σου;
* Το μη αναστρέψιμο, αυτό που θα μου στερήσει τα όπλα για να πολεμήσω, που θα με κάνει να παραιτηθώ. Και το ενδεχόμενο να πάψω να αντιστέκομαι στην ασχήμια απ’ όπου κι αν προέρχεται, όποιον κι αν έχει αποδέκτη.
Ονειρεύεσαι;
* Πολύ, την ημέρα όμως. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλη την ημέρα ονειροπολώ, το όνειρο δευτερόλεπτα χρειάζεται, σου αφήνει όμως ένα χαμόγελο πολλαπλάσιας διάρκειας και την προσδοκία ότι σύντομα θα το πραγματοποιήσεις. Τα όνειρα της νύχτας σπάνια τα θυμάμαι.
Πού σου αρέσει να ταξιδεύεις;
* Την πατρίδα μας, με ελάχιστες εξαιρέσεις, την έχω εξαντλήσει. Έχω ταξιδέψει αρκετά και εκτός Ελλάδος. Προτιμώ τις χώρες που έχουν να επιδείξουν πολιτισμό, παρατηρώ με ενδιαφέρον την κουλτούρα, τις συμπεριφορές, τα ήθη και τα έθιμά τους. Τα ταξίδια είναι ένα από τα όνειρα της ημέρας για να το συνδέσουμε με την προηγούμενη ερώτηση.
Τι σε χαλαρώνει;
* Η μουσική και το περπάτημα. Ακούω μουσική όλες τις ώρες της ημέρας, ακόμη και όταν περπατώ. Αρκετά χρόνια έχω κόψει κάθε δεσμό με την τηλεόραση, την κοιτάζω σαν έπιπλο, καμιά φορά την ξεσκονίζω κιόλας…(γέλιο) και δεν με πειράζει καθόλου που πολλές φορές σε συναναστροφές δεν γνωρίζω για ποιον άνθρωπο μιλούν αφού είναι γνωστός μόνο για τη συμμετοχή του σε τηλεοπτικές εκπομπές που σε μένα τουλάχιστον δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα.
Κρατάς φιλίες χρόνια;
* Οι φιλίες μου είναι το λάφυρο που έχω αποκομίσει από τη ζωή. Παραμένουν αναλλοίωτες για πολλά χρόνια και έχουν ωριμάσει μέσα από δυσκολίες που δοκιμάζουν τις ανθρώπινες αντοχές. Είναι σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης και μοιρασιάς, τι καλύτερο;
Σε δύσκολη στιγμή σε βοήθησαν συνάνθρωποι;
* Αγγίξατε ευαίσθητη χορδή! Χωρίς αυτή τη βοήθεια δεν ξέρω πώς θα ήμουν σήμερα έπειτα από τόσες ανατροπές, αιφνίδιες, οδυνηρές, μη αναστρέψιμες. Νιώθω ευγνώμων γι’ αυτή τη βοήθεια, το εκφράζω με κάθε τρόπο και θέλω κάθε άνθρωπος να τύχει αυτής της συμπαράστασης γιατί τα δύσκολα αργά ή γρήγορα έρχονται για όλους.
Οι εχθροί μας μάς είναι χρήσιμοι;
* Ο «εχθρός» προϋποθέτει μια έντονη αντιπαράθεση, έναν πόλεμο. Ένας εχθρός σε κάτι στοχεύει, κάτι θέλει να σου πάρει. Οι εχθροί μας, μας θυμίζουν διαρκώς τι δεν πρέπει να κάνουμε και μας κρατούν σε εγρήγορση.
Τι βιβλία διαβάζεις; Ποιους συγγραφείς;
* Αυτόν τον καιρό διαβάζω, μελετώ θα έλεγα, τον Μορίς Μπλανσό, αυτόν τον ηθελημένα απόμακρο δια βίου Γάλλο λογοτέχνη, κυρίως επειδή με τα μυθιστορήματα και τα κριτικά του κείμενα έθεσε σε αμφισβήτηση την αισθητική της λογοτεχνίας. Ξαναδιαβάζω τον Έντγκαρ Άλαν Πόε. Ξαναδιαβάζω Καραγάτση, τον λατρεύω από έφηβη.
Ο Έλληνας σήμερα έχει καλή σχέση με το βιβλίο;
* Δυστυχώς το βιβλίο δεν φαίνεται να είναι στις άμεσες προτεραιότητες του Έλληνα. Αυτό τουλάχιστον δείχνουν τα στοιχεία. Ελπίζω τώρα που αναγκαστικά θα περιορίσουμε τις εξόδους μας να στραφούμε στο βιβλίο. Είναι ο καλύτερος σύντροφος και παραμένει.
Πώς είναι περίπου μια συνηθισμένη σου μέρα;
* Είναι αλήθεια πως ακολουθώ κάποιο βασικό πρόγραμμα για να μπορώ να πετύχω στη διάρκεια της ημέρας τα «πρέπει» και τα «θέλω» μου. Παράλληλα νιώθω ότι λειτουργώ σαν δύο άνθρωποι. Ένας είναι αυτός που κάνει ό, τι χρειάζεται για να λειτουργήσει ο ίδιος και το σπίτι του με ό, τι αυτό συνεπάγεται. Ο άλλος, είναι αυτός που γράφει, που επιλέγει τη μοναξιά από πεποίθηση, που ματώνει. Είναι μια περίεργη συνθήκη όπου τίποτα δεν αποκλείεται…
Με τι γελάς και τι μπορεί να σε κάνει να δακρύσεις;
* Γελώ εύκολα και με κάθε τι έξυπνο και δεν είναι λίγες οι φορές που διαπίστωσα ότι, πράγματι, το γέλιο μεταδίδεται. Το δάκρυ κρύβω, είναι το μόνο στοιχείο μου που δεν μοιράζομαι. Με συγκινεί πολύ ο ανθρώπινος πόνος ιδιαίτερα όταν, εκ των πραγμάτων, δεν μπορώ να προσφέρω κάτι ουσιαστικό. Με τσακίζει επίσης η ανθρώπινη βαρβαρότητα απέναντι στα ζώα.
Τι μικρό και τρυφερό αγαπάς στη ζωή;
* Τον πουπουλένιο μας. Τον μικρό Θανούλη, εγγονό της αδερφής μου. Εισέβαλε στην οικογένεια πριν από 15 μήνες και είναι… η χαρά της ζωής!
Αγαπάς τα ζώα; Έχεις κατοικίδιο;
* Αγαπώ τα ζώα, όπως αγαπώ ένα δικό μου άνθρωπο. Κατοικίδιο είχα, το σκύλο μου τον Παρούλη, τον μάζεψα από το δρόμο 2, 5 μηνών. Fορούσε λουράκι στο λαιμό, σημάδι ότι εγκαταλείφτηκε από άνθρωπο. Ζήσαμε μαζί 13 χρόνια. Αντιλαμβανόταν τα πάντα, ήταν αυτό που λέμε «φύλακας – άγγελος». Ήταν η τρίτη κατά σειρά απώλεια μέσα σε ένα χρόνο. Αδυνατώ, προς το παρόν, να τον ξεχάσω. Υπέφερα αφάνταστα κι αυτός ο πόνος μου αναστέλλει την επιθυμία να τον αντικαταστήσω στην ψυχή και στη ζωή μου με κάτι άλλο.
* Το www.catisart.gr ευχαριστεί την Αναστασία Γρίσπου για τις φωτογραφίες.
* To βιβλίο της Καίτης Γρίσπου “Μοιράζομαι και Ωριμάζω” κυκλοφορεί από την “Άνεμος Εκδοτική”.
