Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Κάθε φορά που παρακολουθούμε μια παράσταση σαν «Το Σπίτι με τα Δώρα», συνειδητοποιούμε πόσο βαθιά ανεξερεύνητο παραμένει το σύμπαν της γυναίκας. Σαν ένα άλυτο μυστήριο, που ο καθένας το προσεγγίζει με τον δικό του τρόπο.
Όταν μιλάς με τη Μαρία Καρακίτσου, το νιώθεις. Αυτή η ηθοποιός ζει το πάθος. Γεύεται με ένταση τη χαρά της δημιουργίας. Το θέατρο. Την τέχνη. Το χειροκρότημα. Την κόλαση, την καταδίκη και τη γενναιότητα της ηρωίδας που υποδύεται. Τις αυταπάτες και τους μύθους της ζωής, της κοινωνίας, της πολιτικής. Για να γκρεμίσει τέλος τα είδωλα, ψάχνοντας εναγώνια τις ψηφίδες, που συνθέτουν την προσωπογραφία μιας Ελένης, της μιας εκ των τριών γυναικών που έπλασαν οι Αντώνης και Κωνσταντίνος Κούφαλης και ενσαρκώνουν μαζί με τις Μικαέλα Δανά και Κατερίνα Παρισσινού στο θεατρικό έργο «Το Σπίτι με τα Δώρα» που παίζεται στο θέατρο «Χώρος», σε σκηνοθεσία Λευτέρη Παπακώστα. Ηρωίδες που βγαίνουν στη σκηνή με στόχο να μιλήσουν για αυτά που απασχολούν εκείνες και εμάς.
Στη συνέντευξη που δίνει στο catisart.gr η συγκλονιστική Μαρία Καρακίτσου μιλά για την πορεία της στο θέατρο, για όσα συμβαίνουν και για όσα έγιναν αν και ήταν αδύνατον να γίνουν. «Ο σκοπός μου είναι να παλέψω και μέσω της τέχνης γι’ αυτά που πιστεύω», λέει. Ας αφεθούμε στον αποκαλυπτικό, βαθιά ανθρώπινο λόγο της.
Μαρία, πού γεννήθηκες και πού μεγάλωσες;
• Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα. Συγκεκριμένα στην Κυψέλη στην οποία έπειτα από χρόνια επέστρεψα και κατοικώ σήμερα. Όσο παράξενο κι αν φαίνεται μέσα σε αυτό το κανιβαλισμένο από το τσιμέντο και τις άπειρες πολυκατοικίες αστικό τοπίο υπάρχει ένα ασταμάτητο καρδιοκτύπι ζωντάνιας και ελευθερίας που χαρίζει η πολυπολιτισμικότητα και η πολυταξικότητα της περιοχής. Την αγαπώ πολύ την Κυψέλη.
Τι δεν ξεχνάς από τα παιδικά σου χρόνια;
Από τα παιδικά μου χρόνια θυμάμαι την ποικιλία των ανθρώπων που με μάγευε και τους παρατηρούσα με μανία προσπαθώντας να καταλάβω ποιοι είναι, πώς ζούνε, τι μυστικά μπορεί να κρύβουνε. Επίσης θυμάμαι τα θέατρα και τους κινηματογράφους που πηγαίναμε συχνά με τη μητέρα μου. Μην περιμένετε να μιλήσω για παιχνίδι και αλάνες… αυτά δυστυχώς μου λείψανε μικρή. Μόνο τα καλοκαίρια που πηγαίναμε στο Πευκί στη Βόρεια Εύβοια είχα την ευκαιρία να ζήσω το παιχνίδι ελεύθερα, να έρθω σε επαφή με τη φύση, να «αλητέψω» με τους φίλους μου ξέγνοιαστα με το ποδήλατο.
Πώς ξεκίνησες με το θέατρο και την υποκριτική; Ποια υπήρξαν τα πρώτα ερεθίσματα και οι αφορμές;
• Η μητέρα μου που ήταν εκπαιδευτικός, με πήγαινε συχνά στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Το θέατρο το λάτρευα από μικρή, με μάγευε. Παράλληλα το αγαπημένο μου παιχνίδι ήταν με αφορμή κάποια ιστορία που μου άρεσε να υποδύομαι τους ρόλους και να «ζω» μέσα σε αυτή διάφορες περιπέτειες. Πιστεύω ότι αυτά τα δύο είναι η αφορμή. Μεγαλώνοντας ήμουν στη θεατρική ομάδα του σχολείου και μέσω αυτής γνώρισα τον Νίκο Βασταρδή που πίστεψε από την αρχή σε εμένα και έγινε δάσκαλός μου όταν πήγα στη δραματική σχολή του.
Ποιων δασκάλων σου η ανάμνηση διατηρείται άσβεστη στην καρδιά σου και γιατί;
• Είχα την τύχη να έχω δασκάλους που με, μας αγαπήσανε όλα τα παιδιά της σχολής, και δώσανε τον καλύτερο εαυτό τους για να μας διδάξουν. Θυμάμαι με πολλή αγάπη τον Νίκο Βασταρδή και τη Ζωζώ Ζάρπα, τον Θόδωρο Έξαρχο, τον Βύρωνα Πάλλη που μας έκαναν υποκριτική αλλά και τον Νότη Μαυρουδή που έφυγε τόσο αναπάντεχα πριν από ένα χρόνο από κοντά μας.
Επειδή όμως η σχολή είναι μόνον η αρχή, δασκάλους μου νιώθω επίσης τον Δημήτρη Ποταμίτη και τον Γιώργο Μιχαηλίδη με τους οποίους συνεργάστηκα έπειτα επαγγελματικά. Έμαθα πολλά και από τους δύο και τους θυμάμαι με αγάπη και ευγνωμοσύνη.
Φέτος εμφανίζεσαι στην παράσταση «Το Σπίτι με τα Δώρα» των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη σε σκηνοθεσία Λευτέρη Παπακώστα. Τι θα ήθελες να γνωρίζουμε για την παράσταση;
• Εν αρχή είναι ο λόγος. «Το Σπίτι με τα Δώρα» (Κρατικό βραβείο Θεάτρου 2001) είναι ένα πολύ δυνατό κείμενο των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη που μολονότι γράφτηκε πριν από 23 χρόνια εξακολουθεί να είναι επίκαιρο όσο ποτέ. Το κείμενο αυτό ο Λευτέρης Παπακώστας, ταλαντούχος ηθοποιός και σκηνοθέτης, το προσέγγισε με σύγχρονη ματιά και απόλυτο σεβασμό οδηγώντας μας να ενσαρκώσουμε τις τρεις ηρωίδες με στόχο να μιλήσουμε για αυτά που απασχολούν εκείνες και εμάς. Την έμφυλη βία, την καταπίεση, την πατριαρχία, αλλά και την εγκατάλειψη των θυμάτων από το κράτος και την κοινωνία. Χωρίς διδακτισμό, με αλήθεια και αγάπη. Στην παράσταση είμαστε 4 «ηθοποιοί» στη σκηνή. Σε όλη τη διάρκεια υπάρχει έναν ανοιχτός διάλογος με την Κλεοπάτρα Δάρδαλη που παίζει στο τσέλο την πρωτότυπη μουσική και τα ηχητικά τοπία που έγραψε η Ανθή Γουρουντή.
Τι άνθρωπος είναι η Ελένη, την οποία υποδύεσαι;
• Η Ελένη είναι μία γυναίκα της διπλανής πόρτας που δυστυχώς βρέθηκε σε μία κακοποιητική σχέση που τη στιγμάτισε και την καταδίκασε. Θύμα της πατριαρχίας, ζούσε 12 χρόνια με έναν άντρα που την έδερνε και την εξευτέλιζε με κάθε τρόπο και που η ίδια φοβόταν τόσο τον ίδιο όσο όμως και τη ζωή χωρίς αυτόν. Όταν την εγκατέλειψε «για να ζήσει ελεύθερος» όπως λέει, βρέθηκε μετά τον θάνατο των γονιών της, να παλεύει ολομόναχη με τρία παιδιά. Αυτό την οδήγησε να εκδηλώσει πολύ σημαντική ψυχική διαταραχή για να εγκαταλειφθεί για ακόμα μια φορά από την κοινωνία και την Πολιτεία που το μόνο χώρο που έχει για αυτά τα άτομα είναι το περιθώριο. Όλη της τη ζωή, ζει μέσα στον φόβο. Είναι όμως, όπως μου είπε και Αντώνης Κούφαλης, γενναία γυναίκα. Δεν λέω άλλα…θα γνωρίσετε την Ελένη στην παράσταση.
Πώς θα χαρακτήριζες τη συνεργασία σου με τον σκηνοθέτη της παράστασης, Λευτέρη Παπακώστα;
• Με τον Λευτέρη γνωριζόμαστε χρόνια, από την παράσταση «Ο Ζητιάνος» σε σκηνοθεσία Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη που παίζαμε μαζί και είμαστε φίλοι. Είναι η δεύτερη συνεργασία μας σαν σκηνοθέτης και αισθάνομαι πολύ τυχερή. Έχει πολύ καθαρή ματιά και σε καθοδηγεί στο όραμά του με αγάπη και σεβασμό. Στο Σπίτι με τα Δώρα που είναι τρεις ιδιαίτερα απαιτητικοί μονόλογοι, γνωρίζοντας καλά και τις τρεις μας τόσο ως ηθοποιούς όσο και ως ανθρώπους, πίστεψε σε εμάς και μας οδήγησε στους υποκριτικούς δρόμους με στόχο να εξελιχθούμε και να βγάλουμε τον καλύτερό μας εαυτό. Αισθάνομαι ότι πέτυχε και του είμαι ευγνώμων.
Τι θα ήθελες να πεις για τους συγγραφείς του έργου, Αντώνη και Κωνσταντίνο Κούφαλη;
• Ο Αντώνης και ο Κωνσταντίνος Κούφαλης από την αρχή μας εμπιστεύτηκαν το έργο τους και μας στήριξαν με κάθε τρόπο. Είναι ένα συγγραφικό δίδυμο, με καταξιωμένη πορεία στη σύγχρονη ελληνική δραματουργία που καταφέρνει να εναλλάσσει την ποίηση και τον ρεαλισμό στα κείμενά του κάνοντας παράλληλα μία βαθιά κατάδυση στα άδυτα της ελληνικής κοινωνίας και των ανθρώπων της. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το πόσο μελετημένες ήταν οι τρεις γυναίκες που υποδυόμαστε στους χαρακτήρες τους. Δεν υπάρχει ούτε μία λέξη που να μην επαληθεύει την προσωπικότητά τους και την πορεία τους. Ειδικά για τον δικό μου ρόλο, την Ελένη, κάθε της λέξη κάθε της στιγμή μου φέρνει στο νου πραγματικά περιστατικά που έχω ζήσει, γυναίκες που έχω γνωρίσει, που έχω δει στον δρόμο μου, που έχω διαβάσει στην επικαιρότητα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό σε ένα θεατρικό κείμενο. Η αλήθεια και η συνάφεια στους χαρακτήρες και στη δραματουργία.
Τι συμβαίνει την ώρα της παράστασης;
• Κάθε παράσταση είναι διαφορετική. Εναλλάσονται στιγμές, αγωνίας, μαγείας, επικοινωνίας με το κοινό, αντιμετώπισης απροόπτων, συντροφικότητας με τη Μικαέλα, την Κατερίνα και την Κλεοπάτρα. Έχουμε διαρκώς το νου μας να στηρίξουμε η μία την άλλη και αισθανόμαστε ένα σώμα και μια γροθιά από τα παρασκήνια ως την υπόκληση.
Κάνω θέατρο σημαίνει…
• Καταθέτω την ψυχή, το μυαλό και το σώμα μου στη σκηνή για να αφηγηθώ μια ιστορία σε ένα ζωντανό κύκλωμα επικοινωνίας θεατών και παράστασης.
Ως καλλιτέχνης, νιώθεις ενταγμένη σε κάποιο σκοπό;
• Κάθε μας πράξη είναι πολιτική. Η τέχνη δεν αποτελεί εξαίρεση, ίσα ίσα. Ο σκοπός μου είναι να παλέψω και μέσω αυτής γι’ αυτά που πιστεύω. Ισότητα έμφυλη, κοινωνική, οικονομική για όλ@ τα άτομα και σε όλα τα επίπεδα. Σήμερα δυστυχώς έχουμε βρεθεί να παλεύουμε ξανά για δικαιώματα που κατακτήθηκαν με αίμα και που για χρόνια ήταν κεκτημένα. Αναφέρομαι στα εργασιακά δικαιώματα, στη δημόσια υγεία και παιδεία, στην ελευθερία έκφρασης στην τέχνη, στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και της δημοσιογραφίας. Παράλληλα συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε ενάντια στην πατριαρχία και τις έμφυλες διακρίσεις μέσα σε μία εποχή νεοπουριτανισμού που απειλεί τα σώματα και τις ζωές μας.
Τι σε προσβάλει;
• Να με κοροϊδεύουν μες τα μούτρα μου τόσο σαν άτομο όσο και σαν πολίτη. Το πρώτο δεν συμβαίνει συχνά, το δεύτερο όμως δυστυχώς συμβαίνει κατά κόρον.
Η γνώμη των άλλων σε ενδιαφέρει;
• Εξαρτάται. Με ενδιαφέρει η γνώμη κάποιων ατόμων που εκτιμώ και εμπιστεύομαι την κρίση τους. Θα τα ρωτήσω αν έχω αμφιβολία για κάτι. Η συμβουλή τους μου είναι πολύτιμη. Η γνώμη των άλλων όμως γενικά δεν με ενδιαφέρει. Δεν μπορούμε να αρέσουμε σε όλους και δεν είναι κι απαραίτητο.
Τι σε πληγώνει;
• Η αδικία. Είτε την υφίσταμαι εγώ είτε ο διπλανός μου.
Μέχρι στιγμής τι κέρδισες από το θέατρο;
• Είμαι πολύ ευτυχισμένη όταν είμαι στη σκηνή και έχω την τύχη μέσα από το θέατρο να έχω κάνει αγαπημένες φίλες και φίλους. Επίσης με έχει βοηθήσει να κατανοήσω καλύτερα τον εαυτό μου και τους γύρω μου.
Ποιο είναι το πιο αγαπημένο σου θεατρικό έργο;
•Αχ είναι πολλά τα έργα που λατρεύω. Αυτή τη στιγμή όμως το αγαπημένο μου είναι «Το Σπίτι με τα Δώρα».
Αν δεν ήσουν ηθοποιός, τι θα ήσουν;
• Δεν ξέρω. Το αποφάσισα αρκετά νωρίς και επηρέασε όλες μου τις μετέπειτα επιλογές. Σίγουρα όμως με κάτι που θα είχε σχέση με τον άνθρωπο και την κοινωνία.
Υπάρχει ποίημα που έχεις διαβάσει και ποτέ δεν ξεχνάς;
Το «Επέστρεφε» του Καβάφη.
Ποιο βιβλίο διαβάζεις αυτό τον καιρό;
• Διαβάζω τον «Μάγο» του Τζον Φόουλς.
Τι εκτιμάς στους ανθρώπους;
• Το αίσθημα δικαίου και το νοιάξιμο για τους συνανθρώπους τους.
Τι θέλεις να ξεχαστεί;
• Δεν θέλω να ξεχαστεί τίποτα. Αντίθετα θέλω να μαθαίνω και να μαθαίνουμε από τα λάθη μας για να μην ξανασυμβούνε.
Ένιωσες ποτέ ανασφάλεια;
• Συνέχεια νιώθω ανασφάλεια. Όχι για όλα, μόνο για όσα με νοιάζουν πραγματικά. Κάθε φορά πριν βγω στη σκηνή νομίζω ότι θα πεθάνω από το άγχος.
Δημιουργώ σημαίνει;
• Η δημιουργία είναι σαν μια γέννα. Κυοφορείς μια σκέψη, την επεξεργάζεσαι, τη δοκιμάζεις και κάποια στιγμή έπειτα από επίπονη δουλειά παίρνει σάρκα και οστά.
Η σχέση σου με το χρόνο;
• Κάποιες μέρες καλή, κάποιες μέρες κακή. Δεν μπορώ πάντα να οργανώσω σωστά τον χρόνο μου. Όταν όμως έχω ξεκάθαρο στόχο και ημερομηνία αναγκάζομαι να συγκεντρωθώ και τα καταφέρνω.
Ποια είναι η ωραιότερη ημέρα της ζωής σου μέχρι τώρα;
• Θα ακουστεί λίγο τετριμμένο αλλά είναι η αλήθεια. Η ημέρα που γεννήθηκε η κόρη μου.
Το μεγαλύτερό σου όνειρο;
• Να κάνω θέατρο σε μία κοινωνία χωρίς διακρίσεις.
Τα επόμενά σου σχέδια;
• Υπάρχει κάτι πολύ καλό στα σκαριά αλλά δεν είναι ακόμα ανακοινώσιμο.
Τέλος, ας μιλήσουμε για τους συντρόφους μας στη ζωή, τα ζώα. Υπάρχει κάποιο κατοικίδιο στη ζωή σου;
•Και βέβαια. Η γατούλα μας η Έμυ που όπως λέω μας έχει -και όχι την έχουμε- υιοθετήσει. Τη βρήκε πριν από χρόνια η κτηνίατρός μας στα σκουπίδια μαζί με τα αδελφάκια της. Ένα κάθαρμα τα είχε κλείσει σε ένα κουτί και τα είχε πετάξει στον κάδο να τα λιώσει το σκουπιδιάρικο. Ήταν τυχερά που σώθηκαν και είμαστε και εμείς τυχεροί που την έχουμε στη ζωή μας. Εδώ θα εκμεταλλευτώ το βήμα που μου δίνετε για να παροτρύνω τους αναγνώστες σας να υιοθετήσουν ένα αδέσποτο. Θα το σώσουν από τον βέβαιο θάνατο που θα βρει στον δρόμο, θα τους το ανταποδώσει με την αγάπη και την τρυφερότητά του.
Ευχαριστώ πολύ, Μαρία!
• Κι εγώ ευχαριστώ πολύ!
