Του Παναγιώτη Μήλα
Την έκθεση «Mark HADJIPATERAS / Paintings» παρουσιάζει η Γκαλερί A. Antonopoulou Art. Πρόκειται για μια νέα σειρά έργων ζωγραφικής του διάσημου μεν αλλά σεμνού εικαστικού καλλιτέχνη Μαρκ Χατζηπατέρα.
Όπως σημειώνει [μεταξύ άλλων] ο Κριτικός Τέχνης και Επιμελητής της συγκεκριμένη έκθεσης Χριστόφορος Μαρίνος «η πρόσφατη δουλειά του Μαρκ Χατζηπατέρα φανερώνει το αδιάλειπτο ενδιαφέρον του για την τέχνη του χρώματος. Σε αυτή τη νέα ζωγραφική ενότητα ο καλλιτέχνης οικειοποιείται ανοιχτά τη χρωματική γκάμα αφαιρετικών μοντερνιστικών έργων.
Δουλεμένοι ταυτόχρονα κατά τη διάρκεια των τελευταίων δυο χρόνων, οι πίνακές του αποτίνουν φόρο τιμής σε εξέχοντες εκφραστές της αμερικανικής αφαίρεσης, μεταξύ των οποίων οι Stuart Davis, Balcomb Greene, Carl Holty και Charles Houghton Howard, αλλά και σε διάσημους πρεσβευτές του ευρωπαϊκού μοντερνισμού όπως ο Max Ernst, o Fernand Léger, o Joan Miró και ο Pablo Picasso.
Η επινοητική χρήση του χρώματος και η συναισθηματική ευφορία που προσφέρουν τα έργα αυτών των καλλιτεχνών εξηγούν το σκεπτικό της τολμηρής οικειοποίησης που επιχειρεί ο Χατζηπατέρας και τη διαμόρφωση μιας νέας, εντελώς προσωπικής εικονογραφίας».
***
Το λάθος, η διόρθωση, το μονόστηλο και το δισέλιδο
Με τον κ. Χατζηπατέρα γνωρίστηκα το 2008, τότε που ήμουν αρχισυντάκτης στην εφημερίδα «Ναυτεμπορική». Αφορμή ήταν μια «μικρή» διόρθωση που ζήτησε να γίνει σε ένα μονόστηλο δημοσίευμα το οποίο αναφερόταν στον χορηγό της έκθεσης που προετοίμαζε. Εγώ, φυσικά, αρνήθηκα να κάνω τη διόρθωση με τον τρόπο που μου ζήτησε. Του πρότεινα να κάνουμε ένα μεγάλο θέμα για τον ίδιο και τη δουλειά του. Δέχθηκε, και η παρουσίαση δημοσιεύθηκε σε ένα δισέλιδο στο εβδομαδιαίο πολιτιστικό ένθετο της εφημερίδας «Τέχνη και ζωή» (23 Αυγούστου 2008).
Θαύμασα τότε και το έργο αλλά κυρίως τον χαρακτήρα και τη σεμνότητα του καλλιτέχνη. Έτσι η αμέσως επόμενη έκθεσή του, με τον τίτλο «Borderline», το 2010, μας έδωσε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε και πάλι για τη «Ναυτεμπορική» (18 Μαρτίου 2010).
Από την γκαλερί a.antonopoulou.art που φιλοξενούσε και τότε τη δουλειά του, αφήσαμε τη μοναδική θέα προς την Ακρόπολη και προτιμήσαμε ένα ήσυχο καφέ στους δρόμους του Ψυρρή, ένα μάλλον βροχερό μεσημέρι Σαββάτου.
Ένα αλφαβητάρι για το πορτρέτο του Μαρκ Χατζηπατέρα
Μέσα από 24 ερωτήσεις – λέξεις, από τα 24 γράμματα της αλφαβήτου, «ζωγράφισα» τον Μαρκ Χατζηπατέρα, που μου μίλησε για τον χρόνο, τα πρόσωπα, τις αισθήσεις, το πνεύμα και τη δημιουργία. Υπάρχουν και τα 24 γράμματα αλλά όχι με τη γνωστή αλφαβητική σειρά… Υπάρχει όμως και η απαραίτητη επικαιροποίηση της συνέντευξης σε κάποια σημεία της.
Ο ΧΡΟΝΟΣ
ΛΟΝΔΙΝΟ: Γεννήθηκα το 1953 στο Λονδίνο. Στην πόλη αυτή έζησα με τον πατέρα του και όλα τα μέλη της οικογένειας μέχρι τα 28 μου. Σπούδασα στις Σχολές Τέχνης Hammersmith και St. Martin καθώς και στο Πολυτεχνείο του Λίβερπουλ.
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ: Η πιο σημαντική ημέρα στο ημερολόγιό μου, η μέρα που χάραξε τη ζωή μου, είναι εκείνη που γνώρισα τη σκηνοθέτιδα Βάλερι Κοντάτος στη Νέα Υόρκη. Ύστερα από συζήτηση 2 ωρών κατάλαβα ότι θα γίνει το πιο σημαντικό πρόσωπο στη ζωή μου.
ΕΛΛΑΔΑ: Δική μου πατρίδα θεωρώ την Ελλάδα και ειδικότερα το σπίτι των παππούδων μου, αυτό που μένω τώρα στην Αθήνα. Στην Ελλάδα επέστρεψα το 2003.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ: Εντάχθηκα καλύτερα στην πόλη αυτή που έμεινα 20 χρόνια και που την αγάπησα από τον πρώτο κιόλας χρόνο. Εδώ ανδρώθηκα ως καλλιτέχνης.
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
ΑΝΔΡΕΣ: Αρχίζοντας από τον πατέρα μου Κώστα που έφυγε από τη ζωή πριν από 15 χρόνια, μου κάνει εντύπωση πόσο τον σκέπτομαι. Αυτά που φέρνω στη μνήμη μου είναι η καλοσύνη του, η ευγένειά του και πώς μου στάθηκε σε μένα, στη γυναίκα μου και στα παιδιά μου. Είναι ακόμη μαζί μου σε μεγάλο βαθμό.
Επίσης ο αδελφός μου Τζον μου στάθηκε πάρα πολύ. Τον θαυμάζω και τον εκτιμώ. Είναι αυτός από τα τέσσερα παιδιά που κρατάει το τιμόνι της οικογένειας και μας υποστηρίζει όλους με έναν τρόπο μου με συγκινεί. Δίνω πολλή βαρύτητα στη γνώμη του.
Τα αγόρια μου είναι η ζωή μου. Είναι το πιο σημαντικό μου έργο. Ο Κωνσταντίνος, 23 και ο Πέτρος, 21 ετών.
ΓΥΝΑΙΚΕΣ: Η μητέρα μας Μάρω, από τους πιο έξυπνους ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Πάρα πολύ δραστήρια. Γεννήθηκε σε λάθος εποχή. Ασχολήθηκε με τις επιχειρήσεις. Υπήρξε πολύ καλή και μαζί με την εξυπνάδα της ήταν και πολύ άνθρωπος. Μας έδωσε τόσα πολλά όχι μόνο ως μητέρα αλλά και ως φίλη. Η κινητήρια δύναμη της οικογένειας.
Αδελφές: Οι έξυπνες της οικογένειας. Οι πολύ καλές μαθήτριες σε αντίθεση με μένα και τον αδελφό μου.
Η Κατερίνα μια επιτυχημένη ηθοποιός. Η πασίγνωστη και πολυβραβευμένη Κάθριν Χάντερ. Ασχολείται με αφοσίωση στο έργο της.
Η Άντζελα είναι κοινωνική λειτουργός και συνεργάζεται με πολλούς φορείς. Έχει ένα ανεξάντλητο ενδιαφέρον να προσφέρει σε τρίτους που έχουν ανάγκη.
Η γυναίκα μου η Βάλερι. Το λαχείο μου. Μια πολύ έξυπνη και δραστήρια γυναίκα με κοινωνική συνείδηση. Μου άνοιξε τα μάτια σε πολλά πράγματα. Αν δεν την είχα γνωρίσει, αμφιβάλλω αν πήγαινα σε μπαλέτο και όπερα… και αν δεν άλλαζα το σινεμά που έβλεπα.
Η ίδια είναι κινηματογραφίστρια. Με έχει υποστεί και με έχει βοηθήσει. Με βοήθησε να διώξω τις ανασφάλειες που είχα. Είναι πολύ αυστηρή κριτής στη δουλειά μου. Το οποίο είναι πολύ χρήσιμο.
ΔΑΣΚΑΛΟΙ: Θυμάμαι δύο δασκάλους. Ο ένας στην Αγγλία, ο Τζέρι Λοφτχάουζ. Μου ενίσχυσε την προσωπικότητα. Ένας άνθρωπος που είδε σε μένα ένα μυαλό και μια ψυχή που του άρεσε. Δεν θα τον ξεχάσω. Με βοήθησε σε μια περίοδο που ένιωθα αποτυχημένος.
Και ένας δάσκαλος στη Σχολή Καλών Τεχνών, ο Πίτερ Γκράμτρι, ένας από τους πολλούς που είχα, ο οποίος με έμαθε πώς να βλέπω. Μου έδειξε πώς ένας άσπρος τοίχος δεν είναι άσπρος αλλά μπορεί να έχει δέκα χρώματα μέσα.
ΟΙ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ: Επικοινωνία μέσα από τη δουλειά του καλλιτέχνη. Αισθάνομαι ικανοποίηση όταν βλέπω ότι υπάρχει ευρύτερη αποδοχή του έργου μου.
ΤΑΞΙΔΙ: Η εικαστική μου περιπέτεια. Ένα νοερό ταξίδι στον κόσμο της ιστορίας και των μύθων. Ανακαλώ έτσι διαφορετικούς πολιτισμούς, εποχές και οικουμενικά αρχετυπικά σύμβολα.
ΦΑΝΤΑΣΙΑ: Νομίζω είναι το πιο πολύτιμο όπλο στον άνθρωπο και ιδιαίτερα στον καλλιτέχνη. Κάνει τον κόσμο μεγαλύτερο.
ΧΙΟΥΜΟΡ: Απαραίτητο για τη ζωή. Απαραίτητο ακόμη και όταν… βλέπεις τον εαυτό σου. Ιδιαίτερα όταν η ζωή έχει τις δύσκολες στιγμές.
ΨΕΜΑ: Μερικοί λένε ότι η πλαστική τέχνη είναι ένα ψέμα. Η τέχνη όντως δημιουργεί κάποιες ψευδαισθήσεις οι οποίες όμως μιλούν για άλλες αλήθειες.
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ
ΘΗΡΑΜΑ: Η ιδέα δεν είναι το θήραμά μου. Κυνηγάω την εξέλιξή της.
ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ: Θέλω να την αλλάξω όταν διαπιστώνω ότι είναι αμφισβητούμενη…
ΚΙΝΗΜΑ: Δεν πιστεύω ότι ανήκω σε κάποιο κίνημα. Έχω επηρεαστεί πολύ έντονα από κινήματα. Αλλά δεν εντάσσομαι σε κάποιο.
ΞΕΝΟΦΟΒΙΑ: Πρέπει να αποδεχόμαστε τη διαφορετικότητα. Να τη γιορτάζουμε και να τη χαιρόμαστε. Δεν πρέπει να αισθανόμαστε ποτέ κάποια απειλή. Πολλοί Έλληνες διέπρεψαν στο εξωτερικό και βρήκαν ευκαιρίες. Σε παιδιά που γεννήθηκαν εδώ και μιλάνε ελληνικά είναι βέβαιο ότι δεν μπορείς να στερείς την ελληνική ιθαγένεια.
ΟΝΕΙΡΟ: Είναι μια προέκταση της ανθρώπινης ύπαρξης και μοιάζει με κάτι πολύ πιο μεγάλο. Μπορούμε να μάθουμε πολλά από αυτά. Πρέπει να σεβόμαστε τα όνειρα των άλλων.
ΠΟΙΗΣΗ: Η ποίηση και η τέχνη είναι συνώνυμα. Οι τέχνες δεν είναι μαθηματικά. Είναι αφηρημένες έννοιες. Όλες οι τέχνες είναι ποίηση. Ο καλός χορευτής είναι ποιητής… Ακόμη και μια αθλήτρια που κατακτά το χρυσό στις παγοδρομίες είναι ποιήτρια.
ΡΟΥΤΙΝΑ: Ίσως όταν ο Θεός έδιωξε τον Αδάμ και την Εύα από τον Παράδεισο, τους τιμώρησε με τη… ρουτίνα.
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
ΒΙΒΛΙΟ: Μου αρέσει πολύ το διάβασμα. Νομίζω ότι με τη δουλειά μου ασχολούμαι ως συγγραφέας αφού εξιστορώ και αφηγούμαι τις σκέψεις μου με τα έργα μου. Πολλές φορές η αφήγηση παίρνει και τη μορφή παραμυθιών σαν αυτά που έγραψα και εικονογράφησα με την αδελφή μου την Κατερίνα στο «Το τραγούδι των αγγέλων». Ακόμη έχω και τη μονογραφία «Mark Hadjipateras» από τις εκδόσεις «Μέλισσα» με 180 έγχρωμες φωτογραφίες έργων μου.
ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ: Με εξιτάρει η ζωγραφική με το σχέδιο, με το σκίτσο, με το μολύβι. Αυτή που κάνεις αυθόρμητα. Ακόμη και σε ανύποπτο χρόνο. Από το ’95 που γεννήθηκε ο δεύτερος γιος μου άλλαξε η δουλειά μου. Από τη μονοχρωμία πήγα στα πολλά χρώματα. Από το μινιμαλισμό και από την αυστηρή λιτότητα πήγα σε ένα πιο έντονο παιδικό στοιχείο. Έπαψα να προσπαθώ να εντυπωσιάσω τον κόσμο. Αν ήμουν συλλέκτης θα επέλεγα σκίτσα σε χαρτί που δείχνουν την αυθόρμητη σύλληψη της ιδέας. Που είναι και πιο αθώα. Έξω από κανόνες και πρέπει.
ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ: Στη νέα μου έκθεση με τον τίτλο «Paintings», παρουσιάζω έργα των τελευταίων δυο ετών. Έργα με πολλές αναφορές στη φύση, στα κύματα, στη θάλασσα, στα βουνά, στον ορίζοντα και στον ουρανό. Αυτή η ενότητα είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας έρευνας και η συμβολή του χρώματος βοηθά στην καθιέρωση, επιβίωση και αναγνωσιμότητα του μοντέρνου.
ΥΠΟΓΕΙΟΣ: Η ευκαιρία να κάνω ένα μόνιμο έργο στο Μετρό της Νέας Υόρκης, στον σταθμό της 28ης Οδού, στο Μανχάταν, ήταν κάτι πολύ σημαντικό για μένα. Στα δημόσια έργα συναντιέσαι με πολύ μεγάλο πλήθος ανθρώπων. Εκατοντάδες χιλιάδες κάθε μέρα συναντούν το έργο μου. Ένα έργο σε δημόσιο χώρο έχει δικούς του κανόνες. Δεν το παίρνεις από το βασίλειό σου και το πηγαίνεις εκεί. Πρέπει να σεβαστείς τον περιβάλλοντα χώρο. Τους κατοίκους, τη γειτονιά, την ιστορία, τις ανάγκες.
ΩΚΕΑΝΟΣ: Το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό είναι να πω πως είμαστε μια σταγόνα μέσα στον ωκεανό. Με βοηθάει να δω ότι η προσφορά μου ως άνθρωπος και ως καλλιτέχνης είναι μόνο μια σταγόνα αλλά όμως χωρίς τόσες πολλές σταγόνες δεν θα υπήρχε ωκεανός.
***
Οι φωτογραφίες είναι έργα από τη νέα δουλειά του κ. Μαρκ Χατζηπατέρα.
***
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Μαρκ Χατζηπατέρας
Mark HADJIPATERAS / Paintings
Διάρκεια έκθεσης μέχρι και το Σάββατο 19 Μαρτίου 2022
Στην
Γκαλερί A. Antonopoulou Art
Αριστοφάνους 20, Αθήνα 105 54
Δεξιά από την οδό Ευριπίδου 73
Κοντά στην Πλατεία Κουμουνδούρου
Τηλέφωνο: 2103214994
Ωράριο λειτουργίας:
Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή 14:00 – 20:00 & Σάββατο 12:00 – 16:00
