Του Παναγιώτη Μήλα
Το Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου μπαίνει δυναμικά στον 21ο χρόνο διοργάνωσής του, με χορωδίες και μουσικά σύνολα, φωνές και μουσικά όργανα που θα δημιουργήσουν μια γέφυρα πολιτισμού, μέσα από το πρίσμα της πίστης και της θρησκευτικότητας.
Οι εκδηλώσεις αρχίζουν την Τετάρτη 30 Αυγούστου στον υπαίθριο χώρο του Ιερού Σπηλαίου της Αποκάλυψης και θα διαρκέσουν έως και την Κυριακή 3 Σεπτεμβρίου 2023.
Με τον τίτλο «Φως, ήχων και λέξεων» το Φεστιβάλ μετατρέπει το νησί της Πάτμου σε ένα φάρο πολιτισμού με την ομορφιά της θρησκευτικής μουσικής.
Την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ μοιράζονται και φέτος οι καταξιωμένοι μουσικοί Τάνια Σικελιανού και ο Σωτήρης Δεσπότης.
Τους πλαισιώνουν η Χορωδία Ψαλτικής «Κλείδα», η γυναικεία Χορωδία «Καλλιτεχνήματα» υπό τη διεύθυνση της Μαρίας Μιχαλοπούλου, καθώς και οι καταξιωμένοι μουσικοί Νίκος Χαριζάνος, Κώστας Μαντζώρος, Αναστάσιος Στέλλας, Claude και Odile Delangle, η Ευτυχία Βενιώτα, ο Γιώργος Λυγερίδης, ο Στάθης Σκανδαλίδης και η Μαριάννα Σπύρακου.
***
Εδώ, στο Catisart.gr είχαμε τη χαρά να επικοινωνήσουμε με τη Μαρία Μιχαλοπούλου, Διευθύντρια της Γυναικείας Χορωδίας «Καλλιτεχνήματα», η οποία μας μίλησε για το Φεστιβάλ, τους συνεργάτες της, τους στόχους της Χορωδίας αλλά και για τα φάλτσα και τις παραφωνίες που ακούμε στη σημερινή κοινωνία.
Ας παρακολουθήσουμε όμως τη συζήτησή μας.
Κυρία Μιχαλοπούλου, είναι απαραίτητο και πόσο στη σημερινή εποχή το «φως» από το Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου;
*Τιμή δική μου αλλά και της ομάδας μου η επιλογή μας από την εξαιρετικά καταρτισμένη καλλιτεχνική επιτροπή του Θρησκευτικού Φεστιβάλ Πάτμου. Δεν είναι τυχαία η πολύχρονη παρουσία του Φεστιβάλ. Ένας από του μακροβιότερους μουσικούς θεσμούς του τόπου, ο όποιος αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, μεταλαμπάδευση φωτός, γνώσης, αγάπης της μουσικής τέχνης για όλους μας.
Η Γυναικεία Χορωδία «Καλλιτεχνήματα» τι μπορεί να προσφέρει στον σημερινό άνθρωπο και θεατή – ακροατή του Φεστιβάλ;
*Όπως μπορείτε να δείτε και στο αναλυτικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ η παρουσίαση της Γυναικείας Χορωδίας Καλλιτεχνήματα φέρει τον τίτλο «A Ceremony of …Classics». H επιλογή δεν είναι διόλου τυχαία, οι θεατές μας, ευελπιστούμε λάτρεις της χορωδιακής μουσικής, θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν από εμάς ένα ταξίδι στην πορεία εξέλιξης της πολυφωνίας από την εποχή του Μπαρόκ, έως τον 20ο αιώνα. Μια τελετή- γιορτή κλασσικών χορωδιακών έργων πλαισιωμένα από ανάλογες άριες οι οποίες θα ερμηνευτούν από κορίτσια, μέλη της ομάδας.
Στην εποχή της ιντερνετικής εκτυφλωτικής σάρωσης μπορεί να βρεθεί χώρος για το «φως» του Vivaldi, του Bach, του Händel και του Britten;
*Συμφωνώ με την τοποθέτησή σας. Στην εποχή μας υπάρχει καταιγισμός πληροφοριών, όλα όπως πολύ καλά όλοι μας γνωρίζουμε, τρέχουν και εξελίσσονται με μεγάλη ταχύτητα! Πάντοτε όμως οφείλουμε να μελετούμε, να ανατρέχουμε στις ρίζες μας, που αδιαμφισβήτητα είναι οι προαναφερόμενοι συνθέτες. Μέσω αυτών παίρνουμε ή καλύτερα θα μου επιτρέψετε αναζητούμε ψήγματα φωτός για τη δική μας προσωπική εξέλιξη. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να φέρω ως παράδειγμα τα λόγια της σπουδαίας ερμηνεύτριας και πιανίστα της τζαζ Νίνα Σιμόν που έλεγε ότι «Ο Μπαχ με έκανε να αφιερώσω τη ζωή μου στη μουσική».
Η μουσική ως «φως, ήχων και λέξεων» έχει τη δύναμη να φέρει ποιότητα στη ζωή μας;
*Η τέχνη σε όποια μορφή της, προσδίδει όχι μόνο ποιότητα αλλά διαπλάθει χαρακτήρες και είναι μέσο έκφρασης συναισθημάτων. Πόσω μάλλον η μουσική, μια τέχνη όπου εάν ανατρέξουμε στο βάθος των χρόνων, μπορούμε να δούμε τη σπουδαιότητα που κατείχε στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Χαρακτηριστική η τοποθέτηση του Πλάτωνα: «Η μουσική δίνει ψυχή στο συμπάν, φτερά στη σκέψη, απογειώνει τη φαντασία, χαρίζει χαρά στη λύπη και ζωή στα πάντα»…
Ο μαέστρος διδάσκει ερμηνεία. Το Φεστιβάλ τι διδάσκει;
*Ο ρόλος του μαέστρου πολύπλευρος, πολύπλοκος, μεταλαμπαδεύουμε τη δική μας προσωπική μουσική σκέψη στους μουσικούς που έχουμε απέναντί μας, με απώτερο σκοπό τη βέλτιστη κατά το δυνατό προσέγγιση της ερμηνευτικής απόδοσης. Το Φεστιβάλ είναι κατά την προσωπική μου κρίση μια γιορτή. Οι συμμετέχοντες, η καλλιτεχνική επιτροπή, τα μουσικά σχήματα, όσοι εργάζονται στο οργανωτικό κομμάτι, οι θεατές, ανεξάρτητα από τη γνωριμία ή μη που υπάρχει μεταξύ μας διδασκόμαστε, ανακαλύπτουμε νέες πτυχές, νέες μορφές της πανανθρώπινης τέχνης. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό όλων ο αλτρουισμός.
Ο ρόλος του μαέστρου – εμψυχωτή πόσο απαραίτητος είναι στην εποχή μας;
*Μαέστρος, μια όπως προανέφερα, πολύπλευρη ιδιότητα. Οι χορωδιακές ομάδες εκτός από την επίτευξη του κοινού μουσικού στόχου, τη γνώση, τη φωνητική καλλιέργεια για πολλούς λειτουργούν και είναι μια παρέα. Θα περάσουμε όμορφα, θα συναναστραφούμε με ομοϊδεάτες μας, θα πάμε εκδρομή – συναυλία και τόσα άλλα. Στόχος και σκοπός του μαέστρου είναι η ένωση αυτού του πολύχρωμου μωσαϊκού όχι μόνο μουσικά. Όταν τα μέλη περνούν καλά γνώστες και μη μουσικής και αυτό επιτρέψτε μου να πω ότι σε μια χορωδιακή ομάδα οφείλεται στο μεγαλύτερο ποσοστό στον καπετάνιο της, τον μαέστρο, τότε έχετε και η σωστή μουσική. Δάσκαλος, καθοδηγητής, μουσικός, φίλος και πόσες ιδιότητες από χαρούμενες φωνές, σημαντικότατο στις μέρες μας.
Το “μουσικό όργανο” «Φεστιβάλ Πάτμου» έχει κάποιες ιδιαιτερότητες;
*Το Φεστιβάλ Πάτμου, πόσο όμορφα το χαρακτηρίσατε ως μουσικό όργανο. Ένα καλοκουρδισμένο μουσικό όργανο, που πραγματικά χαρά και τιμή μας η επιλογή από την κυρία Τάνια Σικελιανού και τον κύριο Σωτήρη Δεσπότη να αποτελέσουμε μέρος του. Ως ιδιαιτερότητες θα μπορούσα να αναφέρω το θεματικό πλαίσιό του στο κομμάτι της θρησκευτικής μουσικής, απαιτητικό είδος κατά την άποψή μου από όποια οπτική γωνία και αν το δει κανείς. Αυτό προσδίδει φυσικά και το υψηλό επίπεδο απόδοσης όλων των συμμετεχόντων. Η μοναδική ιερότητα του χώρου οφείλουμε να τονιστεί και φυσικά οι συνεργάσιμοι και οι καθόλα ευγενικοί, φιλόξενοι άνθρωποι που απαρτίζουν τα μέρη του μουσικού αυτού οργάνου, του Φεστιβάλ Πάτμου.
Ένας ταπεινός υπαίθριος χώρος όπως αυτός του Σπηλαίου της Αποκάλυψης πώς μπορεί να συναγωνιστεί αντίστοιχους χώρους χολιγουντιανών προδιαγραφών;
*Ταπεινότητα μεγάλη αρετή. Το Σπήλαιο της Αποκάλυψης, μόνο η σκέψη στην ιερότητα του χώρου, τα γεγονότα που γνωρίζουμε όλοι ότι διαδραματίστηκαν, δημιουργούν δέος σε όλους μας. Τέρψη, ανάταση ψυχής, τι καλύτερο να ζητήσει κανείς.
Πώς ήταν η συνεργασία σας με τις κυρίες Σπυράκου, Ιωαννίδη και Βουδούρη;
*Τα κορίτσια μου όπως τις λέω πάντα. Τι να πω; Πραγματικά η μουσική μου οικογένεια. Η μια πιο αξιόλογη από την άλλη. Η Μαρία Ιωαννίδη και η Ρέα Βουδούρη μέλη των χορωδιακών συνόλων «Καλλιτεχνήματα» χρόνια τώρα, κοινή πορεία, κοινοί στόχοι, κοινό όραμα για τα τόσα που μας περιμένουν. Αξιόλογες συνεργάτιδες, πολύ καλές μουσικοί που συνεχώς προχωρούν όλο και ψηλότερα. Για την κυρία Μαριάννα Σπυράκου πιανίστα και μέλος της ομάδας, τα λόγια είναι πολύ φτωχά για να περιγράψω την εκτίμηση και το σεβασμό που τρέφουμε μεταξύ μας τρεις δεκαετίες τώρα πια και συνεχίζουμε…
Πόσο επικίνδυνα είναι τα φάλτσα και οι παραφωνίες που ακούμε στη σημερινή κοινωνία;
*Εδώ θα μπορούσα να δω ότι θέτουμε το καίριο ζήτημα της αυτοβελτίωσης. Ο καθένας μας στο βαθμό που του αναλογεί οφείλει στο σύνολο την προσωπική ενδοσκόπηση. Ναι φυσικά δεν είμαστε αλάνθαστοι, δεν ζούμε σε κοινωνία αγγέλων, όμως για σκεφτείτε πόσα λιγότερα φάλτσα θα υπήρχαν σε αυτή τη γιγάντια ορχήστρα, τον κόσμο μας, εάν το κάθε όργανό της μπορούσε να κοιτάξει τον ήχο του έστω και λίγο;
Ποιος είναι ο προσωπικός σας στόχος φέτος για το Φεστιβάλ της Πάτμου;
*Προσωπικός στόχος για τη φετινή συμμετοχή μας στο 21ο Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου είναι όπως αναφέρει και ο τίτλος της παρουσίασής μας «A Ceremony of…Classics», να σας μεταφέρουμε όλους σε μια τελετή κλασικής μουσικής. Να περιηγηθούμε στις μουσικές και στις σκέψεις των δύο κλασικών λειτουργιών που θα ακουστούν Gloria Vivaldi, A Ceremony of Carols Britten, καθώς και τα σολιστικά θρησκευτικά έργα των Bach και Handel. Ευχόμαστε να πετύχουμε το στόχο μας.
Σας ευχαριστούμε πολύ, κυρία Μιχαλοπούλου.
*Κι εγώ ευχαριστώ το Catisart.gr για τη φιλοξενία.
«Φως, ήχων και λέξεων» στο Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου 2023
