«Γι’ αυτό το γλυκό έκανα όλο αυτόν τον δρόμο, φτιάχνεται στο χωριό μου στην Αγιάσο και είναι ένα γιορτινό γλυκό η διάσημη βασιλόπιτά μας. Τα πενήντα της φύλλα φτιαγμένα από βρασμένο γλυκάνισο, πορτοκάλι και λάδι της δίνουν αυτήν την όψη, ενώ η γέμιση που αποτελείται από αγιασώτικη μυζήθρα με ζάχαρη και πιπερόριζα, κακουλέ, κανέλα, γαρίφαλο και άλλα σχεδόν 15 μπαχαρικά όλη τη νοστιμιά, έλα δοκίμασε!!!».
Την πρώτη δαγκωνιά την έδωσα και ζαλίστηκα από τη γεύση, πραγματικά ένα όνειρο…
***
Η περιγραφή είναι από μια κοπέλα που επισκέφθηκε την Αγιάσο και …ζαλίστηκε από τη γεύση.
Ακριβώς την ίδια τρομερή έκπληξη ένιωσε και ο μοναδικός ζωγράφος, αγιογράφος και συγγραφέας Φώτης Κόντογλου, ο οποίος τις ημέρες της αλλαγής του χρόνου, είχε πάντα στο τραπέζι του μόνο τη σπάνιας ομορφιάς και γεύσης αϊβαλιώτικη βασιλόπιτα, της πατρίδας του.
Όμως κάποια στιγμή όταν επισκέφθηκε την Αγιάσο δοκίμασε την παραδοσιακή αλμυρογλυκιά βασιλόπιτα. Μια πίτα που παρασκευάζεται όλο το χρόνο και όχι μόνο την παραμονή της Πρωτοχρονιάς.
Ο Κόντογλου εντυπωσιάστηκε από τη γεύση της και από τότε δεν την άλλαζε με καμιά άλλη.
Λέγεται ότι αυτή η πίτα φτιάχτηκε για πρώτη φορά στην Καππαδοκία. Το βασικό χαρακτηριστικό της ήταν τα 50 φύλλα αλλά και η χρήση ξερής αγιασώτικης μυζήθρας στην παρασκευή της.
***
Ο μύθος λέει ότι μέσα στα πενήντα φύλλα της κρύφτηκαν τα χρυσαφικά για να μοιραστούν δίκαια.
Φτιαγμένη με μια ιδιαίτερη τεχνική ζυμώνεται με βρασμένο γλυκάνισο, λάδι, πορτοκάλι και με γέμιση από ντόπια ξερή μυζήθρα ώστε να συνδυάζει το αλμυρό με το γλυκό σε τέλεια αναλογία.
Η παρασκευή της είναι χρονοβόρα, αλλά αξίζει!
«Η πενηντάφυλλη βασιλόπιτα της Λέσβου, είναι ένα από τα κύρια εορταστικά εδέσματα του νησιού, την περίοδο των Χριστουγέννων. Απαιτεί 8 με 10 ώρες ψησίματος και συνδυάζει το αλμυρό με το γλυκό», δήλωσε η Δήμητρα Σουσαμλή, ιδιοκτήτρια φούρνου / ζαχαροπλαστείου, στη δημοσιογράφο της ΕΡΤ3 Μυρσίνη Τζινέλλη.
***
Όπως γράφει η Γιάννα Μπαλαφούτη, η Βασιλόπιτα της Αγιάσου επειδή ήταν αρκετά χορταστική, αποτελούσε και πρώτης τάξεως κολατσιό στις αγροτικές εργασίες και το λιομάζωμα. Πιθανολογείται ότι είναι μοναστηριακό έδεσμα και προέρχεται από τον Μέγα Βασίλειο της Καππαδοκίας.
Στο παραδοσιακό οικογενειακό ζαχαροπλαστείο του Σουσαμλή, που λειτουργεί αδιάκοπα από το 1968, η βασιλόπιτα περιέχει τρία διαφορετικά τυριά και πωλείται τυποποιημένη όλο το χρόνο. Με τα υπολείμματα των φύλλων που γεμίζουν με ντόπια καρύδια, φτιάχνουν ένα ακόμα παραδοσιακό γλύκισμα, την «μπακλαβού».
Το παραδοσιακό γλυκό φτιάχνεται με τη συνταγή της γιαγιάς της Οικογένειας Σουσαμλή. Είναι ένα γλυκό με πενήντα χειροποίητα φύλλα φτιαγμένα από βρασμένο γλυκάνισο, πορτοκάλι και λάδι.
Ανάμεσά τους έχει ξερή αγιασώτικη μυζήθρα, ζάχαρη και 15 γλυκά μυρωδικά. Επίσης πιπερόριζα, κακουλέ, κανέλα, γαρίφαλο και πολλά άλλα. Χρειάζεται τουλάχιστον 3 ώρες για να γίνει και 8 με 10 ώρες για να ψηθεί στους 180 βαθμούς.
Είναι από τα πιο αξιόλογα διατροφικά επιτεύγματα της Αγιάσου. Καταναλώνονταν ως πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό επειδή είναι φοβερά θρεπτική ενώ ταυτόχρονα διατηρείται φρέσκια πάρα πολύ καιρό χωρίς ψύξη.
***
Πληροφορίες
*Αγιάσος Εργαστήριο & Κεντρικό κατάστημα Οικογένειας Σουσαμλή – Τηλέφωνα: 225 202 2296 και 697 410 2659
*Καμπούδι (Αγιάσος) Πρατήριο Άρτου & Ζαχαροπλαστικής – Τηλέφωνο: 225 202 3360
Πάρκο Αγίας Ειρήνης – Τηλέφωνο: 225 104 2047
*Ντίπι (Πρατήριο) – Τηλέφωνο: 225 109 3111
***
Πηγή: Γιάννα Μπαλαφούτη – ΕΡΤ3. Μυρσίνη Τζινέλλη – Οικογένεια Σουσαμλή / www.sousamlis.gr – Η Λέσβος μας [επιμέλεια Stelios travel].
Η Βασιλόπιτα Αγιάσου διαφέρει από κάθε άλλη καθώς αποτελείται από διαδοχικές στρώσεις φύλλου.
Υλικά: (για 12-15 μερίδες)
Για το φύλλο:
2 και 1/2 του φλιτζανιού νερό
2 κουτ. σουπ. μαραθόσπορους
8-10 φλιτζ. τσαγ .αλεύρι για όλες τις χρήσεις
2 κουτ. γλυκ. μπέικιν πάουντερ
½ κουτ. γλυκ. αλάτι
1 κουτ. γλυκ. ζάχαρη
2/3 του φλιτζ. τσαγ έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
1 και ½ του φλιτζ. τσαγ. βούτυρο, λιωμένο
Για τη γέμιση:
3 φλιτζ. τσαγ. τριμμένη μυζήθρα γλυκιά και 1 φλιτζ. τσαγ .τριμμένο κεφαλοτύρι
½ κουτ. γλυκ. φρέσκια ή ξηρή, ξεφλουδισμένη και τριμμένη πιπερόριζα
½ κουτ. γλυκ. γαρίφαλα, τριμμένα
½ κουτ. γλυκ. κανέλα, τριμμένη
½ κουτ. γλυκ. μοσχοκάρυδο, τριμμένο
½ κουτ. γλυκ. μπαχάρι, τριμμένο
1 νόμισμα τυλιγμένο σε αλουμινόχαρτο, για να μπει μέσα στην πίτα, για γούρι
Για το γαρνίρισμα:
1 μεγάλο αβγό, ελαφρά χτυπημένο
1 φλιτζάνι σουσάμι
Εκτέλεση:
1.Φτιάχνετε τη ζύμη: Σε μια μικρή κατσαρόλα βράζετε το νερό με τους σπόρους του μάραθου, ύστερα χαμηλώνετε τη φωτιά και αφήνετε να σιγοβράσουν, για 5 λεπτά. Παίρνετε το κατσαρολάκι από τη φωτιά, αφήνετε τους σπόρους να μουλιάσουν, για άλλα 5 λεπτά, και στραγγίζετε το νερό σε ένα μπολ και το αφήνετε να κρυώσει.
2.Βάζετε 8 φλιτζάνια από το αλεύρι σε μια λεκάνη και κάνετε μια λακκούβα στο κέντρο. Ανακατεύετε το μπέικιν πάουντερ, το αλάτι και τη ζάχαρη μέσα στο βρασμένο νερό και χύνετε το μείγμα στη λακούβα. Προσθέτετε το ελαιόλαδο. Χρησιμοποιώντας μια ξύλινη κουτάλα ανακατεύετε το υγρό και το αλεύρι, προσθέτοντας επιπλέον αλεύρι, αν χρειάζεται, για να γίνει μια μαλακή, εύκαμπτη αλλά λεία ζύμη. Σκεπάζετε τη ζύμη και την αφήνετε να ξεκουραστεί, για 1 ώρα.
3.Εν τω μεταξύ ετοιμάζετε τη γέμιση: Ρίχνετε τα τυριά και τα μπαχαρικά σε ένα μέτριο μπολ και τα ανακατεύετε καλά.
4.Κόβετε 2 κομμάτια ζύμης ελαφρά μικρότερα από το μέγεθος της γροθιάς σας και τους δίνετε το σχήμα μπάλας. Χωρίζετε την υπόλοιπη ζύμη σε 12 ίσες μπάλες. Βουτυρώνετε τη βάση και τα πλευρά ενός βαθιού, στρογγυλού και μεγάλου ταψιού και προθερμαίνετε το φούρνο στους 180° Κ.
5.Σε μια ελαφρά αλευρωμένη επιφάνεια ανοίγετε την πρώτη από τις 2 μεγαλύτερες μπάλες σε κύκλο μεγαλύτερο από το ταψί και τον τοποθετείτε στο βουτυρωμένο ταψί, έτσι ώστε οι άκρες του να κρέμονται έξω από το ταψί, 5 εκ. περίπου. Αλείφετε το φύλλο με άφθονο λιωμένο βούτυρο και σκορπάτε επάνω ‘/3 του φλιτζανιού γέμιση. Ανοίγετε τις 12 μικρότερες μπάλες ζύμης, τη μια μετά την άλλη σε κύκλους ίσους με το ταψί. Στρώνετε τα φύλλα, ένα κάθε φορά, αλείφοντας τα με άφθονο λιωμένο βούτυρο και μοιράζετε ‘/3 του φλιτζανιού γέμιση σε κάθε φύλλο. Η τελευταία στρώση θα πρέπει να είναι χοντρό φύλλο.
6.Φέρνετε την άκρη του φύλλου της βάσης επάνω από την τελευταία στρώση για να κλείσετε τις πλευρές. Αλείφετε την περιφέρεια με άφθονο λιωμένο βούτυρο. Ανοίγετε τη δεύτερη από τις δύο μεγαλύτερες μπάλες σε έναν κύκλο λίγο μικρότερο, βάζετε αυτό το φύλλο προσεκτικά επάνω από το τελευταίο φύλλο και το πιέζετε προς το χείλος του ταψιού, ώστε το φύλλο που προεξέχει να σταθεί όρθιο στα τοιχώματα του ταψιού.
7.Πιέζετε απαλά όλη την πίτα προς τα κάτω με τις παλάμες σας. Αλείφετε αυτό το τελευταίο φύλλο με το αβγό και το πασπαλίζετε με το σουσάμι. Ψήνετε τη βασιλόπιτα, ώσπου να ροδίσει και να ψηθεί όλη καλά, για 2 ώρες περίπου. Η πίτα πρέπει να ψηθεί αργά στους 180 βαθμούς, έτσι μόνο θα εξασφαλιστεί ένα σωστό ψήσιμο. Βγάζετε την πίτα από το φούρνο, την αφήνετε να κρυώσει τελείως στο ταψί και σερβίρετε.
Συμβουλές:
Το χαρακτηριστικό της γέμισης είναι ο αρμονικός συνδυασμός του γλυκού και αλμυρού. Η Βασιλόπιτα θέλει 2-3 ημέρες για να στραγγίξει και να αποδώσει όλα της τα αρώματα και τις γεύσεις! Oι ενδιαμέσες στρώσεις είναι πολύ λεπτά φύλλα (θέλει υπομονή και κόπο) ενώ η κάτω και η πάνω είναι από πιο χοντρό φύλλο. Όσο περισσότερα είναι τα ενδιάμεσα φύλλα τόσο πιο επιτυχημένη είναι βασιλόπιτα (συνήθως είναι πάνω από 30 φύλλα).
