6.4 C
Athens
Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2025

Δέσποινα Μπισχινιώτη: Για έναν καλλιτέχνη είναι εκ των ων ουκ άνευ η συνέπεια και η πειθαρχία…

Του Παναγιώτη Μήλα

Γνώρισα τον Γεώργιο Μ. Βιζυηνό στη Β’ Δημοτικού όταν στο αναγνωστικό διάβασα το ποίημά του με τον τίτλο «Τί μ’ αρὲσει»…

Μ’ ἀρέσουν τὰ στολίδια,
σὰν εἶναι γιορτινά.
Μ’ ἀρέσουν τὰ παιγνίδια,
σὰν δὲν ἔχω δουλειά.
Μὰ βέβαια ἀπ’ τὰ δύο
μ’ ἀρέσει πιὸ πολὺ
τὸ ὄμορφο βιβλίο,
ποὺ τέρπει κι ὠφελεῖ.

***

Αργότερα ως έφηβος στην ιστορική μπουάτ «Ταβάνια» σιγοτραγούδησα το «Παιδί μου ώρα σου καλή» σε στίχους Γεώργιου Μ. Βιζυηνού, μουσική του Γιάννη Σπανού και ερμηνεία από τον Γιάννη Πουλόπουλο.

***

Στο θέατρο είδα τις παραστάσεις «Το αμάρτημα της μητρός μου», «Ο τρομάρας», «Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως» και «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον». Και οι τέσσερις σε κείμενο του Γεωργίου Μ. Βιζυηνού.

«Εξ απαλών ονύχων» λοιπόν με συγκινούσαν τα γραφτά του Βιζυηνού. Όμως τώρα είχα μια απορία και ήθελα να μάθω τι μπορεί να προσφέρει ο αγαπημένος πεζογράφος και ποιητής στον σημερινό αναγνώστη και θεατή.

Όταν είδα λοιπόν το δελτίο Τύπου για τη θεατρική παράσταση «Αἱ συνέπειαι τῆς παλαιᾶς ἱστορίας» σκέφτηκα ότι μπορώ να πάρω απάντηση στο ερώτημά μου.

Ο κατάλληλος άνθρωπος για να απαντήσει ήταν η ηθοποιός και σκηνοθέτις Δέσποινα Μπισχινιώτη, εκείνη που έκανε τη θεατρική διασκευή του έργου και το συνσκηνοθέτησε μαζί με τον Διογένη Γκίκα.

Την αναζήτησα και επικοινώνησα μαζί της. Η Δέσποινα εκτός από τη Δραματική Σχολή σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο και τώρα είναι Διδάκτωρ της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Μιλήσαμε πίνοντας έναν καφέ λίγη ώρα πριν μπει στο καμαρίνι της για να προετοιμαστεί.

Αν και ήξερα ότι τέλειωσε Φιλολογία, μού έδωσε την εντύπωση πως είχε σπουδάσει Θετικές Επιστήμες. «Τετράγωνο» μυαλό, καθαρές απόψεις, άμεσες και σαφείς απαντήσεις.
Μεγάλο κέρδος για μένα αυτή η γνωριμία.

Και η διαπίστωση: Η Δέσποινα Μπισχινιώτη είναι μια κοπέλα που θα έχει δημιουργικό μέλλον και μακρά πορεία στο χώρο του θεάτρου.

Καλύτερα όμως, αντί να φλυαρώ, να ακούσουμε την ίδια να μας μιλάει για έργο, για την εποχή μας, για το θέατρο και τους ανθρώπους του αλλά και για τα μελλοντικά της σχέδια.

Δέσποινα, πού γεννήθηκες, πού μεγάλωσες και τι δεν ξεχνάς από τα παιδικά σου χρόνια;

*Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη. Από τα παιδικά μου χρόνια δεν ξεχνάω τον θάνατο της μητέρας μου.

Πώς και πότε μπήκαν η υποκριτική και το θέατρο στη ζωή σου; Ποια υπήρξαν τα ερεθίσματα και οι αφορμές;

*Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου έλεγα ότι θα γίνω ηθοποιός. Όταν ως παιδί πήγαινα να παρακολουθήσω θεατρικές παραστάσεις και έσβηναν τα φώτα πριν ανοίξει η αυλαία, ένιωθα ευτυχισμένη και σκεφτόμουν ότι θα το κάνω κι εγώ αυτό όταν μεγαλώσω. Από πολύ μικρή, επίσης, διοργάνωνα και έπαιζα σε παραστάσεις στο σχολείο και στη γειτονιά.

Υπήρξε ηθοποιός που σε έκανε να πεις «θέλω να γίνω κι εγώ ηθοποιός»;

*Θαυμάζω απεριόριστα πάρα πολλούς ηθοποιούς, Έλληνες και μη, ζώντες και μη, και δεν ξέρω ποιον και ποια να πρωτοαναφέρω. Ορέστης Μακρής, Δημήτρης Χορν, Ντίνα Κώνστα, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Ηλίας Λογοθέτης, Δέσποινα Μπεμπεδέλη, Ούλριχ Μούε, Άντονι Χόπκινς και τόσοι/ες άλλοι/ες.

Ποιος ήταν ο πρώτος ρόλος που έπαιξες;

*Ο πρώτος ρόλος που έπαιξα στο επαγγελματικό θέατρο ήταν η Βέντλα Μπέργκμαν στο «Ξύπνημα της άνοιξης» του Φρανκ Βέντεκιντ.

Τι θα ήθελες να πεις για το έργο του Βιζυηνού «Αἱ συνέπειαι τῆς παλαιᾶς ἱστορίας» το οποίο διασκεύασες, σκηνοθέτησες και στο οποίο συμμετέχεις ως ηθοποιός;

*Η νουβέλα αυτή, με τα έντονα αυτοβιογραφικά της στοιχεία και την αινιγματική της διάσταση, αντανακλά μια ταλάντευση μεταξύ καθαρεύουσας και δημοτικής, λόγιου και λαϊκού, μνήμης και μυθοπλασίας, βιώματος και ψευδαίσθησης, ρεαλισμού και ρομαντισμού, πραγματικού και φανταστικού, λογικής και παράνοιας. Πρόκειται για έναν συναρπαστικό συγκερασμό στοιχείων ο οποίος χαρακτηρίζει, άλλωστε, και την ίδια τη φυσιογνωμία του Βιζυηνού. Ο συγγραφέας, επιπλέον, στο εν λόγω έργο, στο οποίο αντλεί την έμπνευσή του από τις εμπειρίες της πανεπιστημιακής και σχολικής του ζωής και όχι από τον κύκλο των οικογενειακών του θεμάτων, ασχολείται με τις ψυχικές διαταραχές, αναδεικνύοντας τα ρευστά όρια μεταξύ υγείας και ασθένειας. Βάζοντας μάλιστα στίχους από ένα δικό του ποίημα στο τραγούδι μιας «παράφρονος», τροφίμου φρενοκομείου, και ταυτιζόμενος έτσι με την ηρωίδα αυτή, ο Βιζυηνός, που πέθανε έγκλειστος στο Δρομοκαΐτειο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο, επιτυγχάνει τη σύντηξη λογοτεχνίας και ζωής.

Τι θα ήθελες να γνωρίζουμε για τον χαρακτήρα τον οποίο υποδύεσαι;

*Η Κλάρα έχει βιώσει πολλών ειδών απώλειες και πένθη που δεν μπόρεσε να ξεπεράσει, υποφέρει από βαθιά ψυχικά τραύματα και αναζητά το φως μέσα από τις ρωγμές (τις δικές της και των άλλων), ενώ βρίσκεται έγκλειστη σε ψυχιατρικό ίδρυμα.

Τι μας διαφοροποιεί σήμερα σε σχέση με την εποχή που γράφτηκε το έργο;

*Ο τρόπος αντίληψης του κόσμου, οι δυνατότητες μετακίνησης και επικοινωνίας, η σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων.

Πώς θα περιέγραφες την εποχή που διαδραματίζεται το έργο και πώς τη σημερινή; Έχουν κάτι κοινό;

*Στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα υπήρχε έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών, στη δε Ελλάδα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού ταλανιζόταν από την ανέχεια, όπως συμβαίνει και σήμερα λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης. Από την άλλη, κατά την περίοδο εκείνη τα κοινωνικά κινήματα διεκδικούσαν δικαιώματα για μεγάλες ομάδες του πληθυσμού, κάτι που ευτυχώς παρατηρείται και τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και στην Ευρώπη εν γένει.

Πόσο χρήσιμο μπορεί να φανεί το συγκεκριμένο έργο που αναφέρεται στον έρωτα, στον θάνατο και στις ψυχικές διαταραχές στην εποχή που ζούμε;

*Το έργο αυτό δεν χάνει την αξία του μέσα στον χρόνο, καθώς θεματοποιεί ζητήματα διαχρονικά και πανανθρώπινα, όπως είναι ο θάνατος σε νεαρή ηλικία, ο φόβος μας να ζήσουμε αυτό που επιθυμούμε και το ψυχικό τραύμα, που μπορεί να μας καθηλώσει στη θλίψη. Και ο έρωτας, που κυριαρχεί στο έργο, είναι στη ζωή μας πανταχού παρών, ακόμα και διά της απουσίας του, οδηγώντας μας συχνά στα άκρα. Όσον αφορά την ψυχική ασθένεια, που ήταν παλαιότερα δαιμονοποιημένη στη συνείδηση των ανθρώπων, θα έλεγα ότι τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζεται γενικά με περισσότερη γνώση, ευαισθησία και ενσυναίσθηση. Οπότε, ένα έργο που προσεγγίζει τις ψυχικές διαταραχές εκ των έσω, έχοντας γραφτεί από κάποιον που τις βίωσε τόσο ως φοιτητής ψυχολογίας όσο και ως ασθενής, μπορεί να συμβάλει με τον τρόπο του στην εξάλειψη του στίγματος που συνδέεται με αυτές.

Τον προηγούμενο χρόνο υπήρξαν παραστάσεις που δέχτηκαν έντονες αντιδράσεις. Πιστεύεις ότι το θέατρο μπορεί ή πρέπει να προκαλεί;

*Φυσικά, το θέατρο, στο οποίο χρειάζεται να υπάρχει απόλυτη ελευθερία έκφρασης, μπορεί να προκαλεί. Ακόμα και όταν δεν προκαλεί, όμως, το θέατρο είναι αυταξία.

Τι είναι αυτό που σου δίνει έμπνευση και δύναμη;

*Η τέχνη σε όλες της τις μορφές.

Ποια είναι τα σχέδιά σου για το άμεσο μέλλον;

*Να συνεχίσουν την ωραία τους πορεία το «Αἱ συνέπειαι τῆς παλαιᾶς ἱστορίας», αλλά και μια μουσικοθεατρική παράσταση και μια ταινία στις οποίες συμμετείχα.

Ποιοι είναι οι ρόλοι που ονειρεύεσαι να παίξεις;

*Είναι τόσο πολλοί!

Ο ρόλος μάς επιλέγει ή τον επιλέγουμε;

*Και τα δύο.

Αν δεν ήσουν ηθοποιός, τι θα ήθελες να ήσουν;

*Δεν θα μπορούσα να είμαι κάτι άλλο.

Ποιος θεατρικός ήρωας θα ήθελες να πρωταγωνιστήσει σ’ ένα όνειρό σου;

*Ο Άμλετ, ο Διόνυσος από τις «Βάκχες», ο Βλαντιμίρ και ο Εστραγκόν από το «Περιμένοντας τον Γκοντό» και ο Τρελός του «Βασιλιά Ληρ».

Ποια πιστεύεις ότι είναι η ιδανική σχέση ηθοποιού – σκηνοθέτη;

*Μια σχέση ελευθερίας, εμπιστοσύνης, ασφάλειας και δημιουργικής αλληλεπίδρασης.

Υπάρχει ποίημα που έχεις διαβάσει και ποτέ δεν ξεχνάς; Υπάρχει κάποιος ποιητής που αγαπάς ιδιαίτερα;

*Είναι πάρα πολλοί οι αγαπημένοι μου ποιητές και άπειρα τα ποιήματα που με συγκλονίζουν. Ας αναφέρω τα ακόλουθα: «Η Πόλις» του Κ. Π. Καβάφη, «Είμαστε κάτι…» και «Δικαίωσις» του Κώστα Καρυωτάκη, «Η απόφαση» του Μανόλη Αναγνωστάκη, «Συμφωνία αρ. 1» του Τάσου Λειβαδίτη, «Ο στρατιώτης ποιητής» και «Ο ελεγκτής» του Μίλτου Σαχτούρη, «Διάλογος Πρώτος» του Νίκου Καρούζου, «Το Μονόγραμμα» του Οδυσσέα Ελύτη, «Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά» της Κατερίνας Γώγου, Σονέτο 9 από τις «Μέρες αργίας» του Διονύση Καψάλη, «Και τότε εμείς οι δειλοί» του Τσέζαρε Παβέζε, «Καταρχήν» (“En el principio”) του Μπλας ντε Οτέρο, «Ίσαλος γραμμή» (“Waterline”) του Όσιαν Βουόνγκ.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που είχες να αντιμετωπίσεις σε ρόλο;

*Το να ενσαρκώνω πολλούς διαφορετικούς χαρακτήρες μέσα σε δευτερόλεπτα.

Είδες πρόσφατα κάποια ταινία που να σε συγκλόνισε;

*Τις «Υπέροχες μέρες» του Βιμ Βέντερς.

Ποιο βιβλίο διαβάζεις αυτό τον καιρό;

*Τα «Αινίγματα στο δρόμο για το σπίτι» της Σοφίας Χατζοπούλου.

Υπάρχουν προσωπικότητες που θαυμάζεις και ποιες είναι αυτές;

*Θαυμάζω τους ανθρώπους που κάνουν την αλληλεγγύη πράξη και όσους έχουν τη δύναμη να μετατρέπουν μια τραυματική τους εμπειρία σε μέσο για να βοηθήσουν τους άλλους. Ας αναφέρω τη Vithika Yadav, τον Ιάσονα Αποστολόπουλο, τη Μαρία Καρυστιανού, τη Δανάη Σιώζιου και την Ειρήνη Σωτηροπούλου, την πολυαγαπημένη μου γιαγιά, που έφυγε από τη ζωή το 2019.

Τι σημασία έχει για έναν καλλιτέχνη η συνέπεια και η πειθαρχία;

*Η συνέπεια και η πειθαρχία είναι εκ των ων ουκ άνευ για έναν καλλιτέχνη.

Τι πιστεύεις ότι προσφέρει η τηλεόραση σε έναν ηθοποιό;

*Νέες εμπειρίες και αναγνωρισιμότητα.

Τι σε κάνει να θυμώνεις και με τι γελάς περισσότερο;

*Με θυμώνουν η αδικία, η εκμετάλλευση και η διαφθορά και με κάνει να γελάω πολύ το χιούμορ όταν εμφανίζεται εκεί που δεν το περιμένεις.

Ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Υπάρχει κάποιο κατοικίδιο με το οποίο συμβιώνεις;

*Δεν συμβιώνω με κάποιο κατοικίδιο αυτή την περίοδο. Αγαπάω πολύ τα ζώα, ιδίως τα σκυλάκια.

Δέσποινα, σε ευχαριστώ πολύ για τη συζήτηση και τον χρόνο που αφιέρωσες στο Catisart λίγη ώρα πριν μεταμορφωθείς στην Κλάρα του Βιζυηνού.

*Και εγώ ευχαριστώ για τη συνομιλία και τη φιλοξενία στο Catisart.

Photo © Konstantinos Kougioumtzis

«Αἱ συνέπειαι τῆς παλαιᾶς ἱστορίας». Η νουβέλα του Γεωργίου Βιζυηνού στο θέατρο Αλκμήνη

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -