Η Συναγωγή της Βιέννης (Γερμανικά: Stadttempel) είναι η κύρια εβραϊκή συναγωγή της αυστριακής πρωτεύουσας. Βρίσκεται στο 1ο διαμέρισμα του Ίννερε Στατ επί της οδού Ζαϊτενστετενγκάσε 4.
Ιστορία
Η συναγωγή κατασκευάστηκε το 1824-1826. Το πολυτελές οικοδόμημα ήταν μέρος ενός συγκροτήματος κατοικιών και κρυμμένο από την κοινή θέα στο δρόμο, επειδή με διαταγή του Αυτοκράτορα Ιωσήφ Β’ μόνο Ρωμαιοκαθολικοί τόποι λατρείας επιτρεπόταν να κατασκευαστούν με προσόψεις που βλέπουν άμεσα σε δημόσιους δρόμους.
Φαίνεται πως αυτό το διάταγμα αποδείχθηκε σωτήριο για τη συναγωγή, αφού την έσωσε από την ολική καταστροφή όταν τη Νύχτα των Κρυστάλλων, στις 9 Νοεμβρίου του 1938, δεν την πυρπόλησαν μόνο από φόβο ότι η πυρκαγιά θα επεκταθεί στα παρακείμενα κτήρια. Ήταν η μοναδική συναγωγή της πόλης που διασώθηκε από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς οι Ναζί κατέστρεψαν όλες τις υπόλοιπες 93 συναγωγές και εβραϊκά περίπτερα προσευχής στη Βιέννη.
Τον Αύγουστο του 1950, τα φέρετρα του Τέοντορ Χερτσλ και των γονέων του εκτέθηκαν στη συναγωγή, προτού μεταφερθούν για επανενταφιασμό στο Ισραήλ.
Κατά την επίθεση στη συναγωγή της Βιέννης του 1981, σκοτώθηκαν δύο άτομα από μία τελετή μπαρ μίτσβα στη συναγωγή και τριάντα τραυματίστηκαν όταν Παλαιστίνιοι Άραβες τρομοκράτες επιτέθηκαν στη συναγωγή με πολυβόλα και χειροβομβίδες.
Σήμερα η συναγωγή είναι ο κύριος οίκος προσευχής για τη Βιεννέζικη Εβραϊκή Κοινότητα, που αριθμεί περίπου 7.000 μέλη.
Η συναγωγή έχει ανακηρυχτεί ιστορικό μνημείο.
Αρχιτεκτονική
Η συναγωγή είναι σχεδιασμένη με κομψή Μπιντερμάιερ τεχνοτροπία από τον Γιόσεφ Κορνχόζελ, τον Βιεννέζο αρχιτέκτονα του Ιωάννη Α’ Ιωσήφ, Πρίγκιπα του Λιχτενστάιν, για τον οποίο είχε χτίσει ανάκτορα, θέατρα και άλλα κτήρια. Επιβλέπων της κατασκευής της ήταν ο επίσημος δημοτικός αρχιτέκτονας, ο Γιάκομπ Χάινζ.
Τα δύο πενταώροφα κτήρια επί των αριθμών 2 και 4 της οδού Ζαϊτενστετενγκάσε χτίστηκαν ταυτόχρονα, με τη συναγωγή σχεδιασμένη με διακριτικότητα ώστε να συμμορφώνεται στο Διάταγμα της Ανεκτικότητας, που επέτρεπε στις θρησκευτικές μειονότητες την άσκηση της λατρείας τους σε κρυφές εκκλησίες, στις οποίες απαγορευόταν να έχουν προσόψεις σε δημόσιους δρόμους.
Η συναγωγή έχει ωοειδές σχήμα. Ένας δακτύλιος από δώδεκα κολόνες ιωνικού ρυθμού στηρίζει τον διώροφο γυναικωνίτη. Αρχικά οι γαλαρίες κατέληγαν σε απόσταση μίας κολόνας από την Κιβωτό της Τορά, και αργότερα επεκτάθηκαν περαιτέρω παρέχοντας περισσότερες θέσεις. Το κτήριο έχει θολωτή οροφή και φωτίζεται από ένα φανάρι στο κέντρο του θόλου, με κλασική Μπιντερμάιερ τεχνοτροπία.
Ένα αναμνηστικό ποτήρι που φιλοτεχνήθηκε για τον εγκαινιασμό της συναγωγής, και είναι χαραγμένο με μια λεπτομερή απεικόνιση της συναγωγής και του εσωτερικού της, βρίσκεται τώρα στη συλλογή του Εβραϊκού Μουσείου (Νέα Υόρκη).
Το 1895 η συναγωγή υποβλήθηκε σε εργασίες ανακαίνισης, και εκ νέου το 1904 από τον Εβραίο αρχιτέκτονα Βίλχελμ Στιασνί, ο οποίος πρόσθεσε σημαντικά διακοσμητικά στοιχεία, και, κατά τη γνώμη της ιστορικού αρχιτεκτονικής, Ραχήλ Βισνίτζερ, «η γαλήνια αρμονία του σχεδιασμού χαλάστηκε από τις ανακαινίσεις». Οι ζημιές που υπέστη τη Νύχτα των Κρυστάλλων επιδιορθώθηκαν το 1949. Το 1963 η Συναγωγή ανακαινίστηκε για άλλη μια φορά, από τον καθηγητή Ότο Νίντερμόζερ.
