Του Παναγιώτη Μήλα
Μετά από καιρό κατέβηκα στο κέντρο της Αθήνας. Προορισμός μου το θέατρο «Αγγέλων Βήμα» για να δω τις πρόβες του έργου «Οργισμένα Νιάτα» σε σκηνοθεσία Θοδωρή Βουρνά.
Μετρό στάση «Ομόνοια», έξοδος προς την οδό Γ’ Σεπτεμβρίου και μετά αριστερά στη Σατωβριάνδου. Στον αριθμό 36, μπροστά στα τρία μαρμάρινα σκαλοπάτια και στην εντυπωσιακή πόρτα του νεοκλασικού δυο γατούλες παίζουν με ένα νεαρό.
*Αγαπητέ, βλέπω ότι έχεις καλή διάθεση απέναντι στα δυο πανέμορφα αδεσποτάκια. Αλήθεια ποια είναι η γνώμη σου για τα κατοικίδια;
-Ακούστε, μιλάτε σε έναν άνθρωπο που αυτή τη στιγμή έχει δύο και όχι ένα κατοικίδιο. Όχι απλά μια γάτα ή έναν σκύλο αλλά ένα κουνέλι και ένα ινδικό χοιρίδιο, από αυτά τα μεγάλα που μοιάζουν με κανίς. Θεωρώ πως τα κατοικίδια είναι οικογένεια, είναι συντροφιά, είναι άνευ όρων αγάπη. Από την άλλη βέβαια πιστεύω ότι δεν είναι και για όλους. Απαιτείται μια ευθύνη και χρόνος που ίσως με τους ρυθμούς που τρέχουμε όλοι να μην μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις ανάγκες τους. Εκτιμώ περισσότερο κάποιον που δεν έχει κατοικίδιο επειδή γνωρίζει ότι δεν μπορεί λόγω συνθηκών να το έχει, παρά κάποιον που αποκτά ένα ζώο συντροφιάς από μόδα και που στο τέλος καταλήγει να μην περνάει κανείς καλά.
*Χαίρομαι για την άποψή σου. Σε ευχαριστώ. Καλή επιτυχία σε όσα κάνεις…
-Κι εγώ σας ευχαριστώ…
***
[Πατήστε “κλικ” επάνω στις φωτογραφίες για να τις δείτε μεγαλύτερες]
Το περίεργο είναι πως και ο νεαρός και εγώ αμέσως μετά κινηθήκαμε προς την πανύψηλη μεν αλλά …στενή πόρτα. Πήγαμε να μπούμε ταυτοχρόνως, όπως στις παλιές ελληνικές ταινίες αλλά…
*Κι εσείς εδώ;
-Κι εγώ εδώ…
*Πάω να δω την πρόβα για τα «Οργισμένα Νιάτα» με τον Θοδωρή Βουρνά…
-Εγώ παίζω στην παράσταση. Υποδύομαι τον Κλιφφ και είμαι ο Αναστάσης Χριστοφιλόπουλος…
* Έκπληξη! Χαίρομαι για την γνωριμία. Αναστάση. Με την ευκαιρία σου θυμίζω ότι εδώ δίπλα, στο Εθνικό Θέατρο, ανέβηκαν για πρώτη φορά τα «Οργισμένα Νιάτα» το 1960 σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού. Με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ, την Νέλλη Αγγελίδου, τη Γκέλλυ Μαυροπούλου και τον Λυκούργο Καλλέργη. Τον ρόλο του Κλιφφ Λιούιης, που φέτος διδάσκεις εσύ, τότε στο πρώτο ανέβασμα τον είχε ο Στέλιος Βόκοβιτς.
***
Ανεβήκαμε την πλατιά ξύλινη …τριζάτη σκάλα και φθάσαμε στο πάντα φιλόξενο φουαγιέ – σαλόνι του θεάτρου.
*Περιμένοντας τους συναδέλφους σου και τον Θοδωρή για πες μου Αναστάση, πού γεννήθηκες, από πού κατάγεσαι και πού έζησες τα παιδικά σου χρόνια;
-Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε ένα χωριό της Εύβοιας, το Αυλωνάρι. Η καταγωγή μου είναι από Πελοπόννησο. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που μεγάλωσα στην επαρχία με όλη αυτή την ελευθερία και την ξεγνοιασιά. Οι μνήμες μου από τα παιδικά μου χρόνια δεν διαφέρουν σε τίποτα από τις ιστορίες που ακούμε από ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας περί αλάνας, βόλτας και ανεμελιάς.
*Στη διαδρομή σου ποιοι δάσκαλοι σου διεύρυναν τους ορίζοντες;
-Έχουν περάσει πολλοί δάσκαλοι από την ζωή μου. Οι περιπτώσεις των ανθρώπων που με άλλαξαν δείχνοντας μου καινούργιους δρόμους είναι μετρημένες στα δάχτυλα. Από όλους όμως, είτε μας ταιριάζουν είτε όχι, είναι δεδομένο ότι πάντα κάτι παίρνουμε, πάντα κάτι μαθαίνουμε και το ομορφότερο είναι όταν το ανακαλύπτεις μέσα στα χρόνια.
*Μιας και μιλάμε για δασκάλους μπορείς να μου πεις αν το θέατρο και γενικά οι τέχνες είναι και μέσο θεραπείας;
-Φυσικά και είναι. Το θέατρο σίγουρα μπορεί να είναι καταφύγιο και από μόνο του να λειτουργήσει θεραπευτικά για όποιον το έχει ανάγκη, είτε για αυτόν που είναι πάνω στην σκηνή, είτε για αυτόν που είναι από κάτω. Σε καμία των περιπτώσεων όμως δεν θεωρώ πως η επιστήμη του θεάτρου δεν μπορεί να λειτουργήσει με τον ίδιο τρόπο που λειτουργούν οι επιστήμες που ασχολούνται με την ψυχή του ανθρώπου.
*Αλήθεια, πότε ένιωσες την μεγαλύτερη συγκίνηση ή απογοήτευση όταν έπεσε η αυλαία;
-Δεν μπορώ να πω πως έχω να θυμάμαι μεγάλες συγκινήσεις ή απογοητεύσεις μέχρι τώρα. Για μένα μεγάλη συγκίνηση μου προσφέρει κάθε νέα αρχή και κάθε τέλος σε όλες τις παραστάσεις μέχρι τώρα. Σχετικά με την απογοήτευση, νομίζω πως για όλους μας τα δύο τελευταία χρόνια περιγράφονται με αυτή την λέξη. Όταν τα πράγματα περνάνε από το χέρι μας ξέρουμε ότι μπορούμε να παλέψουμε για το οτιδήποτε μα όταν δεν ορίζουμε και δεν εξαρτάται τίποτα από εμάς τότε ναι, απογοητεύεσαι.
*Αναφερόμενος στα δυο τελευταία χρόνια με βοηθάς στο να σε ρωτήσω πώς θα ήθελες να δεις την ευρύτερη οικογένεια του πολιτισμού;
-Ίσως να μην είμαστε ακόμα οικογένεια, ίσως να είμαστε μακρινοί συγγενείς. Το μόνο που μένει είναι να γνωριστούμε, να συστηθούμε, να κατανοήσουμε, να βάλουμε όρια, να δημιουργήσουμε και να αφήσουμε το χρόνο να κάνει την δουλειά του.
*Ο περιορισμός στην περίοδο της πανδημίας, παρότι ασύμβατος με την «ελευθερία» που κάθε τέχνη υπηρετεί, υπάρχει περίπτωση να λειτουργήσει ως ισχυρό κίνητρο για διερεύνηση άλλων τρόπων ή μορφών έκφρασης;
-Φυσικά και ναι. Το είδαμε άλλωστε να συμβαίνει, είτε ως προσωπική ανάγκη σε πολλούς καλλιτέχνες, είτε ως ανάγκη μιας ολόκληρης ομάδας ανθρώπων απλά και μόνο να εργαστούν. Το αποτέλεσμα, όποιο κι αν είναι αυτό, θα το κρίνει ο καιρός.
*Στη διάρκεια της προετοιμασίας της παράστασης, σου γεννήθηκαν ερωτήματα που δεν τα είχες όταν διάβαζες το κείμενο;
-Χα, χα, χα… [ελαφρύ γέλιο]. Όλα τα ερωτήματα που αφορούν έναν ρόλο γεννιούνται στον δρόμο προς την συνάντηση με αυτόν. Μια πρώτη ανάγνωση απλά αφήνει την αίσθηση του ενδιαφέροντος ή όχι. Πέρα από την προσωπική έρευνα σε ένα έργο σχέσεων όπως αυτό τα ερωτήματα και οι απαντήσεις γεννιούνται και δίνονται με ομαδική δουλειά.
*Στα «Οργισμένα Νιάτα» ο αρχικός τίτλος ήταν: «Κοίτα πίσω με θυμό». Η λέξη θυμός είναι στην ζωή σου;
-Ο θυμός είναι ένα βασικό συναίσθημα. Έχουμε μεγαλώσει με την εντύπωση πως δεν κάνει και δεν πρέπει να θυμώνουμε. Πιστεύω όμως πως η εκτόνωση του θυμού μπορεί να γίνει μέσα από δρόμους και τρόπους που εν τέλει να οδηγήσουν σε κάτι καλό.
*Η φωνή των νέων του 1956 – τγης χρονιάς που γράφτηκε το έργο – και τα προβλήματα που προκάλεσαν την οργή τους θυμίζει τη φωνή των σημερινών νέων;
-Η φωνή των νέων σε κάθε εποχή πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ως φωνή αλλαγής. Ένας νέος άνθρωπος το τελευταίο πράγμα που θέλει να κάνει είναι να συνεχίσει τα λάθη των προηγούμενων. Μεγαλώνοντας ξεχνάμε. Γι αυτό έρχεται η επόμενη γενιά να μας θυμίσει να μας ταρακουνήσει, να ταράξει τα νερά. Άλλωστε ό,τι δεν κινείται βαλτώνει. Μάτια και αυτιά ανοιχτά λοιπόν σε κάθε νέο που έχει κάτι να πει.
[Πατήστε “κλικ” επάνω στις φωτογραφίες για να τις δείτε μεγαλύτερες]
*Ο χαρακτήρας που υποδύεσαι στα «Νιάτα» τι βλέπεις ότι επιθυμεί από τις ανάγκες των ανθρώπων που είναι πάντα διαχρονικές: Την αγάπη, την αποδοχή, τη φιλία, την ανάγκη για δημιουργία οικογένειας και μιας εστίας στην οποία νιώθουμε ασφάλεια;
-Ο Κλιφφ είναι ένας άνθρωπος που πιστεύει βαθύτατα στην φιλία. Οι άνθρωποι που έχει επιλέξει να είναι δίπλα του είναι αυτοί που θεωρεί οικογένεια. Η αγάπη για αυτούς γεμίζει όλα τα κενά που ένας τρίτος θα θεωρούσε ότι ίσως υπάρχουν.
*Αναστάση, σε ευχαριστώ πολύ γι αυτή τη συζήτηση.
-Κι εγώ σας ευχαριστώ για αυτή την αναπάντεχη συνάντηση.
*Ελπίζω να αργήσει ο Θοδωρής έτσι ώστε να κάνω μια παρόμοια κουβέντα με τους συμπαίκτες σου στα «Νιάτα».
-Συνήθως έρχεται στην ώρα του…
Τα «Οργισμένα Νιάτα» σε μια νέα τρίτη εκδοχή από τον Θοδωρή Βουρνά
