Γράφει η θεατρολόγος Μαρία Μαρή
Το «Μήδειας Υλικό» του Χάινερ Μύλλερ είναι ένα κείμενο που τελευταία δικαίως, μέσα στο πλαίσιο των μεταγραφών της αρχαίας τραγωδίας, έχει παρασταθεί στην Ευρώπη ως μανιφέστο των εξεγερμένων, αδικημένων γυναικών. Σύμβολο της εξέγερσης ενάντια σε κάθε μορφή καταπίεσης, αποικιοκρατικής εξουσίας και πατριαρχίας.
Η παράσταση [σε σκηνοθεσία Άντζελας Μπρούσκου, στο Bios] βασίζεται στην τριλογία του Γερμανού συγγραφέα Χάινερ Μύλλερ: «Ρημαγμένη Όχθη» – «Μήδειας Υλικό» – «Τοπίο με Αργοναύτες» (Verkommenes Ufer Medeamaterial Landschaft mit Αrgonauten), γραμμένα το 1983.
Μια καταστροφή του περιβάλλοντος, μια ρημαγμένη όχθη με κουφάρια ψαριών, μπουκάλια, σκουπίδια, σερβιέτες. Ένας βούρκος. Αυτό είναι το σκηνικό, συνέπεια της καταστροφής των εσωτερικών ισορροπιών του ανθρώπου, της διαταραχής του, που μοιραία επιφέρει διαταραχή στο σύμπαν.
Απαγγέλει η Άντζελα Μπρούσκου. Η κυριαρχία του άνδρα πάνω στη γυναίκα. Η κυριαρχική, αποικιοκρατική συμπεριφορά του Ιάσονα. «Τα παιδιά κατουρούν σε άδεια μπουκάλια, οι γυναίκες μέσα στα αίματα».
Μια γυναίκα με απλά ρούχα στο δρόμο (Παρθενόπη Μπουζούρη), την πλησιάζει ένας άνδρας (Άντριαν Φρίλινγκ), χορεύουν, τη φιλά, τη ρίχνει κάτω, τη βιάζει, η διαχρονική Μήδεια, η ταπεινωμένη γυναίκα, το τρόπαιο ενός άρρωστου κατακτητή. Μια μόνιμη εικόνα από αρχής κόσμου ως σήμερα. Η γυναίκα να μεγαλώνει μέσα στο φόβο, να τον κληροδοτεί στην κόρη της σε μια κατάσταση που δεν αλλάζει ποτέ.
Μήδεια, άλλη μια μετανάστρια κακοποιημένη.
«Πάνω στο σώμα της, εγγράφεται όλη η ιστορία της αδικημένης γυναίκας: της γυναίκας που είναι ξένη, βάρβαρη, την έχουν απορρίψει και η ίδια επιθυμεί τον θάνατό της». Μια αποσκευή γράφει το όνομά της Medea.
Η Μήδεια εγκιβωτισμένη μέσα σε μια βιτρίνα φορά ένα κόκκινο ρούχο και παίζει με κόκκινα μπαλόνια. Η γυναίκα έκθεμα, εγχειρίδιο, πάντα συνυφασμένη με το αίμα, λόγω περιόδου, λόγω γέννας, λόγω βίας. Η Μήδεια ουρλιάζει από οργή. Ακόμα και το σκηνικό της Άντζελας Μπρούσκου είναι καταγγελτικό. Μέσα στη βιτρίνα καθώς ανοίγει τα πόδια της καθισμένη στην καρέκλα αφήνει να φανεί δήθεν το αιδοίο της, η αρχή όλων των δεινών. Η διαφορετικότητα. Αυτό που πρέπει να τιθασευτεί και να κυριαρχηθεί.
Απευθύνεται στον Ιάσονα και του λέει ότι θέλει να πεθάνει γιατί το κορμί της δεν σημαίνει πια τίποτα για εκείνον, αλλά του υπενθυμίζει ότι της χρωστά έναν αδελφό. Εκείνος της ανταπαντά ότι της έχει δώσει δυο γιους. Εκείνη του υπενθυμίζει ότι αγαπά τους γιους του, ενώ για εκείνον αυτή ήταν η σκύλα του, η πόρνη του.
Μια μουσική καμπαρέ, ωραίοι φωτισμοί της Στέβης Κουτσοθανάση δίνουν την εντύπωση σα να πρόκειται για παιχνίδι μέσα στη βιτρίνα.
Οργισμένη του λέει «Αν είσαι ο άνδρας μου είμαι ακόμη η γυναίκα σου. Να μπορούσα με τα δόντια να ξεκολλήσω από σένα την πουτάνα σου. Που μ’ αυτήν με πρόδωσες και τη δική μου. Προδοσία που ήταν η ηδονή σου
Ευχαριστώ για την προδοσία σου που μάτια πάλι μου δίνει. Να βλέπω ό,τι είδα τις εικόνες Ιάσων…».
Συνέχεια αναφέρεται στην κατακρεούργηση του σώματος του αδελφού της για να καθυστερήσει τον πατέρα της που τους έδιωχνε.
Η αποικιοκρατία, το κυνήγι του χρήματος, το αμερικάνικο όνειρο που καταγγέλλει ο Μύλλερ, όλα σε ένα έργο, σε μια παράσταση.
[…]
«Πάρε Ιάσων ό,τι μου έχεις δώσει
Τους καρπούς της προδοσίας απ’ το σπέρμα σου
Και παραγέμισε μ’ αυτό τον κόλπο της πουτάνας σου
Γαμήλιο δώρο μου για τον δικό σου και δικό της γάμο
Πηγαίνετε στον πατέρα σας που σας αγαπάει τόσο
Ώστε με τις κλωτσιές τη μάνα σας να διώχνει τη βάρβαρη
Γιατί στέκεται εμπόδιο στην άνοδό σας»
Σταδιακά η Μήδεια ετοιμάζει την εκδίκησή της. Με τα λόγια της ετοιμάζει όχι μόνο τους θεατές, αλλά και τον εαυτό της. Θα ακολουθήσει σκηνή πνιγμένη στο αίμα και τρομερά λόγια. Η ηθοποιός σε παροξυσμό. Η ερμηνεία της ξεφεύγει από τα όρια της βιτρίνας που γεμίζει με κόκκινη μπογιά- αίμα και ακούγεται στεντόρεια στα αυτιά αυτών που πρέπει.
Ερμηνευτικό θαύμα της Παρθενόπης Μπουζούρη.
«Ας έμενα το ζώο που ήμουνα προτού ένας άντρας με κάνει γυναίκα του.
Μήδεια η βάρβαρη τώρα απορριμμένη
Με αυτά μου τα χέρια της βάρβαρης, χέρια φουσκαλιασμένα κατατρυπημένα ξεσκισμένα αμέτρητες φορές, θέλω να σπάσω στα δυο την ανθρωπότητα και να κατοικήσω στο άδειο κέντρο εγώ.
Μήτε γυναίκα μήτε άντρας. Τι ουρλιάζετε; Χειρότερο απ’ το θάνατο είναι τα γηρατειά.
Το χέρι θα φιλούσατε που το θάνατο σας χαρίζει αν γνωρίζατε τη ζωή.
Αυτό ήταν η Κόρινθος. Εσείς ποιοι είστε ποιος σας έντυσε με των παιδιών μου τα κορμιά;
Στα μάτια σας ποιο ζώο κρύβεται;
Καμώνεστε τους πεθαμένους. Τη μάνα δεν την ξεγελάτε.
Θεατρίνοι είστε ψεύτες και προδότες».
Δεν είναι μόνο το έγκλημα είναι πολύ περισσότερο τα λόγια που σφάζουν στην κυριολεξία.
Το κείμενο είναι σπαραχτικό και οι ερμηνείες των ηθοποιών το υποστηρίζουν πλήρως. Ας παρέμενε μια άγρια παρά γυναίκα του Ιάσονα που σκοτώνει για το χρήμα και επιβιώνει ανερυθρίαστα.
Στην αρχή της παράστασης η σκηνή με την κακοποίηση της γυναίκας, σοκάρει και προβληματίζει και ευθύς παραπέμπει σε όλες τις σύγχρονες γυναικοκτονίες, ενώ συνδέει τη Μήδεια με το θέμα των μεταναστών και την αδικία του ανθρώπου προς άνθρωπο.
Η Παρθενόπη Μπουζούρη θυμίζει ηρωίδα από φιλμ νουάρ, ενώ ο Άντριαν Φρίλινγκ κατορθώνει με ακραία βίαιη κίνηση να γίνει το πρόσωπο του εκμεταλλευτή, του μαστροπού.
Η Άντζελα Μπρούσκου «χτίζει» με μεγάλη δεξιοτεχνία την παράστασή της. Επί σκηνής συνυπάρχουν αγαστά, ο Μύλλερ, οι θέσεις του, το διαχρονικά κοινωνικά προβλήματα, το θέμα μεταξύ των δύο φύλων, ο καπιταλισμός τα απόνερά του τα θύματά του. Η Μπρούσκου δημιουργεί εικόνες κινηματογραφικές, δυναμικές και επιδραστικές στο κοινό. Έχει αναλάβει Video, σκηνικά και κοστούμια με μεγάλη επάρκεια.
Η πρωτότυπη μουσική σύνθεση του Αλέξανδρου Μήτρου υποστηρίζει απόλυτα το σκηνοθετικό πλάνο της σκηνοθέτριας.
Όσο η Μήδεια (Παρθενόπη Μπουζούρη) μέσα στη βιτρίνα καταγγέλλει ότι αισθάνεται σαν ένα σκεύος που χρησιμοποιήθηκε για τα συμφέροντα ενός καιροσκόπου άνδρα, ενώ ο Ιάσονας (Άντριαν Φρίλινγκ) την ακούει στον δίπλα χώρο ανενόχλητος και αδιάφορος.
Εξαιρετικό το δεύτερο μέρος, αφιερωμένο στον Ιάσονα και στους Αργοναύτες. Η μικρή οθόνη «ξερνά» τον έξω κόσμο στο δωμάτιο. Ο Φρίλινγκ μιλά στα γερμανικά κάνοντας ακόμα πιο βίαιη τη σκηνή. Η ερμηνεία του, η εκφορά του λόγου, η κίνησή του στη σκηνή θεατρική και μοναδική. Έχει εμβαθύνει πολύ στο ρόλο του. Απόλυτη μόλυνση σε μια θάλασσα με ανθρώπους που πνίγονται έχει ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για τη διάλυση των πάντων.
Εκείνος χαροπαλεύει μέσα στη θάλασσα, πτώματα μωρών υπαινίσσεται τη γενοκτονία του χρήματος στον αιώνα της εξέλιξης και της προόδου.
Και τι νόημα έχουν όλα αυτά; Η ψευδεπίγραφη εικόνα μιας κοινωνίας σε μαρασμό.
Μια παράσταση που διαθέτει εικαστικό ενδιαφέρον, σκηνοθετικό όραμα και υποδειγματικές ερμηνείες των δυο ηθοποιών Παρθενόπης Μπουζούρη και Άντριαν Φρίλινγκ.
