Με κουβάρια πολύχρωμων κλωστών και με την τυπικά χαρακτηριστική κλίμακα του 1:1250 «κεντάει» την Αθήνα στο ρυθμό του χρόνου. Η Αννέττα Σπανουδάκη, μια νομάς των εικαστικών τεχνών, ταξιδεύει τόσο με το έργο της, όσο και με τη συνολική της δημιουργικότητα, δραστηριότητα, πολυμορφία και πολυπλεξία στα νήματα της σκέψης μας. Πυξίδα της η φράση του ιστορικού Eric Hobsbawm «χρειαζόμαστε νέους χάρτες για να αποκτήσουμε αίσθηση του κόσμου» και εργαλεία της συμβολικά κλιμακόμετρα, τοπογραφικά διαγράμματα, εικονικοί χρονοδρομολογητές. Χαρτογραφεί εκ νέου την Αθήνα σε μια εγκατάσταση – performance, η οποία φέρει τον τίτλο 1:1250. Στο χώρο του 
ΖΕΟΝ, η Αννέττα Σπανουδάκη αναπτύσσει ένα παιχνίδι απεικόνισης και νοηματοδότησης του προσωπικού αλλά και του δημόσιου χώρου μας ανιχνεύοντας τις εμμονές της αποκωδικοποίησής του. Παρατάσσει σημάδια, σημεία, ίχνη, τρυπήματα, στοιχεία, αρχετυπικά σύμβολα, εξερευνώντας με το δικό της μίτο το λαβύρινθο του αστικού μας κέντρου. Άνθρωπος ήρεμος, σεμνός, με πλατύ μυαλό, ανοιχτό πνεύμα και επίμονο βλέμμα, συνθέτει σ’ ένα πλέγμα που ομοιάζει με πλεκτή ομοιοκαταληξία την άναρχη πόλη μας και κατ’ επέκταση την άναρχη ζωή μας. Στην εγκατάσταση ολόκληρο το σώμα της εμπλέκεται στην καλλιτεχνική διαδικασία, συνδυάζοντας σχήματα, χρώματα, φως, ενέργεια, παρουσία. Ως θεατές δεν έχουμε παρά να είμαστε παρόντες στην οριοθέτηση της επιφάνειας, του δικτύου και του συστήματος, ώστε να βιώσουμε το φαντασιακό τρόπο θέασης της πολύπαθης πόλης μας από τη χαρισματική κυρία Σπανουδάκη. Διότι απλώς και προφανώς μας ενδιαφέρει.
Ακολουθεί συνέντευξη.
* Στη φωτογραφία (πάνω) η Αννέττα Σπανουδάκη κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης corpus# (2009) μέσα στον αστικό χώρο πρασίνου του Ζαππείου.
* Ο τόπος που έχω γεννηθεί είναι το Βερολίνο και μάλιστα εκείνο της δεκαετίας του ’60 -γεγονός που νομίζω ότι με έχει καθορίσει αρκετά. Γενικότερα όμως πιστεύω ότι κατάγομαι από τον πλανήτη Γη.
Μπορείτε να αναφέρετε θραύσματα μνήμης και σκόρπιες εικόνες από την παιδική σας ηλικία.
* Η παιδική μου ηλικία είχε σαν έντονο χαρακτηριστικό την αίσθηση του «ξένου» τόσο στη Γερμανία όσο και στη Ελλάδα με την επιστροφή μας. Ένιωθα πάντα αρκετά «εκτός», αίσθηση που μου ήταν εξαιρετικά δυσάρεστη τότε, αλλά πολύ ωφέλιμη αργότερα. (Aριστερά, η Αννέττα Σπανουδάκη κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης corpus# (2009) στον αστικό χώρο πρασίνου του Άλσους Παγκρατίου).
Πότε βεβαιωθήκατε ότι θα ασχοληθείτε επαγγελματικά με την τέχνη;
* Το επαγγελματικά είναι ένας όρος πολύ σχετικός. Αν τον ορίζουμε σε σχέση με τις οικονομικές απολαβές δεν νομίζω ότι υφίσταται καν. Αν ορίζεται ως ενασχόληση νομίζω ότι δεν υπήρξε ποτέ απόφαση ή βεβαιότητα, απλώς έγινε! Είναι ένας τρόπος ζωής.
Δίπλα σε ποιους δασκάλους μαθητεύσατε και τι συμβουλές κρατήσατε από αυτούς;
* Δάσκαλοι υπήρξαν όλοι όσοι μου έμαθαν κάτι. Εύχομαι και ελπίζω να υπάρξουν πολλοί ακόμα στο παρόν και στο μέλλον, αλλιώς δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον. Από την περίοδο της Σχολής Καλών Τεχνών πάντως θέλω να αναφέρω τον Δημήτρη Κοντό που την εποχή εκείνη δεν είχα καταλάβει πόσο σημαντικός δάσκαλος ήταν. Τώρα όμως σκέφτομαι πολύ συχνά τα λεγόμενά του. “Ανοιχτό μυαλό και επίμονο βλέμμα” είναι ό, τι καλύτερο μου έχουν διδάξει.
Ξεκινώντας τη σταδιοδρομία σας, σε ποιους μεγάλους εικαστικούς στρέψατε το βλέμμα;
* Δεν πιστεύω ότι έχω επηρεαστεί τόσο από άτομα – καλλιτέχνες, υπάρχουν βέβαια αμέτρητοι που θαυμάζω και με εντυπωσιάζουν και σε όλα τα πεδία, όχι μόνο από τον εικαστικό χώρο. Εκείνο που βρίσκω πραγματικά ενδιαφέρον και που πάντα εκεί στρέφεται η προσωπική μου έρευνα ακόμα και σήμερα είναι η απίστευτη εξέλιξη της τέχνης μέσα στην ιστορία της. Θεωρώ την τέχνη μια συνολική και ίσως κατά μια έννοια και συλλογική διαδικασία που δεν επιμερίζεται.
Γιατί ονομάσατε την εγκατάσταση που ετοιμάζετε 1:1250;
* Το έργο αυτό στον χώρο του ΖΕΟΝ είναι ένα σχόλιο πάνω στο δημόσιο χώρο και το 1:1250 είναι μια κλίμακα αρκετά γνωστή και χαρακτηριστική. Ταυτόχρονα είναι και μια αναλογία και μια μεταφορά, τρία στοιχεία αρκετά σημαντικά για το έργο αυτό αλλά όχι μόνο. (Kάτω, γκαλερί “Τaf”, 2010, έκθεση με τίτλο Reflections).
Τι σχέση έχουν ο χώρος και ο χρόνος με το έργο σας;
* Ίσως ακουστεί παράξενο, αλλά θεωρώ τόσο τον αρχιτεκτονικό χώρο όσο και το χρόνο ανθρώπινες συμβάσεις. Για μένα και τα δύο αποτελούν κατασκευές και είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση αυτή. Επιχειρώ να το δείξω στο συγκεκριμένο έργο. Επίσης θεωρώ το χρόνο περισσότερο ρυθμό παρά γραμμική εξέλιξη. Χρόνος είναι ο ρυθμός μιας κίνησης, ενός ήχου, η επανάληψη. Με αυτή την έννοια η αναπνοή είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα χρόνου από κάθε άποψη!
Ποια είναι η σημασία του χρώματος και του φωτός για ένα έργο τέχνης;
* Και το χρώμα και το φως είναι ενέργεια. Και το έργο τέχνης επίσης.
Το κέντημα αποδίδει σχέδια με χάρη και αρμονία. Επίσης αντικατοπτρίζει την ευαισθησία, την παρατηρητικότητα, την επιδεξιότητα της κεντήστρας. Εσάς τι είναι αυτό που σας προκαλεί να «κεντήσετε» την Αθήνα;
* Το συγκεκριμένο έργο, δημόσιος χώρος – 1:1250 έχει αφορμή και ερέθισμα την Αθήνα και μια πρώτη ανάγνωση είναι τα τρομακτικά προβλήματα αυτής της πόλης. Όμως κανένα έργο δεν περιορίζεται σε μια μόνο αναφορά. Δεν ξέρω αν το κέντημα είναι κέντημα – διακόσμηση ή τρύπημα ή ράψιμο ή τελετουργία. Δεν είναι μόνο το χέρι μου, αλλά ολόκληρο το σώμα μου εμπλέκεται σε αυτή τη διαδικασία. (Πάνω και στην επόμενη φωτογραφία, έργα της Αννέττας Σπανουδάκη από τον κύκλο Αόρατες Πόλεις).
Προτιμάτε να υλοποιείτε και να εξελίσσεται επιτόπου την εγκατάστασή σας;
* Ναι, πάντα το περιβάλλον φυσικό ή τεχνητό είναι κάτι που με ενδιαφέρει και πολλές φορές αποτελεί μέρος του έργου.
Σας ενδιαφέρει η συμμετοχή του κοινού στη δημιουργία ενός έργου;
* Η δημιουργία ενός έργου είναι μάλλον μια προσωπική υπόθεση. Η εξέλιξή του όμως, δηλαδή η «δράση» του, είναι υπόθεση κοινή.
Ένας λόγος που ο άνθρωπος κάνει τέχνη είναι και η χαρά που, ενδεχομένως, μας δίνει;
* Προσωπικά πιστεύω ότι είναι ο μόνος πραγματικός λόγος. Όπως είπα και πιο πριν, είναι ένας τρόπος ζωής που τον επιλέγεις με όλα τα καλά και τα άσχημά του.
Οι κλωστές μας φέρνουν απευθείας στο νου γυναικεία χειροτεχνήματα και ραπτική. Εσείς πώς είχατε την ιδέα να τις χρησιμοποιήσετε σε έργα τέχνης;
* Οι κλωστές είναι νήματα και αυτή η λέξη αποκαλύπτει από μόνη της το συμβολισμό που κρύβεται από πίσω. Είναι ένας συμβολισμός βαθύς, σχεδόν αρχετυπικός που με ενδιαφέρει πολύ. Χρησιμοποιώ νήματα και κλωστές με αυτή την έννοια.
Οι καιροί είναι δύσκολοι; Ειδικά για την τέχνη οι δυσκολίες αυτές τι σημαίνουν; Είναι πρόκληση για τον καλλιτέχνη ή αναχαιτίζουν τη δημιουργική του έκφραση;
* Θέλω να πιστεύω ότι ο καλλιτέχνης είναι ένα ανεξάρτητο ον που βιώνει όμως πάντα έντονα ό, τι συμβαίνει γύρω του.
Ως λαός αγαπάμε τη σύγχρονη τέχνη;
* Έχω μια επιφύλαξη ως προς αυτό και μερικές φορές αναρωτιέμαι αν ως λαός αναγνωρίζουμε την τέχνη γενικότερα.
Τελευταία είδαμε την καταστροφή ενός έργου τέχνης στο κέντρο της πόλης. Επίσης δυνάμεις της τάξης χρειάζεται να προστατεύουν κάποιο άλλο έργο τέχνης, πάλι στο κέντρο της πόλης, για να μην υποστεί βανδαλισμούς; Σας επηρεάζουν αυτά τα φαινόμενα και πώς τα ερμηνεύετε;
* Η απάντηση είναι ακριβώς η συνέχεια και η συνέπεια της προηγούμενης ερώτησης. Τα γεγονότα αυτά αποκαλύπτουν την παιδεία μας και ως προς την αποκάλυψη της ποιότητα της κουλτούρας μας και της καλλιέργειάς μας με επηρεάζουν πολύ.
Πιστεύετε στην ιερότητα των έργων τέχνης;
* Από την άποψη των έργων μιλώντας, δεν πιστεύω στην ιερότητα των έργων τέχνης και σε καμία περίπτωση δεν πιστεύω ότι χρειάζονται αστυνομική προστασία. Κάτι τέτοιο νομίζω ότι θα ήταν πολύ οξύμωρο για το έργο του Βλάση Κανιάρη στην Ομόνοια, του οποίου την υλική καταστροφή -γιατί ο Κανιάρης το μήνυμά του το πέρασε έστω σε λίγους- θα μπορούσε κανείς να το δει και με χιούμορ, κάτι που πιστεύω ότι θα άρεσε και στον ίδιο. Τα έργα τέχνης είναι ανεξάρτητα από την οικονομική τους ανταποδοτικότητα και βέβαια είναι θέμα παιδείας να ξέρουμε να τα απολαμβάνουμε όπου κι αν βρίσκονται.
Τι απεχθάνεστε στην πόλη που ζούμε;
* Απεχθάνομαι πραγματικά την επιθετικότητα και την αγένεια των κατοίκων της σε όλα τα επίπεδα.
Απεναντίας, τι σας ευχαριστεί στην πόλη;
* Λατρεύω το φως της, κυρίως κατά τη δύση του ήλιου, τότε που η Αθήνα γίνεται μια πόλη μοναδική.
Τι θα αλλάζατε, αν μπορούσατε, στην Αθήνα;
* Θα ήθελα να κλείσει το κέντρο από τη διέλευση των ΙΧ για να ηρεμήσει και να αναπνεύσει.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας αντικείμενο;
* Επειδή θεωρώ τον εαυτό μου νομά, μου αρέσει δηλαδή να ταξιδεύω, δεν δένομαι τόσο με αντικείμενα… Θα ήθελα πάντως να έχω ένα συγκεκριμένο έργο τέχνης που βρίσκεται σε μουσείο του Βερολίνου και που αγαπώ ιδιαίτερα.
Με τι γελάτε αυθόρμητα και με τι μπορεί να αγανακτήσετε;
* Γελάω με το χιούμορ το οποίο θεωρώ βασικό στοιχείο εξυπνάδας. Αγανακτώ με την αγένεια, εννοώ να μην μπορείς να σέβεσαι ότι δεν είσαι «εσύ».
Αγαπάτε τα ζώα; Έχετε κατοικίδιο;
* Αγαπώ πολύ τα ζώα και τη φύση γενικότερα και πιστεύω πως ο άνθρωπος είναι κομμάτι αυτού του συνόλου και όχι κυρίαρχος των πάντων όπως νομίζουμε, δεν έχω όμως κατοικίδιο γιατί γνωρίζω ότι είναι αδύνατον να ανταποκριθώ σε όλες του τις ανάγκες και όχι μόνο στις δικές μου.
Σας ευχαριστώ κυρία Σπανουδάκη.
Κι εγώ σας ευχαριστώ.
* Η εγκατάσταση είναι in situ και θα εξελίσσεται από τη Δευτέρα 24 Οκτωβρίου μέχρι και το Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2011.
* Χώρος πραγματοποίησης της performance: ΖΕΟΝ, Σαχτούρη 8-10, πλατεία Κουμουνδούρου.
* Η εγκατάσταση – performance “1: 1250” της Αννέττας Σπανουδάκη παρουσιάζεται στο πλαίσιο της γενικότερης δράσης Δημόσιος Χώρος, που πραγματοποιεί το ΖΕΟΝ το 2011 και το 2012.
