Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Γνωστή για την ιδιαίτερα ευαίσθητη και αισθαντική ιδιοσυγκρασία της ως ηθοποιός, για τη γενναιόδωρη και παθιασμένη της αφοσίωση στο θέατρο, που εδώ και χρόνια αποτυπώνεται σε ερμηνείες υψηλής τέχνης, η Αθηνά Μαξίμου φέτος υποδύεται την Ιρίνα στις «Τρεις αδελφές» του Τσέχωφ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, στο θέατρο «Βεάκη».
Από τις ηθοποιούς που δεν φοβούνται να ρισκάρουν με τα όρια και τις διαχωριστικές γραμμές, μας συναρπάζει μέσα σε μια γοητευτική ατμόσφαιρα αστάθμητης μελαγχολίας και φθοράς, μέσα σε μια δραματικότητα που υποφώσκει, με αβρή ειρωνεία και συγκινητική σκληρότητα, δίνοντάς μας με ανεπίληπτη λιτότητα και εκφραστική οικονομία ένα χαρακτήρα που ισορροπεί θαυμάσια ανάμεσα στο θάρρος και τον πεσιμισμό.
Η Ιρίνα πιστεύει ότι η ευτυχία βρίσκεται στην εργασία, όμως όταν πηγαίνει να δουλέψει το μετανιώνει. Πρόκειται για τη μικρότερη από τις τρεις αδελφές, η οποία ακολουθεί τη σταδιοδρομία υπαλλήλου σε τυπογραφείο, αν και επιθυμεί μία δουλειά με ποίηση και νόημα. Τη χαρακτηρίζει έντονος αυθορμητισμός, ο οποίος της επιτρέπει να λέει ό,τι σκέφτεται και με την αισιοδοξία της προτρέπει τις αδελφές της να ξεχάσουν το παρελθόν.
«Η Ιρίνα είναι αυτή που περισσότερο από τις άλλες αδελφές της λαχταράει τη «Μόσχα». Που εναποθέτει όλες της τις ελπίδες και σχεδόν όλη της την ύπαρξη σε αυτήν τη φαντασιακή Μόσχα και κατά συνέπεια η ακύρωση και η ματαίωσή της είναι καθολική», μας λέει η Αθηνά Μαξίμου για το ρόλο της.
Ο Τσέχωφ με το έργο του καταδεικνύει ένα σύστημα αδράνειας και απραξίας που παλεύει με τη λαχτάρα για ζωή. Μια κωμωδία της απελπισίας, που αποκαλύπτει την αδυναμία του ανθρώπινου όντος για ευτυχία, το ασύμπτωτο του έρωτα και τον καλπασμό μιας νέας τάξης πραγμάτων που έρχεται να σαρώσει οτιδήποτε ξεπερασμένο και παρηκμασμένο.
Τα πρόσωπα του έργου αναρωτιούνται για τη ζωή, για το νόημα, φαντασιώνονται τη Μόσχα, φιλοσοφούν για το μέλλον απολύτως αδύναμα να πράξουν στο παρόν. Ένας θίασος πρωταγωνιστών αναμετριέται με τη δραματουργία του Τσέχωφ, σ’ ένα ασφυκτικό σύστημα αλληλεξάρτησης και ακινησίας, επιχειρώντας να συνθέσουν ανάγλυφα αυτήν την ευαίσθητη “κραυγή απελπισίας” για την ανθρώπινη ύπαρξη.
Η παράσταση επιχειρεί μια εκ νέου επίσκεψη στο έργο. Οι εμβληματικές ηρωίδες του Τσέχωφ, μεγάλες πια, ξαναβουτάνε σε ένα τοπίο μνήμης, σε μια ειδική στιγμή που δεν μπορούν να ξεπεράσουν, στη στιγμή που υποσχόταν ελπίδα και αλλαγή. Ένας οριοθετημένος χώρος όπου κατοικούν αιώνια οι αναμνήσεις τους και ξεγλιστράνε όλα τα πρόσωπα που καθόρισαν τη μοίρα τους. Οι ήρωες του έργου ξαναέρχονται αντιμέτωποι με τις επιλογές τους, με τον χρόνο και το πέρασμά του και σε μια επαναδιαπραγμάτευση της στιγμής που τους οδήγησε στην οδύνη.
Στη συζήτηση που ακολουθεί, η Αθηνά μας μιλά για την επιλογή του ανεβάσματος των “Τριών Αδελφών”, από τον Αιμίλιο Χειλάκη, τον Δημήτρη Καρατζά και την ίδια, για την παράσταση, την κωμικοτραγικότητα του έργου και για τις “αδελφές” της, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και Μαρία Κεχαγιόγλου.
Φέτος, με τον Αιμίλιο Χειλάκη, επιλέξατε τις “Τρεις Αδελφές” του Τσέχωφ. Για ποιους λόγους έγινε αυτή η επιλογή; Είναι μία συνέχεια των παραστάσεων που έχουμε δει από σας τα τελευταία χρόνια ή αποτελεί ένα νέο ξεκίνημα;
*Η βασική μας ανάγκη ήταν να συνεργαστούμε με τον Δημήτρη Καραντζά που χρόνια τώρα επιθυμούσαμε. Οι συζητήσεις μας μαζί του, για επικείμενη συνεργασία, μας οδήγησαν στον από κοινού αγαπημένο θεατρικό συγγραφέα Άντoν Τσέχωφ και συγκεκριμένα στο έργο του “Τρεις Αδελφές”. Ο Δημήτρης μοιράστηκε μαζί μας τις σκέψεις που είχε για το έργο και κατόπιν όλα βρήκαν τον δρόμο τους. Μπορώ να πω πως η συνεργασία μας μαζί του είναι για μας μία συνέχεια και ένα προχώρημα στον τρόπο που επιθυμούμε να υπάρχουμε σε αυτήν την αναζήτηση που λέγεται θέατρο. Δεν είναι εύκολο, ούτε αυτονόητο να βρίσκεις συγγενείς και ο Δημήτρης για μας είναι συγγενής!
Ποια είναι η “εκ νέου επίσκεψη στο έργο” που επιχειρήσατε μαζί με τον σκηνοθέτη Δημήτρη Καραντζά;
*Επί της ουσίας είναι μία επίσκεψη αυτών των τριών γυναικών σε έναν κοινό τοπίο μνήμης που τις καθόρισε. Στην παράστασή μας, οι τρεις αδελφές δεν είναι στις ηλικίες που ορίζει το έργο -είκοσι με είκοσι οκτώ δηλαδή- αλλά είναι τρεις γυναίκες με εμφανή τα σημάδια του χρόνου πάνω τους, ριζωμένες σαν από πάντα σε έναν άδειο, άχρονο και άτοπο χώρο που το μόνο που μπορεί να τις κινητοποιήσει είναι το ρήμα «θυμάμαι», το ίδιο ρήμα που στην πορεία θα τις πνίξει και θα τις ακινητοποιήσει εκ νέου. Η μνήμη κινεί και ορίζει την αφήγηση, ως μία αναμέτρηση ξανά με ό,τι ήλπιζαν, πρόσμεναν και επιθυμούσαν. Μία από κοινού βουτιά στη μνήμη ορμώμενη από την ελπίδα πως αυτή τη φορά δεν θα καταλήξει στο κενό.
Με τι σε έφερε αντιμέτωπη η προετοιμασία των “Τριών Αδελφών”;
*Με τις δικές μου μνήμες!
Τι πρόκειται να δουν οι θεατές από τις “Τρεις Αδελφές”, στο σημερινό πλαίσιο ζωής και επιβίωσης; Είναι μια επίκαιρη παράσταση;
* Ο τρόπος που σκιαγραφεί ο Τσέχωφ τα πρόσωπά του και τα ερωτήματα που θέτει δεν θα πάψουν ποτέ να είναι επίκαιρα. Το πόσο εμείς οι άνθρωποι κινητοποιούμαστε από μία ουτοπία και πόσο το ανέφικτό της μας βυθίζει και μας απελπίζει, το πόσο αδυνατούμε να συμφιλιωθούμε με το ελλιπές της ύπαρξής μας, το πώς διαχειριζόμαστε την ανικανοποίητη φύση μας, το πώς με μεγάλη ευκολία μπορούμε να προσδιορίσουμε τους άλλους αλλά αδυνατούμε να αυτoπροσδιοριστούμε είναι ζητήματα που δεν θα σταματήσουν ποτέ να μας απασχολούν.
Το κωμικό ή το τραγικό έχει το πάνω χέρι στο έργο;
*Ό,τι είναι κωμικό και γελοίο εμπεριέχει την τραγικότητα. Και ό,τι είναι τραγικό, ταυτόχρονα είναι και γελοίο. Έτσι είμαστε οι άνθρωποι! Τίποτα δεν είναι μόνο το ένα ή το άλλο. Το ένα είναι μέσα στο άλλο και ο τρόπος που το κοιτάει κανείς και το πώς επιλέγει να εμπλακεί ή όχι ορίζει την κωμικοτραγικότητά του. Έτσι είναι και στην παράστασή μας. Κάποιοι με το ίδιο πράγμα θα γελάσουν και άλλοι θα δακρύσουν.
Ποιο είναι η Ιρίνα που υποδύεσαι; Συνάντησες κάτι δικό σου σ’ αυτήν;
*Η Ιρίνα είναι αυτή που περισσότερο από τις άλλες αδελφές της λαχταράει τη «Μόσχα». Που εναποθέτει όλες της τις ελπίδες και σχεδόν όλη της την ύπαρξη σε αυτήν τη φαντασιακή Μόσχα και κατά συνέπεια η ακύρωση και η ματαίωσή της είναι καθολική. Με συγκινεί βαθιά αυτή η διαδρομή της λαχτάρας και των ονείρων που η πραγματικότητα τσακίζει.
Έχετε συγκροτήσει έναν πολύ ωραίο θίασο. Τι θα ήθελες όμως να πεις ειδικά για τις “αδελφές” σου στο έργο, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και Μαρία Κεχαγιόγλου;
*Ένα μεγάλο και ειλικρινές ευχαριστώ. Είμαι ευγνώμων για τη συνύπαρξή μας στη σκηνή! Είναι αξιοθαύμαστες γυναίκες, αξιολάτρευτες και σπουδαίες ηθοποιοί!
***
Πληροφορίες για τις Τρεις Αδελφές διαβάστε αναλυτικά ΕΔΩ
***
Παλαιότερες συνεντεύξεις:
