7.3 C
Athens
Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2025

Στα χρόνια του Χρήστου Λαμπράκη

Της Ελένης Σπανοπούλου
Δημοσιογράφου, μέλους της ΕΣΗΕΑ
και τ. Προέδρου του ΕΔΟΕΑΠ

 

Της χρειάστηκαν χρόνια ερευνητικής δουλειάς, 6 μεγάλα κεφάλαια – ένα για κάθε δεκαετία, σε 140 ενότητες – 60 συν ένας αφηγητές, εκατοντάδες στοιχεία, με πηγές από 44 βιβλία, 4 διατριβές, 2 ημερολόγια, μια εγκυκλοπαίδεια, 4 ηλεκτρονικές διευθύνσεις, ένα ειδικό ένθετο, 8 επετειακές εκδόσεις, 40 δημοσιεύματα, φωτογραφίες, σκίτσα και σημειώματα από 26 αρχεία, αμέτρητες παραπομπές σε κείμενα άλλων, απέραντη υπομονή, αξιοθαύμαστη επιμονή, πλήρης δημοσιογραφική παιδεία, πίστη στην απόφασή της, 765 σελίδες, και ένας εκδότης.

Η καλή συνάδελφος Ελευθερία Κόλλια παραδίνει στην Ιστορία της Ελληνικής Δημοσιογραφίας και των μελετητών της, στο ευρύ αναγνωστικό κοινό, αλλά και σε όλους εμάς τους …ΔΟΛιους, (όπως μας έλεγαν οι ανταγωνιστές), που είχαμε την μεγάλη Τύχη και έχουμε την απέραντη περηφάνια να λέμε πως αγγίξαμε με τη δουλειά μας το ιστορικό εκδοτικό Συγκρότημα του ΔΟΛ, μια εργασία, όνειρο για κάθε δημοσιογράφο, που θέλει να σέβεται τον εαυτό του.

Το βιβλίο της με τον ευφυή και μαζί, ασφαλή τίτλο «Στα χρόνια του Χρήστου Λαμπράκη, Μαρτυρίες και Αφηγήσεις για τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη, 1957 – 2017» μόλις κυκλοφόρησε, από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ και είναι, ήδη, talk of the journalistic town και όχι μόνο.

Είμαι μια μικρή μικρή ψηφίδα σε αυτό το βιβλίο, όπως και στην τεράστια εκδοτική ιστορία του ΔΟΛ, καθώς εργάστηκα για 20 χρόνια αταλάντευτα στο πλευρό του Χρήστου Λαμπράκη. Θέλω να πιστεύω ότι ήμουν κι ένα μικρό αγαπητό του κομμάτι ζωής από το 1989 μέχρι την τελευταία του πνοή.

Τον γνώρισα, τον έζησα, τον πίστεψα, τον υπηρέτησα, τον αγάπησα και τον πλησίασα, τόσο όσο Εκείνος μόνο επέτρεψε. Πολύ κοντά, όπως διαπιστώνω από τις 60 διηγήσεις των ανθρώπων στο ΔΟΛ του και τη ζωή του… Οι μαρτυρίες μου στο βιβλίο της Ελευθερίας είναι, ωστόσο, το δυνατόν αντικειμενικές, καθώς ακολουθώ το δικό του πιστεύω: «Είμαστε πρώτα και πάνω απ’ όλα δημοσιογράφοι».

Σε προσωπικό επίπεδο, όμως, θα τον αγαπώ και θα τιμώ τη Μνήμη του μέχρι την τελευταία μου πνοή, γιατί στα 50 χρόνια της δικής μου δημοσιογραφικής ζωής δεν γνώρισα άλλο πρόσωπο Εξουσίας, με τέτοιο πολυσχιδές και λαμπερό πνεύμα κι άλλον τόσο Ουσιαστικό Έλληνα και τρυφερό Άνθρωπο, σαν τον ΧΔΛ.

Και πιστέψτε με, πέρασαν από τη ζωή και την πένα μου πάρα πολλοί στην Δημοσιογραφία, τον Πολιτισμό και την Πολιτική που ασκούσαν, ή …καμώνονταν ότι ασκούσαν εξουσία, εξαργυρώνοντας την δυστυχώς οι περισσότεροι για ίδιο όφελος κι όχι για την Ελλάδα.

Γι’ αυτό και κατανοώ την στρατηγική ΔΟΛ, την οποία ακολούθησε στο βιβλίο της η συνάδελφος. Δημοσιογράφος του ΔΟΛ για 20ετία η ίδια, κόρη δημοσιογράφου για 40 χρόνια του ΔΟΛ διαχειρίστηκε την ύλη της, με επιλογές, που δεν αγιογραφούν, ούτε χαρίζουν κάστανα, αλλά με σαφή στόχο να κατατεθεί η αλήθεια των χρόνων του Χρήστου Λαμπράκη και να αναδειχθεί η σπάνια και δυσανάγνωστη για τους πολλούς εικόνα του δημοσιογράφου και εκδότη του ιστορικού Συγκροτήματος.

Το γεγονός ότι με οικεία σε μένα, από τη θητεία μου στον ΔΟΛ (1989-2010), κομψότητα, παρέλειψε – για παράδειγμα μόνο – την μαρτυρία μου για την εκφρασμένη θέληση του Λαμπράκη να αναλάβει «Τα Νέα» ο Αλέξης Παπαχελάς, μετά τον Λέοντα Καραπαναγιώτη και την Προεδρία του Μεγάρου Μουσικής ο Χριστόφορος Αργυρόπουλος, μετά τον θάνατό του, το καταθέτω εδώ χωρίς να της το χρεώνω, ακριβώς γιατί γνωρίζω πρόσωπα και πράγματα, που ακόμη επηρεάζουν.

Ελπίζω μόνο να κατανόησε μέσα από τη δουλειά της αυτή ότι δεν χωράει η Θάλασσα σε ένα μπουκάλι! Ακριβώς γιατί, στην Αναγνωστοπούλου, τη Χρήστου Λαδά και τη Μιχαλακοπούλου, τα παραθετικά των επιθέτων για τον ιδιοκτήτη τους, είναι:
Μέγας, Ασύγκριτος, Μέγιστος, Λαμπράκης.

Ο δημοσιογραφικός διαβήτης της Κόλλια κάνει 6 μεγάλους κύκλους και περιχαρακώνει 6 δεκαετίες που χάραξαν το μέλλον και σημαδεύουν ακόμη το παρόν του τόπου μας ανεξίτηλα. Μαζί, οριοθετεί την Εξουσία του ΔΟΛ σε 60 χρόνια πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής στην Ελλάδα στις 6 δεκαετίες της παντοκρατορίας του Χρήστου Λαμπράκη. Από το 1957 που ανέλαβε τα ηνία, σε ηλικία 23 μόλις ετών, μετά τον θάνατο του Πατριάρχη της Οικογένειας Δημητρίου Λαμπράκη, μέχρι το πρωινό της 21ης Δεκεμβρίου 2009, που άφησε την τελευταία του πνοή στη ΜΕΘ του Ωνασείου. Ότι δηλαδή δημιούργησε και υπόγραψε μόνος του, έστω κάτω από το αυστηρό βλέμμα του Πατέρα του. Ίσως γι’ αυτό με υπαινικτική για τους γνωρίζοντας «σαφήνεια», η συγγραφέας αφαίρεσε το Δ που συνόδευε πάντα την μονογραφή του ΧΔΛ.

1957-2009 ήταν ΤΑ χρόνια του Χρήστου Λαμπράκη. Σκέτο! Χωρίς τη σκιά του πατρός και χωρίς αναφορές στην πολυδιάστατη σχέση που είχε ο Χρήστος Λαμπράκης με τη Μητέρα του Έλζα και το άλλο φύλο. Ευαισθησία που την πιστώνω στην Κόλλια.

Γραμμένο από δημοσιογράφο, το βιβλίο, με τη σοφή επιλογή να στηριχτεί σε 61 μαρτυρίες αυτοπτών και αυτήκοων μαρτύρων, στη μορφή αφηγήσεων, που ακολουθούν, με περισσή δεξιοτεχνία και προσήλωση τη διαδρομή του ιστορικού χρόνου, είναι φυσικό να μοιάζει περισσότερο με δημοσιογραφικό ερευνητικό δημιούργημα, παρά με ιστορική πολιτική βιογραφία του σπουδαιότερου, μετεμφυλιακά, Έλληνα εκδότη και του μεγαλύτερου εκδοτικού συγκροτήματος της Ελλάδας.

Ωστόσο η Ελευθερία είναι η πρώτη και η μόνη που το τόλμησε και της αξίζουν πολλά Μπράβο γιατί κατάφερε να ενώσει της ψηφίδες εκείνες που, αν δεν φωτίζουν πλήρως πάντως σκιαγραφούν αδρά και στο σύνολό τους την πορεία και το έργο τόσο του ΔΟΛ, όσο και του εκδότη του Χρήστου Δ. Λαμπράκη μέσα σε 60 περίπου χρόνια, (1953-2009), με επιρροές που έκαναν την Ελλάδα της Ευρώπης, της Πολιτικής, του Πολιτισμού και της Δημοσιογραφίας αυτό που είναι σήμερα.

Ήταν καιρός να ανοίξει το Κεφάλαιο αυτό και να αποδοθούν τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού, τω Θεώ…
Εννοώ φυσικά και ξεκάθαρα την με θετικό πρόσημο μέγιστη επιρροή, του ΔΟΛ και του ίδιου του Χρήστου Λαμπράκη στη διαμόρφωση των βασικότερων εκφάνσεων της πολιτικής, πολιτισμικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής της Ελλάδας και των Ελλήνων.
Να σπάσει η σιωπή που και ο ίδιος με ανυπέρβλητο μεγαλείο και σεμνότητα επέβαλε γύρω του όσο ζούσε και να ξεκαθαριστεί η τεράστια προσφορά ενός Ωραίου Έλληνα και μεγάλου Ευρωπαϊστή στην Ελλάδα που λάτρεψε και υπηρέτησε όσο λίγοι.
Να αποκαλυφθεί η αληθινή εικόνα ενός λαμπερού Αναγεννησιακού Ανθρώπου με Α κεφαλαίο, ενός Άρχοντα με ανεξάντλητες γνώσεις και απίστευτα καλά κρυμμένες ευαισθησίες, ενός αληθινού Δημοκράτη κι όχι η σκοτεινή φιγούρα Εξουσίας, που καλλιεργούσαν οι πολέμιοί του…
Ο ρόλος του ιδιοκτήτη και εκδότη του ΔΟΛ στην Αποστασία, η στάση του στη δικτατορία, η σχέση του με τον Μεγάλο Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κορυφαίο Λέοντα Καραπαναγιώτη. Ο σεβασμός του στην Κεντροαριστερά, ακόμη και τα λάθη του και λάθη του ΔΟΛ, όπως το νερό του Καματερού, η συχνά ριψοκίνδυνη στήριξή του στα στελέχη του, η πράσινη κάρτα στον Σταύρο Ψυχάρη, η διακαής έγνοια του για τους εργαζόμενους του ΔΟΛ, οι ιλιγγιώδεις εργασιακοί του ρυθμοί, οι απίστευτα πρωτοποριακές ιδέες και ο καταιγισμός των προοδευτικών σχεδίων του, με γνώμονα πάντα την Ανάπτυξη της Ελλάδας, την Παιδεία και τον Πολιτισμό, καταγράφονται και κυρίως, ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ στις πάνω από 700 σελίδες του βιβλίου.

Εργαλείο, οι μαρτυρίες / αφηγήσεις από ανθρώπους που εργάστηκαν γι’ αυτόν, και τον έζησαν, όσο εκείνος τους το επέτρεψε.
Ιστορικά στελέχη του ΔΟΛ, από «Τα Νέα», «Το Βήμα» και άλλα έντυπα του Συγκροτήματος, νεότερα στελέχη, απλοί εργαζόμενοι κάθε βαθμίδας και θέσης στον ΔΟΛ, από κλητήρα μέχρι διευθυντή, συνεργάτες, διανοούμενοι, πολιτικοί, καλλιτέχνες, στενοί φίλοι και το ίδιο του το αίμα, η μεγάλη του αδελφή Λένα Γ. Σαββίδη, μιλούν, αρκετοί για πρώτη φορά για το φαινόμενο Χρήστος Λαμπράκης.

ΚΑΙ ΟΙ 61 ΒΙΩΣΑΝ καθένας από τη θέση που εκείνος τους έδωσε, την Ιστορία της Δημοσιογραφίας του ΔΟΛ, της Κοινωνίας της Ελλάδας και τα Χρόνια του Χρήστου Λαμπράκη. Καταθέτουν τις αλήθειες τους, είτε στη μορφή στιβαρών κειμένων, είτε στη μορφή καταγραφής γεγονότων και ανεκδοτολογικού υλικού, που, όμως, χάρη στην έντιμη και ευφυή σύνθεση της Ελευθερίας Κόλλια αποκτούν βαρύτητα ιστορικής καταγραφής και τεκμηρίωσης. Κυρίως, διηγούνται με μαεστρία και εύληπτα μια ολόκληρη εποχή.

Πάνω από μισός αιώνας Ιστορίας καταγράφεται μέσα από την ιστορία του δημοσιογραφικού καταγραφέα της, τις ναυαρχίδες του ΔΟΛ, Το ΒΗΜΑ και Τα ΝΕΑ.
Ουσιαστικά, η συγγραφέας Κόλλια γράφει ιστορία με την ιστορία του ΔΟΛ που έγραψε ιστορία στη Δημοσιογραφία, αλλά και την ελληνική Ιστορία, με την υπογραφή του Χρήστου Λαμπράκη.
Η βασανισμένη μετεμφυλιακή γενιά της δεκαετίας του 1950, η γενιά του ‘60 και του 114, η γενιά του Πολυτεχνείου, η γενιά των ευσεβών σοσιαλιστικών πόθων του ‘80, της τεχνολογικής επανάστασης στη δεκαετία του ‘90, του Χρηματιστηρίου και των Ολυμπιακών αγώνων του 2004 θα βρει πολλά να θυμηθεί και κυρίως να μάθει στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Φυσικά, η γενιά της δεκαετίας του 2020 κι όσες ακολουθούν θα βρουν στο πλούσιο περιεχόμενο του, (ακόμη και σε δυσεύρετο φωτογραφικό υλικό), τα αίτια και τα αιτιατά, τους αίτιους και υπαίτιους για την ευκταία μεν, αποτυχημένη δε άνοδο της ελληνικής κοινωνίας μετά τον Εμφύλιο και την βροντερή πτώση της αμέσως μετά τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη και μέχρι σήμερα. Γι’ αυτό και το συνιστώ θερμά και ανεπιφύλακτα αυτό το βιβλίο…

Η βαθιά γνώση του για το ποιος ήταν και η πλήρης επίγνωση της Δύναμής του, η μοναδική ταπεινοφροσύνη του, η στέρεα θεμελιωμένη ελληνοευρωπαϊκή του Παιδεία, ιδιαιτέρως δε η Μουσική και η Πολιτική, η πλέρια Δημοκρατική του συνείδηση και η ανθρωποκεντρική του αγάπη για την Ελλάδα τον οδήγησαν Ηγέτη στον μακρύ μοναχικό δρόμο της Εξουσίας του, μέχρι τη θανή του.
Σταυρωτής και σταυρωμένος ο ίδιος, Δάσκαλος και Μαθητής, Εργοδότης και Εργαζόμενος Εκδότης και Δημοσιογράφος, Εραστής και Ερωμένος της ίδιας του της Ζωής, πορεύτηκε συνειδητά ολομόναχος συντροφιά μόνο με το κληρονομημένο, αλλά και κατακτημένο από τον ίδιο Μεγαλείο της μοναδικής του προσωπικότητας, από αυτές που φτιάχνει μια φορά ο Θεός κι ύστερα σπάει το καλούπι.

Ο Χρήστος Λαμπράκης ηθελημένα δεν άφησε αρχείο. Αρχείο του είμαστε όλοι όσοι τον γνωρίσαμε κι εκείνοι που τον αγαπήσαμε βαθιά κι αληθινά. Κι αυτό κάνει το βιβλίο της συναδέλφου πολύτιμο. Όσο για τη μετά Λαμπράκη εποχή, όπως τη ζούμε μέχρι σήμερα και τα συνήθη ερωτήματα φίλων και συναδέλφων για την τύχη του μεγάλου του έργου και γιατί δεν άφησε διαδοχή, παραθέτω αυτολεξεί, ότι ο ίδιος μου είπε ένα βράδυ σε δείπνο μας στο «Κona Kai»:
«EIΝΑΙ ΔΙΚΗ ΣΑΣ ΕΥΘΥΝΗ ΤΙ ΘΑ ΠΡΑΞΕΤΕ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕ ΟΣΑ ΑΦΗΝΩ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΔΟΛ ΚΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ. ΚΙ ΕΣΕΙΣ ΕΛΕΝΗ ΚΑΙ ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ. ΕΓΩ ΘΑ ΕΙΜΑΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙ ΨΗΛΑ ΚΑΙ ΘΑ ΣΑΣ ΚΟΙΤΑΖΩ…».

Και με Φως και με θάνατον, ακαταπαύστως»

O, Captain! My Captain!

Αξεπέραστε Χρήστο Λαμπράκη.

***

Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύθηκε την Κυριακή 9 Ιουλίου 2023, στην εφημερίδα «Κόντρα», στη σελίδα 25 «Πολιτισμός και Πολιτική» και στη στήλη «Εντέχνως και Ατέχνως».

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -