Το θέατρο από τη φύση του είναι ένα ανοιχτό πεδίο δυνατοτήτων, μια αναζήτηση της ελπίδας, μια πράξη επαναστατική, μια πόρτα που ανοίγει με πάθος στην ελευθερία. Πυκνός, απλός και ανθρώπινος, όποτε θέλει πομπώδης, βαθιά ποιητικός, ο ηθοποιός, θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης και μουσικός Κώστας Γάκης παρεμβαίνει αποφασιστικά σε όσα συντελούνται καθημερινά γύρω μας. Θέτει ως προτεραιότητά του το ορθωμένο ανάστημα. Δεν χορταριάζει σε μικροπολιτικές και μιζέριες. Δημιουργεί μια μοντέρνα καλλιτεχνική αντίσταση, παράγει σοδειά, στέλνει ξεκάθαρα μηνύματα αξιοπρέπειας. Διδάσκει πως τους φόβους και τους εγωισμούς οφείλουμε να τους κάνουμε πέρα όταν έχουμε απέναντί μας τη λαχτάρα της σκηνής. Κάτι που απαιτεί ηθική δύναμη, και κουράγιο, και θάρρος. Που πιθανότατα επιφέρει και συνέπειες. Αλλά τελικά ο δημιουργικός καλλιτέχνης κερδίζει το στοίχημα και μεταβάλλεται σε… δήμιο της κρίσης. Είχε μια έντιμη, εναλλακτική και απόλυτα σημειολογική ιδέα για να ξεπεράσει τα προβλήματα που υπάρχουν πάντα, ώστε να ανέβει μια παράσταση με ένα διαφορετικό τρόπο. Απέφυγε να χτυπήσει μεγάλες πόρτες και δεν απευθύνθηκε σε υψηλά πρόσωπα της επιχειρηματικής και οικονομικής ζωής του τόπου. Ο Κώστας προτίμησε να μιλήσει στην καρδιά του απλού θεατή. Επέλεξε να τον κοιτάξει κατάματα. Να του αναπτύξει τα πάντα για το έργο του και στο τέλος να του ζητήσει ένα ευρώ ή και περισσότερα. Μέχρι σήμερα κανείς δεν είχε σκεφτεί κάτι παρόμοιο. Το τόλμησε και τελικά πέτυχε. Αντί για έναν θεατρικό επιχειρηματία, έχει τώρα εκατοντάδες. Εκατοντάδες φίλους του θεάτρου που τον εμπιστεύτηκαν με κλειστά μάτια. Κατόρθωσε λοιπόν να κάνει πέρα την απογοήτευση και να προχωρήσει μέχρι το άνοιγμα της αυλαίας… Με το ειδικό βάρος της καλλιτεχνικής του αξίας, μέσα από κόπο και ειλικρίνεια, με υλικά του την ανάταση, τη φαντασία και την ομορφιά, έφτιαξε μια καλοκουρδισμένη παράσταση λαμπερών ηθοποιών που συνδυάζει το χορό με το θέατρο. Μια παράσταση που εισχωρεί στα υγρά σκοτάδια της ψυχής, στην ανάμνηση του έρωτα, στην αύρα του θεάτρου. Χαμηλώνουν τα φώτα στην πλατεία, σβήνουν οι σιγανές πατημασιές των θεατών, προσοχή ο «Δήμιος του Έρωτα», σκηνοθετημένος από τον Κώστα Γάκη, έρχεται…
Διαβάστε τη συνέντευξη.
Τη φωτογράφιση πραγματοποίησε ο Δημήτρης Πιτσάκης.
* Γεννήθηκα στην Αθήνα αλλά μέσα μου παλεύουν βουνό και θάλασσα. Ορεινή Θεσσαλία και Ικαρία οι δύο μου καταγωγές με υπέροχες αναμνήσεις κι από τα δύο. Η καλύβα του παππού στο Θραψίμι μέσα στο χιόνι και το μπαλκόνι της γιαγιάς στον Εύδηλο με την τραμουντάνα με στοιχειώνουν σε ό, τι κι αν κάνω.
Πώς προέκυψε η υποκριτική στη ζωή σου;
* Εντελώς συμπτωματικά. Γενικά η τυχαιότητα παίζει μεγαλύτερο ρόλο στη ζωή μου παρά το οργανωμένο πλάνο.
Ποιους ανθρώπους συμβουλεύεσαι για τη δουλειά σου;
* Στις σπάνιες περιπτώσεις που το ένστικτό μου δεν ορμάει μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου να πάρει την απόφαση, συμβουλεύομαι τους γονείς μου και έναν δύο κοντινούς φίλους.
Το θέατρο μπορεί να αλλάξει τα μάτια του κοινού;
* Μπορεί να επιφέρει μικρές ένδον επαναστάσεις και να θέσει ερωτήματα. Είναι μια τέχνη πολιτική. Μου αρέσει να σκέφτομαι ότι μια παράσταση ή ακόμα και μια ερμηνεία μιας παράστασης εκτός από εφήμερη τέρψη είναι μια βραδυφλεγής βόμβα που θα σκάσει έπειτα από πολύ καιρό στην ψυχή ή στο μυαλό του θεατή προκαλώντας κάτι σαν ευφορία ή πλήρωση, κάτι σαν μικρή ανεπαίσθητη ποιοτική αλλαγή εντός του.
Μίλησέ μου για την παράσταση “Ευρυδίκη”, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Τάρλοου, στην οποία συμμετέχεις.
* Είναι ένα καμπαρέ στον Άδη, μια θαυμάσια σκοτεινή αλληγορία γεμάτη μυστικά τοπία, δυνατά κι αλλόκοτα σύμβολα, μια παράσταση στην οποία νιώθω τυχερός που συμμετέχω ως οικοδεσπότης…
Ποιο είναι το πραγματικό νόημα της ζωής, σύμφωνα με το έργο;
* Δεν νομίζω ότι το έργο αυτό δίνει ξεκάθαρα την απάντηση. Αντίθετα το μεγαλείο του έγκειται στο γεγονός ότι θέτει στον κάθε θεατή γυμνό κι ατόφιο αυτό ακριβώς το ερώτημα στην πιο προσωπική και ευθύβολη εκδοχή του.
Ο ρόλος σου τι συμβολίζει;
* Ο θάνατος που υποδύομαι είναι εντελώς μπανάλ. Είναι ένας βαρετός τύπος που ξέρει πως στο τέλος θα τους “ρίξει” όλους. Ένας ροκ σταρ που νικάει με ψευτογητειές. Ένα παιδί που ξέρει πως θα γίνει το δικό του, ένας σκυλάς που θα υποτάξει τους πάντες μέσα στο άθλιο νυχτερινό κέντρο που ονομάζεται ζωή. Γι’ αυτό είναι γεμάτος χλεύη, ψευτομαγκιά και φτηνό μυστήριο.
Οι σχέσεις μεταξύ συντελεστών μπορούν να γίνουν η ουσία για τη δημιουργία μιας καλής παράστασης;
* Σε αυτή την παράσταση αυτό αποδεικνύεται περίτρανα. Είναι μια υπέροχη συνύπαρξη και είμαστε όλοι απόλυτα δεμένοι. Λειτουργεί ο ένας ως έμπνευση για τον άλλον.
Η τέχνη του ηθοποιού είναι μια διαισθητική τέχνη, εμποτισμένη από τις εμπειρίες του;
* Ακριβώς. Κάθε ηθοποιός καταθέτει ό, τι είναι και το παραλλάσσει έτσι ώστε να δομήσει τον εκάστοτε ρόλο. Η όλη διαδικασία είναι πολύ λεπτή, είναι σαν χειρουργική της ψυχής και γι’ αυτό η διαίσθηση παίζει μεγάλο ρόλο.
Η καλή ερμηνεία είναι συνάρτηση της ικανότητας να παρατηρείς;
* Είναι συνδυασμός παρατηρητικής ικανότητας και ικανότητας μετάπλασης αυτού του υλικού σε κάτι άλλο. Η λέξη ερμηνεία περιγράφει θαυμάσια το γίγνεσθαι του ηθοποιού: Η πραγματικότητα είναι ένα βιβλίο στο οποίο βουτάς και το ρουφάς. Μετά κάνεις τη μετάφρασή σου και τη σερβίρεις στον κόσμο ο οποίος ακούει ξανά την πραγματικότητα αλλά παραλλαγμένη από το πρίσμα του ηθοποιού και του σκηνοθέτη.
Η φοίτηση σε δραματική σχολή σε κάνει ηθοποιό;
* Σε καμία περίπτωση.
Η “Κατσαρίδα”, το θεατρικό σου έργο, έχει γίνει πολύ αγαπητή στο κοινό. Πώς αισθάνεσαι γι’ αυτό; Υπερηφάνεια; Αμηχανία; Ασφάλεια ή ανασφάλεια; Εν τέλει πόσο βαριά είναι αυτή η επιτυχία για τη σταδιοδρομία σου;
* Αισθάνομαι υπέροχα! Τόσο όταν σκέφτομαι το πόσα έμαθα δημιουργώντας το έργο, όσο και όταν βιώνω όλα αυτά τα υπέροχα συναισθήματα τώρα που το ξαναέχω σκηνοθετήσει και παίζω. Η “Κατσαρίδα” είναι ένα μεγάλο σχολείο για μένα αφού κάθε παράσταση είναι ένα ανοιχτό πεδίο δυνατοτήτων!
Η μουσική και το τραγούδι τι ρόλο παίζουν στη ζωή σου;
* Η μουσική είναι το κλειδί για όλα. Κρύβεται πίσω από όλες μου τις πράξεις και τις ορίζει. Γράφω κι ακούω συνεχώς μουσική και σκέφτομαι τη ζωή ως μουσική, ως ρυθμολογία και αρμονία.
Τι αποτελεί πρόκληση για σένα και τι σου προκαλεί άγχος;
* Πρόκληση είναι να κάνω ακριβώς αυτό που ονειρεύομαι με τους όρους που το ονειρεύομαι. Αυτό κάποιες φορές -ευτυχώς λίγες- προκαλεί κάποιο άγχος.
Είσαι καλλιτέχνης. Τι συμβαίνει με το βιοπορισμό και τους κατ’ ανάγκην συμβιβασμούς που καλείται να κάνει σήμερα ένας νέος καλλιτέχνης;
* Αν δεν θες να κάνεις συμβιβασμούς δεν κάνεις. Αν βιοπορισμός σημαίνει να ζεις από την τέχνη σου χωρίς να προκαλείς, πιστεύω ότι είναι εφικτό με πολύ σκληρή δουλειά και συνεχή έρευνα και πίστη. Τα προβλήματα ξεκινούν όταν μπαίνουν ιδέες νεοπλουτισμού. Εκεί αρχίζουν οι συμβιβασμοί, οι εκχωρήσεις και η μιζέρια.
Είσαι αυστηρός με τον εαυτό σου;
* Αμείλικτος.
Στην Ελλάδα έχουμε υψηλό θεατρικό επίπεδο;
* Ναι, έχουμε απίστευτη δυναμική σαν χώρα στο θέατρο. Το πιστεύω.
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου συγγραφείς;
* Ο Ίταλο Καλβίνο, ο Ντοστογιέβσκι και η Ζυράννα Ζατέλη.
Ποιους ρόλους ονειρεύεσαι να ερμηνεύσεις;
* Κανέναν συγκεκριμένα – δεν αισθάνομαι ηθοποιός, ίσως γι’ αυτό.
Υπάρχουν στιγμές που μπορεί να χάσεις το κουράγιο σου;
* Σπάνια. Προσπαθώ πάντα να μη χάνω το κουράγιο μου και την πίστη μου ότι ακόμα κι αν τα πράγματα πάνε άσχημα κάποιο μάθημα κρύβεται εκεί.
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε έναν πολιτικό κι έναν καλλιτέχνη, κατά τη γνώμη σου;
* Συναντιούνται ως αντίθετα στο στίβο μεταξύ αλήθειας και ψεύδους. Ο πρώτος πληρώνεται για να λέει την αλήθεια και να πράττει σύμφωνα με αυτή και προδίδει τον όρκο του δίνοντας γη και ύδωρ στο ψέμα. Ο δεύτερος πληρώνεται για να λέει ψέματα (ρόλους, συμβάσεις, ερμηνείες) και καμιά φορά κάνει τόσο καλά τη δουλειά του που ο θεατής έχει την αίσθηση ότι βλέπει την αλήθεια με σάρκα και οστά. Πάντως και οι δύο πρέπει να σταθούν με επάρκεια μπροστά σε κοινό και να πείσουν.
Η καθημερινότητά μας έχει πολιτισμό;
* Άλλοτε όχι -όταν απαντάμε στην κρίση με βία και μισαλλοδοξία κι άλλοτε ναι- όταν απαντάμε στην κρίση με αλληλεγγύη και αποδοχή.
Ποιο τραγούδι σιγοτραγουδάς συχνά;
* Το επόμενό μου. Επειδή γράφω συνέχεια τραγούδια συνήθως σιγοψιθυρίζω αυτό που γεννιέται εκείνη την περίοδο.
Τι άλλο παρουσιάζεις αυτή την εποχή;
* Στο Ίδρυμα Κακογιάννη παίζεται το έργο “Ο Δήμιος του Έρωτα” του Ίρβιν Γιάλομ, το οποίο έχω σκηνοθετήσει. Επίσης, έχω κάνει τη θεατρική διασκευή και έχω γραψει τη μουσική της παράστασης.
Ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Έχεις κατοικίδιο;
* Μικρός ήθελα να γίνω κτηνίατρος ή εκπαιδευτής δελφινιών! Με γοητεύουν τα ζώα στην απλότητα και τη σοφία τους αλλά και στη μοναδική τους ικανότητα να εκφράζουν την αγάπη τους. Έχω την τύχη να ζω μαζί με ένα κατοικίδιο πολλών αστέρων! Η Μάρθα η γάτα μου είναι μια απίστευτη προσωπικότητα! Νιώθω καμιά φορά ότι καταλαβαίνει και συναισθάνεται πολύ περισσότερα από πολλούς κτηνώδεις γνωστούς που υποκρίνονται την ευαισθησία.
* Το www.catisart.gr ευχαριστεί τον Δημήτρη Πιτσάκη για τη φωτογράφηση.
* H παράσταση “Ο δήμιος του έρωτα” του Ίρβιν Γιάλομ σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη ανεβαίνει στο Ίδρυμα Κακογιάννη.
Μετάφραση: Ευαγγελία Ανδριτσάνου
Θεατρική διασκευή-Μουσική-Σκηνοθεσία: Κώστας Γάκης
Σκηνικά-κοστούμια: Παναγιώτα Κοκορού
Χορογραφίες: Έλενα Γεροδήμου, Χρήστος Παπαδόπουλος
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Βίντεο: Creatives Pro
Βοηθός σκηνοθέτη: Ιφιγένεια Ντούμη
Παίζουν: Ξένια Καλογεροπούλου, Μηνάς Χατζησάββας, Έλενα Γεροδήμου, Χρήστος Παπαδόπουλος
Παραγωγή: Γιώργος Καρναβάς, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Αργύρης Παπαδημητρόπουλος, Διονύσης Μπουγάς
* Tα έξοδα της παράστασης καλύφθηκαν με τον εναλλακτικό τρόπο χρηματοδότησης από το κοινό.
