Πάνω: Προσωπογραφία κοριτσιού (Φωτογραφία Βούλας Παπαϊωάννου)
Η Ήριννα ήταν λυρική ποιήτρια πιθανώς από τη νήσο Τήλο. To λεξικό Σούδα αναφέρει ότι ήταν σύγχρονη με τη Σαπφώ, αλλά ο εκκλησιαστικός συγγραφέας Ευσέβιος την τοποθετεί στον 4ο αιώνα π.Χ., άποψη που φαίνεται ορθότερη.
Είναι μία από τις πρώτες αρχαίες ποιήτριες που αναφέρει η Ιστορία. Το όνομά της είναι υποκοριστικό του έαρ (= άνοιξη) και σημαίνει ανοιξιάτικη. Πέθανε μόλις δεκαεννιά χρονών, αφήνοντας πίσω της το έργο “Ηλακάτη” (ηλακάτη = ρόκα), ένα έπος από τριακόσιους στίχους, που οι αρχαίοι κριτικοί τους σύγκριναν σε αξία με τους στίχους του Ομήρου. Οι συγγραφείς της εποχής τη θεωρούσαν ισάξια της Σαπφούς.
Έζησε γύρω στα 350 π.Χ. Τόπος καταγωγής της είναι η Τήλος. Πέθανε πολύ νέα από μαρασμό, επειδή η μητέρα της δεν την άφηνε να ασχολείται με την ποίηση, αλλά την ανάγκαζε να γνέθει και να υφαίνει. Η Ήριννα τα κατάφερνε και έγραφε κρυφά.
Οι αρχαίοι την είχαν σε μεγάλη υπόληψη και για τον πρόωρο θάνατό της έγραψαν σπουδαίοι ομότεχνοί της. Δυστυχώς από το έργο της ποιήτριας έχουν σωθεί μόνο δύο-τρία επιγράμματα.
Eλάχιστα είναι γνωστά για τη ζωή της Ήριννας. Το μόνο σίγουρο, όπως μαθαίνουμε από τα αφιερωμένα σ’ αυτήν επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας, είναι ότι πέθανε στα δεκαεννιά της, άγαμη. Κάπως περισσότερα είναι αυτά που ξέρουμε για το έργο της.
Περίφημο κατά την αρχαιότητα ήταν το έργο της «Ηλακάτη», επύλλιο αποτελούμενο από 300 εξάμετρους σε δωρική διάλεκτο. Ελάχιστοι στίχοι σώθηκαν απ’ αυτό το μεγάλης ευαισθησίας «έπος» της παιδικής ηλικίας, που είχε ηρωίδα τη φίλη της Βαυκίδα, που πέθανε κι αυτή νεαρότατη και νιόπαντρη.
Στην Παλατινή Ανθολογία σώζονται τρία επιγράμματα της Ήριννας (VI 352, VII 710 και VII 712). Το πρώτο είναι εμπνευσμένο από την προσωπογραφία μιας φίλης της, ενώ τα άλλα δύο είναι επιτύμβια της Βαυκίδας, της ηρωίδας της «Ηλακάτης», έξοχα στο συναίσθημα, ειδικά το τελευταίο.
Στην Παλατινή Ανθολογία σώζονται επίσης επιγράμματα αφιερωμένα στην Ήριννα:
Ο ανώνυμος επιγραμματοποιός του ΙΧ 190 την ανακηρύσσει ισάξια του Ομήρου και υπέρτερη, από μιαν άποψη, της Σαπφούς. Ο Ασκληπιάδης (VΙΙ 11) αναρωτιέται πόση να ήταν η δόξα της αν δεν πέθαινε τόσο νέα, ο ανώνυμος του VΙΙ 12 τη χαρακτηρίζει αθάνατη και σύντροφο των Μουσών, ο Μελέαγρος (VΙΙ 13) μέμφεται τον Άδη γιατί άρπαξε την παρθενική μέλισσα κι ο Αντίπατρος ο Σιδώνιος (VΙΙ 713) παρομοιάζει την ποίησή της με χαμηλόφωνο τραγούδι κύκνου.
Προς τιμήν της μεγάλης αυτής λυρικής ποιήτριας:
* Το 2007 ιδρύθηκε ομώνυμο επιστημονικό περιοδικό (Ήριννα) από τον Σύνδεσμο Φιλολόγων Δωδεκανήσου (με έδρα τη Ρόδο) στα 3 τεύχη του οποίου (2007, 2008, 2010) φιλοξενούνται πρωτότυπα επιστημονικά άρθρα που σχετίζονται με τη Φιλολογία και την Εκπαίδευση.
* Έχει ιδρυθεί ομώνυμος Σύνδεσμος Τηλίων.
Μα σε κλίνη ανδρός μόλις βρέθηκες, τα λησμόνησες όλα που άκουγες τότε, παιδάκι μικρό, κουρνιασμένο στον κόρφο της μάνας του˙ Άχ Βαυκίδα, καλή μου, τη λήθη η θεά Αφροδίτη κρυφά στην καρδιά σου είχε βάλει.
VII 710 Ήριννας
Στᾶλαι, καὶ Σειρῆνες ἐμαί, καὶ πένθιμε κρωσσέ, ὅστις ἔχεις Ἀίδα τὰν ὀλίγαν σποδιάν, τοῖς ἐμὸν ἐρχομένοισι παρ᾽ ἠρίον εἴπατε χαίρειν, αἴτ᾽ ἀστοὶ τελέθωντ᾽, αἴθ᾽ ἑτέρας πόλιος: χὤτι με νύμφαν εὖσαν ἔχει τάφος, εἴπατε καὶ τό χὤτι πατήρ μ᾽ ἐκάλει Βαυκίδα, χὤτι γένος Τηνία, ὡς εἰδῶντι: καὶ ὅττι μοι ἁ συνεταιρὶς Ἤρινν᾽ ἐν τύμβῳ γράμμ᾽ ἐχάραξε τόδε.
Επιγράμματα που αφορούν την Ήριννα
VII 11 Ασκληπιάδου
Ο γλυκὺς Ἠρίννης οὗτος πόνος, οὐχὶ πολὺς μέν, ὡς ἂν παρθενικᾶς ἐννεακαιδεκέτευς, ἀλλ᾽ ἑτέρων πολλῶν δυνατώτερος: εἰ δ᾽ Ἀίδας μοι μὴ ταχὺς ἦλθε, τίς ἂν ταλίκον ἔσχ᾽ ὄνομα; Μόχθος γλυκός της Ήριννας είν’ τούτο το βιβλίο· όχι μεγάλο –τό ’γραψα δεκαεννιά χρονώ– μ’ από πολλά άλλα ανώτερο· κι αν δε μ’ αρπούσε ο Χάρος τόσο νωρίς, ποιός όνομα θά ’χεν όπως εγώ;
Αγνώστου IX 190
Λέσβιον Ἠρίννης τόδε κηρίον εἰ δέ τι μικρόν, ἀλλ᾽ ὅλον ἐκ Μουσέων κιρνάμενον μέλιτι. οἱ δὲ τριηκόσιοι ταύτης στίχοι ἶσοι Ὁμήρῳ, τῆς καὶ παρθενικῆς ἐννεακαιδεκέτευς: ἣ καὶ ἐπ᾽ ἠλακάτῃ μητρὸς φόβῳ, ἣ καὶ ἐφ᾽ ἱστῷ ἑστήκει Μουσέων λάτρις ἐφαπτομένη. Σαπφὼ δ᾽ Ἠρίννης ὅσσον μελέεσσιν ἀμείνων, Ἤριννα Σαπφοῦς τόσσον ἐν ἑξαμέτροις.
* Πηγές: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, Διαδίκτυο
