11.1 C
Athens
Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2025

Σοφία Πάσχου: Να μη γελιόμαστε… Η πατριαρχία είναι βαθιά πληγή

Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου

Συναντιόμαστε ένα μεσημέρι του Ιουλίου. Θέρος σκληρό, θέρος αβάσταχτο. Με τις ειδήσεις να πέφτουν σαν καταπέλτης. Θέρος των θραύσεων και των κατακρημνίσεων. Καφές πικρός και ο λόγος της σαν μέταλλο στιλπνό, λόγος με οξύτητα και οξύνοια. Ανησυχία για όσα συμβαίνουν, δικαιολογημένη χίλια τα εκατό, που πάλλεται και ζητεί έξοδο και διέξοδο.

Φτιάχνει εικόνες με τις λέξεις, πλάθει τοπία, σμιλεύει σκηνές, γεμίζει το χρόνο μας με τη μεστή φωνή της. Και καθώς πηγαινοέρχεται με άνεση στα χρόνια της σταδιοδρομίας της στο θέατρο, στις παραστάσεις της, στους συνεργάτες της, στις περιπλανήσεις της από τη σκηνοθεσία στη διδασκαλία και από το Λονδίνο στην Αθήνα, ανατρέχω νοερά στις παραστάσεις του «Patari Project».

Ενθυμούμαι τις συναρπαστικές θεατρικές της δουλειές στο «Πόρτα», τα έργα «Μύτη» και «Πιάνω παπούτσι πάνω στο πιάνο», τους «Χιονάνους». Επίσης τις επιτυχίες της στη Λυρική Σκηνή με τις «Τέσσερις Εποχές» και στη Μικρή Επίδαυρο με τη «Θεογονία». Παραστάσεις που αντικατόπτριζαν μια διάθεση για ταρακούνημα παρά μια δίψα για χειροκρότημα.

Σοβαρή και ευχάριστη ταυτόχρονα, συγκεντρωμένη, αλλά με ένα πελώριο πάθος μιλά για τα σχέδιά της και τα όνειρά της. Όνειρα που ξεκίνησαν στη Φωκίωνος Νέγρη πλάι σε μια κούπα ζεστού καφέ.

Όνειρα που θεμελιώθηκαν με τη φίλη και συνάδελφό της Ερατώ Πίσση και τη δασκάλα της Νέλλη Καρρά.

Όνειρα που ολοκληρώθηκαν σε πατάρια, γέφυρες και πλατφόρμες, σανίδια και θεατρικά καθίσματα. Όνειρα που σχεδιάστηκαν …ανάποδα. Έτσι όπως πάντα κάνει η Σοφία Πάσχου.

«Λειτουργώ ανάποδα, λέει. Η δική μου αγάπη είναι στο να δημιουργώ κάτι από το μηδέν»…

Για όλα αυτά τα σχέδια, τα προηγούμενα, τα σημερινά και τα επόμενα μιλάει στο Catisart η αγαπημένη σκηνοθέτις λίγες ημέρες πριν από την πρεμιέρα της παράστασης «Οιδίποδας Τύραννος» σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα που θα δούμε στις 25 και 26 Αυγούστου 2023 στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου με τη δική της υπογραφή στην Κίνηση.

«Να μη γελιόμαστε… Η πατριαρχία είναι βαθιά πληγή», τονίζει όταν έρχεται η ώρα να μιλήσουμε για γυναίκες δημιουργούς στο θέατρο και για την πρωτοβουλία Women In Arts. Μια πρωτοβουλία η οποία έχει προκύψει από γυναίκες εργαζόμενες στο χώρο του Πολιτισμού και των Τεχνών με σκοπό να συνεισφέρει στην καταπολέμηση των έμφυλων στερεοτύπων και της έμφυλης βίας, που βιώνουν σε όλες τις εκφάνσεις οι γυναίκες στον συγκεκριμένο επαγγελματικό χώρο.

ΕΙΡΗΝΗ ΑΪΒΑΛΙΩΤΟΥ: Καταρχάς Σοφία να σε ευχαριστήσω πολύ που μου έκανες την τιμή να σε συναντήσω και να προχωρήσουμε σ’ αυτή τη συνέντευξη…

ΣΟΦΙΑ ΠΑΣΧΟΥ: Κι εγώ ευχαριστώ.

Έχεις κάνει σημαντικές σπουδές στον χώρο του θεάτρου και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Πώς προέκυψε η ενασχόλησή σου με το θέατρο, ήταν επαγγελματικός προσανατολισμός ή ήταν αρχικά μία ερασιτεχνική ενασχόληση που εξελίχθηκε σε επαγγελματική;

*Τίποτε απ’ τα δύο. Όλα ξεκίνησαν από έναν καφέ στην πλατεία της Φωκίωνος Νέγρη με την κόρη της νονάς μου, την Ερατώ Πίσση, που τότε τελείωνε το Εθνικό Θέατρο… Εγώ τότε τραγουδούσα, έκανα κλασικό τραγούδι από τα 14 μου, ήμουνα mezzo soprano. Η πορεία μου θα πήγαινε προς αυτόν τον δρόμο, αλλά κάποια στιγμή κατάλαβα ότι δεν μου αρέσει πολύ, δεν θέλω να το κάνω επάγγελμα όλο αυτό, να ακολουθήσω το χώρο του τραγουδιού και ειδικά του λυρικού τραγουδιού. Και τότε η Ερατώ μού λέει, «γιατί δεν πας να κάνεις θέατρο;». «εκεί μπορείς και να τραγουδάς». Και ξεκίνησε έτσι… Πήγα λοιπόν σε ένα εργαστήρι να δω πώς είναι. Στην αρχή μου φαινόταν πολύ περίεργο όλο αυτό να ανέβω στη σκηνή και να μιλήσω. Σιγά σιγά κατέληξα να μου αρέσει πολύ, με ανθρώπους που συνάντησα και μου γνώρισαν το θέατρο και το αγάπησα και έτσι τέλειωσα τη Δραματική Σχολή «Αρχή» της Νέλλης Καρρά που ήταν για μένα μια πολύ σημαντική Σχολή. Κατάλαβα μάλλον πόσο σημαντική σχολή είναι η «Αρχή» όταν έφυγα στο εξωτερικό. Επειδή τότε η Νέλλη Καρρά – το 2004 που τελείωσα – , έκανε πολύ περίεργα πράγματα για την εποχή… Τι εννοώ. Η Νέλλη μας έκανε τότε yoga, που μας δίδασκε η Νατάσα Ζούκα, μια αγαπημένη δασκάλα, μας έκανε επίσης ουδέτερη μάσκα του Lecoq. Δηλαδή πράγματα που οι άλλες σχολές δεν είχαν ακουμπήσει καν και θυμάμαι όταν βγήκα στο εξωτερικό μετά για μεταπτυχιακές σπουδές, εκεί κατάλαβα πόσο σημαντική ήταν η Σχολή αυτή. Συνάντησα ό,τι είχα γνωρίσει και στην Αγγλία. Άρα, για να το κλείσω κάπως αυτό, δεν ήθελα από μικρή να γίνω ηθοποιός, δεν ήμουν σε κανένα θεατρικό εργαστήρι εφηβικό. Έβλεπα παιδικές παραστάσεις στο θέατρο «Πόρτα», αλλά μέχρι εκεί. Άρα, ξεκίνησε όλο από έναν καφέ στη Φωκίωνος Νέγρη με την Ερατώ Πίσση.

Και ενώ αρχικά παρακολουθούσες παραστάσεις στο «Πόρτα», συνεργάστηκες κατόπιν με αυτό το θέατρο.

*Ήταν και ακόμα είναι για μένα μία πολύ συγκινητική στιγμή. Όχι μόνο συνεργάστηκα… με την Ξένια Καλογεροπούλου, αλλά διατηρούμε και μια πολύ ιδιαίτερη σχέση. Όταν τη γνώρισα καλά το 2009 που έπαιζε τότε εκεί σε μια παράσταση, με εμπιστεύτηκε πολύ, μου πρότεινε να διδάξω στο εργαστήριο του θεάτρου «Πόρτα». Μετά ήρθαν τα χρόνια, γνώρισα και τον Θωμά τον Μοσχόπουλο, που είναι άλλη μια ιδιαίτερη και πολύ αγαπημένη περίπτωση…

Άνθρωποι δοτικοί και οι δύο.

*…άνθρωποι όχι μόνο δοτικοί, ακομπλεξάριστοι, έτοιμοι να εμπιστευθούν νέους ανθρώπους, πραγματικά να τους εμπιστευθούν. Όταν δηλαδή ο Θωμάς με κάλεσε και μου είπε «θέλω να αναλάβεις την παιδική σκηνή στο θέατρο Πόρτα και να κάνεις κάτι με τη Σταχτοπούτα και έτσι γεννήθηκε η ιδέα του «Πιάνω Παπούτσι Πάνω Στο Πιάνο», ήταν αυτό που μας έκανε γνωστούς αρκετά στο κοινό, έκανε δηλαδή γνωστή την ομάδα του «Patari Project». Από ‘κει ξεκίνησε μια πολύ ωραία συνεργασία με τον Θωμά, που κρατάει μέχρι σήμερα.

Για σένα τι είναι το θέατρο, Σοφία, είναι αναζήτηση, περιπλάνηση ή προορισμός;

*Η περιπλάνηση μου αρέσει πολύ ως λέξη. Νομίζω ότι είναι περιπλάνηση. Προορισμός δεν είναι, πάντως… δηλαδή όταν μπαίνω σε κάτι είτε μέσα από τον ρόλο του σκηνοθέτη, είτε από τον ρόλο του κινησιολόγου, που τα τελευταία χρόνια εκεί κινούμαι ή και από τον ρόλο του δασκάλου, που είναι ένας ρόλος που τον αγαπάω ίσως περισσότερο απ’ όλους, δεν σκέφτομαι τον στόχο, με ενδιαφέρει περισσότερο η διαδρομή. Θεωρώ ότι αν υπάρχει μια ωραία διαδρομή, θα σε βγάλει κάπου ωραία. Ή και να μη σε βγάλει, θα έχεις κάνει ωραία διαδρομή. Ενώ αν πας κατευθείαν στον στόχο, κάπως δεν κοιτάς τη διαδρομή. Χάνεις ένα βασικό κομμάτι.

Έχεις κάνει σπουδαίες παραστάσεις, oι οποίες έχουν μείνει στη μνήμη μας, όπως το «Πιάνο Παπούτσι Πάνω στο Πιάνο», τους «Χιονάνους» και πολλές ακόμα, που αγαπήσαμε. Ξεχωρίζεις κάποια σκηνοθεσία σου με την οποία να έχεις δεθεί περισσότερο, που να μιλάει πιο πολύ στην καρδιά σου απ’ όσο οι άλλες;

*Καταρχάς όλες τις γεννήσαμε εμείς, δηλαδή η ομάδα του «Patari Project». Είναι πολύ συλλογική διαδικασία. Εγώ μπορεί να προτείνω μια αφετηρία, μια έναρξη, έναν σκηνικό  χώρο… Στους «Χιονάνους» ήταν δύο πατάρια και μία γέφυρα. Ξεκίνησε αυτό. Λέω πάμε να κάνουμε το παραμύθι της Χιονάτης αλλιώς, αλλά η αρχική μας αφετηρία είναι ότι υπάρχουν δύο πατάρια και μία γέφυρα. Και στο ένα πατάρι θέλω να είναι η μητριά, στο άλλο θα είναι η Χιονάτη και υπάρχουν πέντε άντρες που θα πηγαινοέρχονται. Και από κει δημιουργήθηκε όλο αυτό. Άρα, όλες οι παραστάσεις μας έχουν κάτι πολύ συλλογικό και πολύ ιδιαίτερο. Πάντα όμως, αυτή που αγαπάω εγώ περισσότερο, είναι η πρώτη δουλειά της ομάδας. Τότε που αρκετός κόσμος δεν μας ήξερε, γιατί επρόκειτο για ένα τρελό εγχείρημα, το «Δέκα Εκατοστά Πάνω» – «Ten Centimeters up». Λεγόταν έτσι επειδή ήταν τρεις πλατφόρμες, που η κάθε πλατφόρμα είχε ύψος 10 εκατοστά. Ξεκίνησε το 2012 στο Baumstrasse. Ήταν κάτι μαγικό. Στην αρχή νομίζαμε ότι θα ‘ρθει μόνο η μαμά μου, η θεία μου… Ξαφνικά έγινε… παίξαμε 5 παραστάσεις και είχε έρθει τόσος πολύς κόσμος, ξαφνικά δημιουργήθηκε το «Patari Project». Αυτήν την παράσταση την αγαπάω πολύ, γιατί ξεκίνησε από μία πλάκα, από μία ανάγκη περίεργη δική μου τότε, γιατί τότε έμενα στο εξωτερικό – στην Αγγλία – και ξαφνικά άρχισε να γεννιέται αυτή η ομάδα, που για μένα είναι… πολύ σημαντική και περιέχει πολλά κομμάτια της ζωής μου.

Για σένα τι είναι πιο σημαντικό; Το αισθητικό αποτέλεσμα ενός έργου, ή το μήνυμα που θα ήθελες να περάσει μέσα από την παράσταση;

*Έτσι όπως το θέτουμε, και τα δύο. Για να περάσει το μήνυμα, όποιο και αν είναι αυτό, έχει να κάνει πολύ και με τον τρόπο που θα ειπωθεί και θα βγει πάνω στη σκηνή. Ιδίως με την ομάδα  «Patari Project», ο τρόπος είναι πολύ σημαντικός. Γιατί; Γιατί πάντα παίζουμε σε  χώρους που έχουν έναν περιορισμό. Είτε είναι ένα κομμάτι ξύλο 1Χ1.60, είτε είναι οι καρέκλες ενός θεάτρου… Πάντα υπάρχει ένας περιορισμός. Ο τρόπος είναι πολύ σημαντικός. Δηλαδή πάντα επενδύουμε πάρα πολύ στον τρόπο και μέσα από τον τρόπο, αρκετές φορές βγαίνει και το τι θέλουμε να πούμε. Έτσι ξεκίνησε και η ιδέα της ομάδας. Τότε, το ’12, ζούσα στην Αγγλία. Ήταν βέβαια η μεγάλη κρίση, εγώ ήμουν σε μία εντελώς άλλη φάση της ζωής μου. Δούλευα ως ηθοποιός, δηλαδή ήμουνα εκεί καλά και με πιάνει έτσι ένας νεανικός θυμός, ότι δεν είναι δυνατόν να καταστρέφεται η χώρα μου, η Ελλάδα, με το θέατρο και αυτό… Θέλω να πάω να δείξω ότι μπορεί να γίνει θέατρο και με το τίποτα. Γιατί τότε δεν είχαμε λεφτά για σκηνικά, κοστούμια, για τίποτα. Πώς μπορεί να γίνει θέατρο μόνο σε ένα κομμάτι ξύλο, με 7 ανθρώπους πάνω σε αυτό. Αυτό είναι το μήνυμα. Και αν συνδυάζονται αυτά σωστά, θεωρώ ότι μπορεί να βγει κάτι πολύ ωραίο.

Αυτή η επινόηση μπορώ να πω ότι ήτανε πολύ απλή, αλλά και πολύ ευφυής…

*Δεν είναι κάτι το οποίο ξύπνησα εγώ μια μέρα και λέω θα το κάνω αυτό σε έναν μικρό χώρο. Αυτήν η τεχνική, η τεχνική της πλατφόρμας, platform technique στην Αγγλία ή tréteau όπως την έλεγε ο Jacques Lecoq, ήτανε μια επινόηση του Jacques Lecoq, που ουσιαστικά είναι ένα απίστευτο training για τους ηθοποιούς να μπορέσουν να δομήσουν το σώμα τους σε έναν μικρό χώρο, να συνυπάρξουν με ένα άλλο σώμα, να μάθουν τι σημαίνει να προσαρμόζομαι σε κάτι… τελείως πρακτικά όμως, όχι θεωρητικά. Δηλαδή αν δεν προσαρμοστείς θα πέσουμε και οι δύο κάτω από το τραπέζι που παίζουμε. Άρα… όταν διδάχθηκα εγώ τότε στην Αγγλία που έκανα μεταπτυχιακό πάνω στο σωματικό θέατρο και στο creative theatre, όταν… θυμάμαι το πρώτο μάθημα που κάναμε σε σχέση με την πλατφόρμα, εγώ κάπως έπαθα κάτι και το αγάπησα και … για πάντα μου ‘χε μείνει. Και ύστερα από 5 χρόνια, ήρθε η στιγμή να γίνει το «Patari Project».

Για σένα τι είναι ο θεατής; Ο θεατής είναι ένα παιδί που μένει έκθαμβο και παρακολουθεί, είναι ένας αυστηρός κριτής;

*Για μένα είναι ένας συνομιλητής. Δεν τον βλέπω ούτε σαν εχθρό, ούτε σαν φίλο. Είναι ένας συνομιλητής και ένας άλλος ηθοποιός,  ένα άλλο μέρος της ομάδας και της παράστασης. Όταν παίζεται μια παράσταση ο θεατής δίνει τον δικό του ρυθμό στα πράγματα. Άρα το βλέπω… ίσως το βλέπω και λίγο ρομαντικά, το βλέπω σαν έναν κύκλο, σαν ότι είμαστε όλοι μαζί σ’ αυτήν την αίθουσα και πάμε να πούμε μια ιστορία. Εμείς θα την πούμε, εσύ θα την ακούσεις… Σαφώς με έναν συνομιλητή κάποιες φορές διαφωνείς, κάποιες φορές συμφωνείς…

Θα μπορούσε να είναι και συνδημιουργός;

*Θα μπορούσε, ναι. Το συν, το μαζί πάντως. Γενικά το μαζί είναι κάτι που πιστεύω πολύ.

 

 

Πώς φαντάζεσαι το μέλλον του θεάτρου στην Ελλάδα;

*Δύσκολη ερώτηση και δύσκολες εποχές. Μόνο του θεάτρου; Πρόκειται για το μέλλον όλης της χώρας. Πρέπει κάποια στιγμή αυτόν τον πολιτισμό να τον λάβουμε σοβαρά υπόψη μας, αυτοί που πρέπει να τον λάβουμε υπόψη μας. Ναι, αυτό είναι κάτι που με στενοχωρεί. Είναι σαν να μη μας δίνουν ουσιαστική σημασία.

Το άλλο σκέλος της ίδιας ερώτησης είναι πώς φαντάζεσαι το δικό σου μέλλον στον χώρο;

*Συναντιόμαστε σε μια περίοδο που αναρωτιέμαι αν θέλω να κάνω θέατρο, πώς θέλω να συνεχίσω το θέατρο, αν μου έχει τελειώσει ένα κομμάτι. Τα διαπραγματεύομαι όλα αυτά. Θεωρώ ότι όλοι οι άνθρωποι φτάνουμε σε κάποια στιγμή που τα διαπραγματευόμαστε αυτά. Δεν έχω ιδέα πού θα με οδηγήσει αυτή η αναζήτηση. Και το μέλλον του θεάτρου το βλέπω θολό. Θεωρώ ότι γίνονται ζυμώσεις, ουσιαστικές ζυμώσεις και νομίζω ότι κάποια στιγμή θα δούμε τα αποτελέσματά τους.

Πιστεύεις ότι οι κινητοποιήσεις που έγιναν τον τελευταίο καιρό στον καλλιτεχνικό χώρο, θα γεννήσουν κάτι;

*Όλες οι κινητοποιήσεις σε οποιονδήποτε χώρο γεννούν κάτι καινούργιο. Σίγουρα μετακινούν κάτι. Έγινε μια μεγάλη μετακίνηση και στα χρόνια της καραντίνας και την περίοδο του «Μe_too». Σίγουρα το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών είναι πολύ πιο δυνατό πλέον.

Είσαι μια αξιόλογη σκηνοθέτις. Γιατί, πιστεύεις, ότι είναι οι γυναίκες σκηνοθέτιδες λιγότερες; Παρατηρώ ότι όταν μιλάμε για τη σκηνοθεσία ενός έργου, στο μυαλό μας πρώτα έρχεται ένας άνδρας.

*Ναι, η απάντηση σε αυτό δεν είναι μόνο στο θέατρο. Η πατριαρχία καλά κρατεί και συνεχίζει και στα πιο μικρά και στα πιο μεγάλα. Στο «Women In Arts» ανοίγει μία κουβέντα για αυτό, που και πάλι πιστεύω το ίδιο με τις κινητοποιήσεις, ότι κάπου μπορεί να φτάσει.

 

Θέλεις να πεις δυο λόγια για το «Women In Arts»;

*Το «Women In Arts» δημιουργήθηκε στην καραντίνα. βρεθήκαμε κάποιες γυναίκες απ’ τον χώρο της τέχνης και μοιραστήκαμε εμπειρίες σε σχέση με το πώς έχουμε βιώσει το να είμαστε γυναίκες στον χώρο της τέχνης, και θετικά και αρνητικά. Άνοιξε μια συζήτηση σε σχέση μ’ αυτό. Κατόπιν κάποιες από τις συμμετέχουσες ανέλαβαν να δημιουργήσουν αυτό το πρώτο φεστιβάλ. Το «Women In Arts» και οι κινητοποιήσεις που έχουν αρχίσει, βάζουν τα θέματα στο τραπέζι. Τα ακουμπάμε. Τα προηγούμενα χρόνια, όχι απλώς δεν τα ακουμπάγαμε, δεν τολμούσαμε να σκεφτούμε καν ότι υπήρχαν. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Τώρα τα βλέπουμε να γίνονται.

Πάντως να μη γελιόμαστε… Η πατριαρχία είναι βαθιά πληγή. Κάθε μέρα τα νέα έρχονται και μας προσπερνάνε και μας δίνουν χαστούκια και μας υπενθυμίζουν τι γίνεται… Θέλει πολλή δουλειά, δεν ξέρω αν θα είμαστε εδώ για να δούμε την αλλαγή που θα έχει γίνει, το ξαναλέω ότι θεωρώ πως το σημαντικό που κάνουν αυτές οι γενιές, αυτή τη χρονική περίοδο, αυτή τη δεκαετία να το πω έτσι, είναι ότι τοποθετούμε τα πράγματα στο τραπέζι. Και είναι ένα μεγάλο μεγάλο πρώτο βήμα.

Πώς θα σχολίαζες τις ειδήσεις που καθημερινά κατακλύζουν τα Μέσα;

*Δεν υπάρχει μέρα που να μην ακούσεις για μία γυναικοκτονία, δεν υπάρχει μέρα που να μην ακούσεις ότι πνίγηκαν άνθρωποι. Και το φοβερό είναι ότι όλοι τα βλέπουμε και τα θεωρούμε κανονικά. Έχουμε συνηθίσει να μας λένε ότι πνίγηκαν 700 άνθρωποι…

Είναι ότι αρχίζεις να συνηθίζεις το πρόσωπο του τέρατος…

*Έπιασα τον εαυτό μου τις προάλλες να κοιτάω αυτό που έγινε στην Πύλο, και θυμάμαι ότι έκλεισα τον υπολογιστή και μετά πήγα και μαγείρεψα. Και την ώρα που μαγείρευα, λέω δηλαδή το διάβασα; Δεν ξέρω τι άλλο θα μπορούσα να κάνω, απλά θέλω να πω ότι έχει αρχίσει…  να γίνεται κανονικό όλο αυτό.

 

 

Το γεγονός ότι έχεις σπουδάσει και υποκριτική, όπως είπαμε προηγουμένως, στη σχολή της Νέλλης Καρρά, τη σχολή «Αρχή», αυτό το βρήκες μπροστά σου κάποια στιγμή, πόσο σε βοηθάει ως σκηνοθέτη και αλλάζει την οπτική σου;

*Νομίζω πολύ, γιατί παρόλο που έχω να παίξω αρκετά χρόνια, πάντα θεωρώ τον εαυτό μου και ηθοποιό. Είναι κάτι που αγαπάω πολύ, αν και τα περισσότερα χρόνια το έκανα στην Αγγλία, μιλούσα αγγλικά, μιλούσα άλλη γλώσσα που και αυτό έχει πολύ ενδιαφέρον. θεωρώ ότι είναι  ένα συν που έχω στην πλάτη μου, σαν να καταλαβαίνω καλύτερα τις αγωνίες του άλλου που είναι πάνω στη σκηνή. Σαν να καταλαβαίνω ίσως καλύτερα κάποια πράγματα. Προσωπικά δεν είναι ότι αποφάσισα μια μέρα να γίνω σκηνοθέτης, δεν είπα τα παρατάω όλα και θα γίνω σκηνοθέτης. Έτυχε από αυτήν την  ανάγκη μου να γίνει το «Patari Project» και να πω ότι μπορούμε και με το τίποτα να κάνουμε θέατρο και ξαφνικά αυτό άρχισε να παίρνει μια μορφή, να με ζητάει όλο και παραπάνω, όσο με ζητούσε το «Patari Project» παραπάνω, τόσο λιγότερο θέατρο έκανα ως ηθοποιός. Άρα ξαφνικά η αλλαγή μου στον ηθοποιό-σκηνοθέτη, έγινε ερήμην μου.

Ήρθε αργά και ομαλά…

*Αργά, μα το λέω πολλές φορές και φαίνεται λίγο περίεργο, αλλά ισχύει. Με το «Patari Project» μια παράσταση ήθελα να κάνω, το «Δέκα Εκατοστά Πάνω». Τώρα πώς από τη μία φτάσαμε στις δέκα, είμαι ευγνώμων γι’ αυτό, αλλά δεν ήταν ο στόχος μου. Καθόλου.

Παρόλα αυτά, σου ανοίχθηκε ένας δρόμος και ανακάλυψες και εσύ η ίδια έναν δρόμο στον εαυτό σου.

* Κάπως πιστεύω πως με τον χρόνο θα συναντιούνται οι άνθρωποι, θα γεννιούνται τα πράγματα που είναι να γεννηθούν.

Ναι, και έχεις συνεργαστεί με εξαιρετικούς ηθοποιούς της νέας γενιάς. Και θα αναφερθώ ενδεικτικά σε δύο ονόματα, την Κατερίνα Μαυρογεώργη και τον Θάνο Λέκκα ανάμεσά τους…

*Όλοι οι ηθοποιοί, όλα τα παιδιά, ο Αποστόλης Ψυχράμης, ο Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος, ο Γιάννης Γιαννούλης, ο Θεοδόσης Κώνστας, η Εριφύλη Στεφανίδου, που είμαστε και ο βασικός πυρήνας του «Patari Project», συνεργαζόμαστε από το ’12 με και πλέον είμαστε οικογένεια…

Παιδιά ταλαντούχα…

*Παιδιά ταλαντούχα πολύ και παιδιά που θεωρώ ότι έχουν την ίδια αντίληψη για το θέατρο. Το ότι τους αρέσει πολύ να δημιουργούν στην πρόβα, δεν είναι για όλους αυτή η διαδικασία. Υπάρχουν ηθοποιοί και καλά κάνουν οι άνθρωποι, που δεν τους αρέσει να γράφουν τα δικά τους κείμενα. Στο «Patari Project» η φιλοσοφία είναι η ομάδα, το σύνολο, να φέρει κάτι. Άρα, πρέπει να αγαπάς αυτή τη διαδικασία για να ακολουθήσεις αυτό το δρόμο.

Αυτό ακριβώς. Αυτή ακριβώς είναι η πολύ ωραία προσέγγιση που έχεις. Θα ήθελες μήπως να πούμε τι ετοιμάζεις τώρα, ποια θα είναι η επόμενη δουλειά σου;

*Ναι, το «Patari Project» για πρώτη φορά θα κάνει ένα διάλειμμα, θα το έλεγα εγώ. Θα πάρουμε τον χρόνο να σκεφτούμε λίγο πού είμαστε, τι θέλουμε να κάνουμε, ποιο είναι το επόμενο βήμα μας. Τώρα αναστοχαζόμαστε μιας και έχουν γίνει πάρα πολύ ωραία πράγματα. Κλείσαμε και 10 χρόνια, από το 2012 έως το 2022. Θεωρώ ότι γίνανε εξαιρετικές συναντήσεις όλο αυτό το διάστημα. Ανεξάρτητα με το αποτέλεσμα, είναι νομίζω η στιγμή να κάνουμε όλοι και εγώ, ένα βήμα πίσω να δούμε τι έχει γίνει και να δούμε ποιο θα είναι το επόμενό μας βήμα. Από την άλλη έχω τη μεγάλη χαρά να ξαναδουλεύω με τον Θωμά Μοσχόπουλο και την Ξένια Καλογεροπούλου και στο «Πόρτα» όπου θα κάνω την κίνηση για την επόμενη παιδική παράσταση του θεάτρου. Αξίζει να πω πως όταν συναντιέμαι με τον Θωμά είναι μεγάλη ευτυχία, γιατί έχουμε δουλέψει τόσο καλά αυτά τα χρόνια και έχουμε έναν πολύ ωραίο κώδικα και είναι πολύ ωραίο και μεγάλη χαρά και τύχη μια συνεργασία σαν αυτή.

Τώρα, αυτό το καλοκαίρι, συναντιέμαι με τον Σίμο Κακάλα, που θα σκηνοθετήσει την παράσταση «Οιδίπους Τύραννος» για το Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου, που πάλι εκεί κάνω την κίνηση. Με τον Σίμο ήθελα πολλά χρόνια να συνεργαστώ επειδή έχει αυτόν τον κόσμο της μάσκας. Μάλιστα επειδή έχω κάνει και εγώ μάσκα στην «Αρχή» συναντιόμαστε με τον Σίμο με μια ελευθερία. Συναντιόμαστε σε ένα «τζαμάρισμα» όπως το λέω εγώ στην πρόβα. Ο Σίμος είναι εξαιρετικός καλλιτέχνης. Ο Σίμος έχει έναν φοβερό κόσμο, και είναι πολύ ωραίο να δουλεύεις με ανθρώπους που έχουνε κόσμο.

Δουλειά του Σίμου είδα για πρώτη φορά, πριν από πολλά χρόνια, και μπορώ να πω ότι είχα μείνει έκθαμβη.

*Έχει έναν φοβερό κόσμο ο Σίμος. Και είναι ωραίο που συναντιόμαστε και έχει γίνει αυτή η δουλειά, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, που θα παιχτεί στην Επίδαυρο στις 25 και 26 Αυγούστου ενώ στη συνέχεια θα πάει περιοδεία σε όλη την Ελλάδα.

Ποιοι άλλοι συνεργάζονται σε αυτήν τη δουλειά;

*Είναι όλοι εξαιρετικοί, δηλαδή ένας εξαιρετικός χορός… Η ιδέα ας πούμε είναι ότι είναι ένας χορός γερόντων από μάσκες και από κει γεννιούνται οι ήρωες. Στο Χορό συμμετέχουν: Μάρκος Γέττος, Πανάγος Ιωακείμ, Απόστολος Καμιτσάκης, Γιώργος Κορομπίλης,  Αυγουστίνος Κούμουλος, Γιώργος Λόξας, Παύλος Παυλίδης.

Τις μάσκες τις έχει κάνει η Μάρθα Φωκά;

*Ναι, τις μάσκες τις έχει κάνει η Μάρθα Φωκά. Τον Οιδίποδα τον υποδύεται ο Γιάννης Στάνκογλου, την Ιοκάστη η Μαριλίτα Λαμπροπούλου, τον Κρέοντα ο Γιάννης Νταλιάνης,  ένας αγαπημένος άνθρωπος και δάσκαλος. Τον είχα δάσκαλό μου, στη Δραματική Σχολή, άρα είναι πολύ ωραίο να συναντιέμαι σ’ αυτό το πλαίσιο με τον Γιάννη. Τον Τειρεσία τον κάνει ο Χρήστος ο Μαλάκης, τον αγγελιοφόρο ο Γιώργος ο Αμούτζας, τον Εξάγγελο ο Σίμος Κακάλας και τον βοσκό ο Πανάγος Ιωακείμ.

Πολύ ωραίος θίασος. Και για τον χειμώνα; Ετοιμάζεις κάτι;

*Για τον χειμώνα ακόμα δεν υπάρχει κάτι. Δεν θα κάνω κάτι σε σκηνοθεσία. Θα κάνω αυτό το βήμα πίσω που είπαμε… Θα διατηρήσω πάντα τη διδασκαλία επειδή είναι κάτι που αγαπώ πάρα πολύ στο Ωδείο Αθηνών και βλέπουμε. Δηλαδή είναι κάποια πράγματα που συζητιούνται…

Αλήθεια υπάρχουν έργα που σκέφτεσαι να ανεβάσεις κάποτε;

*Το περίεργο με μένα είναι ότι δεν σκέφτομαι έργα. Φυσικά θέλω να ανεβάσω τον «Γλάρο» του Τσέχωφ ή θέλω να ανεβάσω τώρα την «Ιουλιέτα». Όμως πάντα η αφετηρία μου είναι λίγο περίεργη. Η τοποθεσία και το σκηνικό είναι πιο σημαντική αρχικά από την ιδέα. Δηλαδή θέλω να κάνω κάτι στα …καθίσματα του θεάτρου «Πόρτα». Έτσι ξεκίνησε η αφετηρία μου για να γίνει κάποια στιγμή… – που έγινε πριν από 10 χρόνια – «Η Μύτη» του Γκόγκολ. Και μετά είπα τι έργο, ποιο κείμενο, ποια αφετηρία στο θέμα το κειμενικό ας πούμε, θα μπορέσει να υποστηρίξει… θα μπορέσει να υπάρξει στα καθίσματα του θεάτρου Πόρτα; Κάτι παράλογο, είχα διαβάσει παλιά τη «Μύτη» του Γκόγκολ και έτσι κούμπωσε. Άρα πιο πολύ σκέφτομαι τοποθεσίες. Σκέπτομαι κάποια στιγμή να κάνω κάτι με το «Patari Project» όπου η επιφάνεια να είναι μικρή και να μην είναι …σταθερή. Να πρέπει δηλαδή οι άνθρωποι που θα είναι πάνω σε αυτήν την επιφάνεια, να ισορροπούν στο πατάρι. Δηλαδή πιο πολύ σκέφτομαι έτσι και μετά θα σκεφτώ, εκεί ποιο έργο κολλάει, ποια ιδέα κολλάει, ποια είναι η αφετηρία μου, τι θέλουμε να πούμε… Άρα λειτουργώ λίγο ανάποδα. Εννοείται ότι λατρεύω κάποια έργα ακόμα… Δεν έχω φόβο απέναντι σε κάποια έργα. Θεωρώ μάλιστα ότι υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν εξαιρετικά ανεβάσματα, αλλά η δική μου αγάπη είναι στο να δημιουργώ κάτι από το μηδέν. Να βασίζομαι σε κάτι και να το ξαναγράφουμε κάπως.

Με αυτή την αφορμή θέλεις να μου πεις ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου συγγραφείς;

*Μ’ αρέσει πάρα πολύ ο Brecht… Πάρα πολύ μ’ αρέσει, έχει κάτι πολύ δυνατό. Το ίδιο αγαπώ και τον Shakespeare, ίσως λόγω Αγγλίας… Φυσικά είναι πάρα πολλοί τώρα που μου έρχονται στο νου…

Από Έλληνες; Σκέφτεσαι να ανεβάσεις ελληνικό ρεπερτόριο;

*Δεν σκέφτομαι κάποιον συγκεκριμένο. Όμως, αν έρθει μπροστά μου και βρω τη σύνδεση, τότε ναι. Αν ας πούμε συναντηθούν οι δρόμοι μας σε κάτι, αν κουμπώσει κάτι σε σχέση με τον σκηνικό χώρο που ξεκινάω εγώ, τότε σίγουρα ναι. Και υπάρχει σιγά σιγά ένα άνθισμα. Αρχίζουν και βγαίνουν συγγραφείς Έλληνες και είναι πολύ ωραίο αυτό.

Σκέφτεσαι να συνεχίσεις στην Ελλάδα;

*Εδώ μένω αυτά τα χρόνια, όμως πάντα έχω στο νου μου και την Αγγλία. Εκεί έζησα 9 χρόνια. Πολύ σημαντικά χρόνια στη ζωή μου. Εκεί δούλεψα για πρώτη φορά, εκεί όλα αυτά. Για αυτό πάντα υπάρχει η σκέψη να ξαναφύγω. Τώρα δεν ξέρω αν είμαι ρομαντική… δεν είμαι η Σοφία που ήμουν. Το Λονδίνο δεν είναι το Λονδίνο που ήταν το 2006 που έφυγα, είναι τελείως διαφορετικό με το Brexit και όλα αυτά. Μου λείπει όμως η δουλειά έξω, μου λείπει ένας επαγγελματισμός. Μάλλον μου λείπει ο τρόπος με τον οποίο έμαθα να δουλεύω εκεί. Η ζωή είναι τόσο απρόβλεπτη. Μπορεί να βρεθούμε σε έναν χρόνο και να σας πω, αν τελικά μείνω στα … Κύθηρα όπου να ασχολούμαι σε ένα μποστάνι με ντομάτες. Όλα μα όλα είναι πιθανά….

Όλα είναι πιθανά λοιπόν;

*Ή να βρεθούμε και να σας πω, εγώ θέλω να κάνω θέατρο, θα συνεχίσω με το «Patari Project», θα κάνουμε αυτήν τη δουλειά, θα κάνουμε Shakespeare, τελικά θα κάνω έργα. Τελικά δεν ξέρω πώς τα φέρνει η ζωή. Είναι καλό να είμαστε ανοιχτοί και να αφουγκραζόμαστε λίγο και τον εαυτό μας και το περιβάλλον μας τι γίνεται και τι αντέχουμε και τι θέλουμε και πού μπορούμε να πάμε και όλα αυτά.

Σοφία, θα ήθελα να κλείσουμε με μία ερώτηση που κάνω πάντα αν και δεν είναι καλλιτεχνική, αλλά έχει να κάνει μ’ αυτό που θέλουν οι αναγνώστες του site να διαβάζουν. Τι σκέφτεται ένας καλλιτέχνης για τα ζώα και ειδικά τα ζώα συντροφιάς.

*Τι σκέφτεται ένας καλλιτέχνης, δεν ξέρω. Μπορώ όμως να σας πω τι σκέφτομαι εγώ. Τα ζώα έχουν ψυχή, έχουν ζωή. Ξεκινάμε από κει προερχόμαστε από ζώα, άρα όπως οι θεατές στο θέατρο είναι συνομιλητές, έτσι και τα ζώα είναι μέρος της μεγάλης μας οικογένειας.

Σ’ ευχαριστώ πάρα πολύ Σοφία.

*Κι εγώ ευχαριστώ και για τον χρόνο και για την κουβέντα.

***

 

Ο «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -