Αλέξανδρος Χούντας: Η έμπνευση είναι σαν το ποτάμι. Πώς να το σταματήσεις; Και γιατί;

Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου

Τέχνη είναι ένα σκίρτημα την ώρα που δεν το περιμένεις. Κάτι που σε ξυπνά και σε ξαφνιάζει. Σαν να ζητάς το μέτρο στα ζητούμενα του ανθρώπου, σαν να ονειρεύεσαι τη λιτή ευημερία που σου αξίζει, σαν να απολαμβάνεις τα πολύτιμα αλλά απολύτως αναγκαία στη ζωή. Τα στοιχειώδη.

Τέχνη είναι να ορθώσουμε το ανάστημά μας απαλλαγμένοι απ’ τα περιττά. Να αναστρέψουμε την κρίση κρινόμενοι. Να κρίνουμε και να προκρίνουμε το ουσιώδες. Παριστώντας τον απτό κόσμο γύρω μας, έτσι ώστε να αναδειχθούν οι θεμελιώδεις αξίες της ζωής.

Για την τέχνη του θεάτρου και για την τέχνη γενικότερα συζητάμε με τον πολυσχιδή δημιουργό Αλέξανδρο Χούντα με αφορμή το νέο του θεατρικό έργο «Εσύ», που θα παιχτεί στο θέατρο «Αλκμήνη».

«Το ζητούμενο στην τέχνη», τονίζει εύστοχα στο catisart.gr, είναι «να δοκιμάζεις και να δοκιμάζεσαι. Οπότε, θέλω με κάθε τρόπο να εξελίσσομαι και να μπορώ τόσο να δημιουργώ όσο και να παίζω σε παραστάσεις που έχουν κάτι να πουν, να αγγίξουν, να προβληματίσουν, να λυτρώσουν τους ανθρώπους που επιλέγουν να μας δουν».

Όσο για την έμπνευση; Αυτή «είναι σαν το ποτάμι», λέει ο Αλέξανδρος. «Πώς να το σταματήσεις; Και γιατί;».

Αλέξανδρε, πού γεννήθηκες, πού μεγάλωσες και τι δεν ξεχνάς από τα παιδικά σου χρόνια;

•Στην Αθήνα. Συγκεκριμένα στην Πεντέλη. Γειτονιά, φίλοι, ποδήλατα, φύση, χώμα, πέτρες, δέντρα, παιχνίδι, σκύλοι, γάτες, σκαντζόχοιροι, χελώνες, πάρτι, φάρσες, γέλια. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το εξής. Όταν έπαιζα με τα παιχνίδια μου, μαγευόμουν, δημιουργούσα άλλους κόσμους (φαντάζομαι δεν ήμουν το μοναδικό παιδί βέβαια). Θυμάμαι, λοιπόν, όταν πια μεγάλωνα, λίγο πριν την εφηβεία που είχα πάψει πια να παίζω αλλά δεν είχα βγάλει από το δωμάτιο μου ένα μεγάλο κουτί με παιχνίδια, μια μέρα κοίταξα τα παιχνίδια μου κι ένωσα νοσταλγία γι’ αυτή τη μαγεία. Πήρα, λοιπόν, μερικά στα χέρια μου και προσπάθησα να παίξω για ν’ αναβιώσω όλο αυτό που υπήρχε κάποτε στο παιδικό μυαλό μου. Δεν κατάφερα όμως! Κι εκείνη την απογοήτευση τη θυμάμαι έντονα. Ήταν η μέρα που αποχαιρέτησα τόσο τα παιχνίδια μου όσο και την παιδική μου ηλικία.

Πώς ξεκίνησες με το θέατρο και την υποκριτική; Ποια υπήρξαν τα πρώτα ερεθίσματα και οι αφορμές;

•Στήνοντας παραστάσεις καθημερινά στο σπίτι. Για κάθε φιλοξενούμενο ή επισκέπτη. Από τριών ετών. Αργότερα στις σχολικές παραστάσεις, έπειτα σε θεατρική ομάδα με δάσκαλο και σκηνοθέτη τον Δημήτρη Δεγαΐτη. Σίγουρα υπήρχαν ερεθίσματα κι αφορμές αλλά αυτή τη δουλειά δεν τη διάλεξα. Από 3 ετών έλεγα με απόλυτη πίστη “Εγώ είμαι ηθοποιός”. Το πίστευα. Και το σχολείο έμοιαζε σαν εμπόδιο. Ένιωθα σαν ηθοποιός σε αναστολή. Στα 18 μου γνώρισα τον αξέχαστο Κώστα Κουτσομύτη που με πήρε μαζί του στα “Ματωμένα χώματα” και τον Στέλιο Γούτη με τον οποίο έκανα την πρώτη μου δουλειά στο θέατρο. Από τότε δεν σταμάτησα να δουλεύω. Ένα χρόνο μετά μπήκα στη δραματική σχολή Αθηνών του Γ. Θεοδοσιάδη.

Ποιων δασκάλων σου η ανάμνηση διατηρείται άσβεστη στην καρδιά σου και γιατί;

•Είχα τη χαρά να έχω σπουδαίους δασκάλους. Σίγουρα δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Γιάννη Ροζάκη. Πίστευε πολύ σε μένα. Παρόλ’ αυτά ήρθαμε σε κόντρα γιατί ήμουν φυγόπονος. Μου έμαθε πράγματα τα οποία τότε ως σπουδαστής τα θεωρούσα πολύ… Πώς να το πω; Πολύ “κλασικά”! Κι όμως. Ήταν “δώρα” και “όπλα” πολύτιμα και το κατάλαβα στην πορεία μου μέσα στη δουλειά. Μου στοίχισε πολύ η απώλειά του. Σίγουρα επίσης δεν ξεχνάω την Αλίκη Αλεξανδράκη, η οποία επίσης πίστευε πολύ σε  μένα χωρίς να μου “χαϊδεύει τ’ αφτιά” και μου είχε πει κάτι πολύ ωμό, το οποίο με έκανε να “βγω” από την επιφάνεια και να ανακινώ το συναίσθημά μου στη σκηνή. Τη Μαρίνα Ψάλτη, τη Μαρίνα μου, που λίγα λεπτά πριν να δώσω εξετάσεις με έκλεισε σε ένα γραφείο και μου είπε “Θέλω να ξέρεις ότι είμαι πολύ περήφανη για σένα”. Αυτό για μένα ήταν πολύ σημαντικό. Σαν να μου έδειξε τα φτερά μου και μου είπε “πέτα”!

Πώς έγραψες το θεατρικό έργο “Εσύ”, και τι θα δούμε στην παράσταση που θα παιχτεί στο θέατρο «Αλκμήνη», σε δική σου ερμηνεία και σκηνοθεσία;

•Αφορμή στάθηκε μία είδηση του 2016. Το ίδιο το πραγματικό γεγονός. Μία μάνα 32 ετών στη Βραζιλία σκότωσε με άγριο τρόπο το 17χρονο γιο της επειδή ήταν ομοφυλόφιλος κι έπειτα έκαψε το πτώμα του. Με σόκαρε. Με προβλημάτισε. Τριγυρνούσε στο μυαλό μου. Κι έτσι έφτιαξα μια ιστορία γύρω από αυτό, έναν χαρακτήρα κι ένα έργο μέσα στο οποίο το παιδί αυτό μιλάει ανοιχτά με τη μητέρα του για όλα. Πρόσωπο με πρόσωπο.

Γιατί μονόλογος;

•Ουσιαστικά πρόκειται για έναν “αόρατο” διάλογο κατά τη διάρκεια του οποίου δεν ακούμε ποτέ τη φωνή της μάνας. Είναι μια ύστατη προσπάθεια του παιδιού αυτού να της μιλήσει ανοιχτά, να τη φέρει ξανά κοντά του και να τον αποδεχτεί γι’ αυτό που είναι. Μία κραυγή γεμάτη αγωνία. Έτσι γεννήθηκε αυτός ο μονόλογος.

Πώς οραματίζεσαι να εξελίξεις τη θεατρική δραστηριότητά σου;

•Φέτος κλείνω 15 χρόνια στη δουλειά αυτή. Μπορώ να πω ότι τώρα, στα 32 μου, νιώθω ευλογημένος που έχω κάνει τις δουλειές που έχω κάνει και βιώνω μια “δεύτερη ενηλικίωση” σε όλους τους τομείς. Και καλλιτεχνικά. Αυτή η παράσταση, το “Εσύ”, είναι κάτι πολύ διαφορετικό απ’ όσα έχω κάνει μέχρι σήμερα. Κι αυτό είναι το ζητούμενο στην τέχνη, νομίζω. Να δοκιμάζεις και να δοκιμάζεσαι. Οπότε, θέλω με κάθε τρόπο να εξελίσσομαι και να μπορώ τόσο να δημιουργώ όσο και να παίζω σε παραστάσεις που έχουν κάτι να πουν, να αγγίξουν, να προβληματίσουν, να λυτρώσουν τους ανθρώπους που επιλέγουν να μας δουν.

Υποδύεσαι το ρόλο του εφήβου και σκηνοθετείς την παράσταση με σύγχρονη μάτια και με έμφαση στο ζήτημα της αποδοχής. Πιστεύεις πως η κοινωνία μας έχει να κάνει ακόμα βήματα για την καταπολέμηση των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων που έχουν σχέση με τη διαφορετικότητα;

•Πιστεύω πως έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Μάλιστα, επειδή είμαι και φύσει αισιόδοξος τύπος, κάποια στιγμή θεώρησα πως οι προκαταλήψεις έχουν σχεδόν καταπολεμηθεί. Όμως όχι. Δυστυχώς όχι. “Πέφτω” συχνά σε ζωντανά παραδείγματα της καθημερινότητας κι εκεί λέω “Όχι. Έχουμε πολύ δρόμο και δουλειά ακόμη μπροστά μας”…

Θα μπορούσες να μεταφέρεις στους αναγνώστες ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το κείμενο που θα δούμε στη σκηνή;

•«Δε μ’ ενδιαφέρει πια αν θα μ’ αποδεχτεί ο κάθε κομπλεξικός που δεν περνάει καλά στο σπίτι του και ξερνάει κακία για να νιώσει καλύτερα!
Όμως εσύ μαμά… Εσύ δεν είσαι το ίδιο. Κάθε σου απόρριψη για μένα είναι ένας μικρός θάνατος. Κι αυτό με πονάει πραγματικά! Με κάνει να ντρέπομαι, να φοβάμαι. Γιατί να ντρέπομαι; Γιατί να φοβάμαι;».

Ηθοποιός, σκηνοθέτης ή θεατρικός συγγραφέας; Ποιος ρόλος σε ενδιαφέρει περισσότερο;

•Ηθοποιός είμαι κατά βάση. Αυτό με μαγεύει. Αυτή είναι η ζωή μου. Και το τραγούδι, φυσικά, απ’ όπου και ξεκίνησα την επαγγελματική μου πορεία σε ηλικία 14 ετών. Όσο για τη συγγραφή ρέει μέσα μου, σαν ανάγκη. Και δόξα τω Θεώ βλέπω ότι τη γραφή μου την αγαπούν πολύ κι οι θεατές που βλέπουν πιστά όλες μου τις δουλειές. Οπότε δεν μπορώ να τη βάλω στην άκρη. Η έμπνευση είναι σαν το ποτάμι. Πώς να το σταματήσεις; Και γιατί; Η σκηνοθεσία είναι μια ιδιότητα που απέκτησα χωρίς να το επιδιώξω. Απλώς ήρθε. Για να συμπληρώσει το πάζλ της δημιουργικότητάς μου.

Για κάποιον που κάνει τα πρώτα του βήματα στη γραφή, ποια λογοτεχνικά έργα θα θεωρούσες χρήσιμο να συμπεριλάβει στη βιβλιοθήκη του;

Σίγουρα το “Μικρό πρίγκιπα” όπου τα νοήματά του μπορούν να σε κάνουν να καταλάβεις βαθύτερα την ουσία της γραφής. Επίσης, όλα τα έργα του Τσέχωφ όπου είναι “σχολή” για ένα νέο συγγραφέα κυρίως όσον αφορά το διαλογικό κομμάτι και τα όσα μπορεί να κρύβονται πίσω από κάθε λέξη ή πρόταση.

Πανδημία, καραντίνα, me-too, απεργία των ηθοποιών. Τι πιστεύεις ότι θα μείνει από αυτή την περιπέτεια;

•Δεν ξέρω. Μακάρι να φύγει ο πόνος κι η απογοήτευση και να επέλθει εξέλιξη. Ουσιαστική εξέλιξη.

Η περίοδος της καραντίνας ήταν για μένα πολύ δύσκολη! Ήρθα αντιμέτωπος με την κατάθλιψη, πήρα πολλά κιλά, ακινητοποιήθηκα σωματικώς και ψυχικώς. Δυσκολεύτηκα μετά να επιστρέψω στη δουλειά, στην καθημερινότητα.

Το me-too ενέχει μια πολύ σημαντική ελπίδα. Ωστόσο, την περίοδο που γίνονταν οι “αποκαλύψεις” δεν μπορούσα να ηρεμήσω, δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Ειλικρινά. Κι όταν όλα αυτά αφορούσαν ανθρώπους τους οποίους γνωρίζεις, έχεις δουλέψει. Οι περισσότεροι, πιστεύω, έχουμε ζήσει ακραίες συμπεριφορές και καταστάσεις στη δουλειά. Αλλά αυτά που βγήκαν στο φως ήταν δυσβάσταχτα. Εύχομαι τουλάχιστον να επικρατήσει το φως. Όπως και με τις απεργίες μας…

Νιώθω απογοήτευση και οργή που απαξιώνεται η τέχνη κι ο πολιτισμός μ’ αυτό τον τρόπο. Και -πιστέψτε με- έχοντας τελειώσει κι ένα πανεπιστήμιο (τη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας συγκεκριμένα), έχω να σας πω ότι οι γνώσεις που πήρα από τη Δραματική Σχολή, ο κόπος και ο καθημερινός μας αγώνας για το όνειρό μας σχεδόν υπερβαίνουν τα όσα κέρδισα από το Πανεπιστήμιο. Η τέχνη μπορεί να μην είναι και “Ιατρική” όπως πολλοί λένε, όμως θεραπεύει κοινωνίες ολόκληρες.

Τι θα απαντούσες αν ένας έφηβος ρωτούσε: «Και η δική μου φωνή πότε θα ακουστεί;».

•”Όταν καταλάβεις πραγματικά τη δύναμή της”, θα του απαντούσα.

Κατά τη γνώμη σου, ποια είναι τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ηθοποιού που όντως ποιεί ορθόν ήθος;

•Η πρόθεσή του. Ο σκοπός του πίσω από κάθε έργο, κάθε ρόλο και κάθε ερμηνεία. Όχι η φιλοδοξία ή ακόμα χειρότερα η προσωπική ματαιοδοξία. Η δουλειά μας είναι σχεδόν λειτούργημα. Έτσι τη βλέπω. Μέσα από μία παράσταση, μία ταινία, μια σειρά φέρνεις το θεατή αντιμέτωπο με κάποιες καταστάσεις. Τον φέρνεις κατά πρόσωπο μ’ ένα “πρόβλημα” είτε παίζεις κωμωδία είτε δράμα. Ετυμολογικά “ήθος” είναι ο χαρακτήρας. Ο “ηθοποιός” φτιάχνει – δημιουργεί χαρακτήρες. Και οι χαρακτήρες που φτιάχνει και μεταφέρει στους θεατές, αν έχει αυτή την πρόθεση ο ίδιος, είναι ικανοί να επηρεάσουν και να προβληματίσουν τόσο το κοινό που σιγά σιγά να αρχίσουν να “φτιάχνονται” οι χαρακτήρες μιας ολόκληρης κοινωνίας.

Πέρα από την παράσταση αυτή, υπάρχουν και άλλα σχέδια για τη φετινή θεατρική περίοδο;

•Συζητώ για τον επόμενο χειμώνα. Θεατρικά φέτος δεν μπορώ να κάνω κάτι άλλο. Ο μονόλογος αυτός απαιτεί μεγάλη αφοσίωση. Όπως μία πραγματικά σοβαρή σχέση. Δεν  χωρούν “απιστίες”. Και βέβαια, παράλληλα είμαι καθημερινά στον αέρα, στο ραδιόφωνο 12.00 – 14.00 στον Nostos 100,6 (FM) αλλά και στο jukeBooks.gr όπου δίνω τη φωνή μου σε audiobooks. Ίσως κάποια live μετά το Πάσχα με τραγούδια που αγαπώ. Αλλά το λέω με κάθε επιφύλαξη.

Ο ρόλος μάς επιλέγει ή τον επιλέγουμε;

•Έλα ντε! Άλυτο τούτο το μυστήριο. Μας επιλέγει. Εκεί καταλήγω, προσωπικά.

Αν δεν ήσουν ηθοποιός, τι θα ήσουν;

•Σουρικάτα!

Υπάρχει ποίημα που έχεις διαβάσει και ποτέ δεν ξεχνάς;

•Πάρα πολλά! Αγαπώ πολύ την ποίηση. Δεν ξεχνάω ποτέ τη “Λυπιού” της Κατερίνας Αγγελάκη Ρουκ, όλη την ποίηση της Δημουλά, του Καβάφη, του Χριστιανόπουλου, φυσικά το αγαπημένο μου ποίημα “Η πιο όμορφη θάλασσα” του Ναζίμ Χικμέτ αλλά κι ένα ποίημα που διάβασα τελευταία και με ‘’μάγεψε’’! Είναι του Νικηφόρου Βρεττάκου “Το καθαρότερο πράγμα της δημιουργίας”.

Ποιο βιβλίο διαβάζεις αυτό τον καιρό;

Εργαζόμενος ως αφηγητής (voice actor) στο jukeBooks του ομίλου Antenna τον τελευταίο ένα χρόνο διαβάζω πολλά βιβλία, θέλοντας και μη. Αυτή την περίοδο διαβάζω την “Άλλη όψη του παραδείσου” του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ.

Τι μπορεί να σε κάνει να δακρύσεις και τι να χαμογελάσεις;

•Ωραία ερώτηση. Νομίζω πως ό,τι μπορεί να με κάνει να δακρύσω, μπορεί να με κάνει και να χαμογελάσω. Μπορεί να είναι πολλά πράγματα. Η ευγένεια, η γενναιοδωρία, η δικαιοσύνη, η μουσική, το φλερτ, ο κινηματογράφος, ο έρωτας, τα ζώα, το θέατρο, η καλοσύνη, οι αναμνήσεις. Πολλά…

Τέλος, ας μιλήσουμε για τους συντρόφους μας στο διάβα της ζωής, τα ζώα. Υπάρχει κάποιο κατοικίδιο στη ζωή σου;

•Μεγάλο κεφάλαιο της ζωής μου. Από μωρό μεγάλωσα σ’ ένα σπίτι που είχαμε πολλά ζωάκια. Σκύλους, γάτες, παπαγάλους. Τις τελευταίες απώλειες που είχα πριν από λίγα χρόνια, τα σκυλάκια μου, ακόμα δεν τις έχω ξεπεράσει. Δακρύζω που το λέω. Μου λείπουν πολύ. Πάρα πολύ. Επίσης, με προβληματίζουν πολύ οι ρυθμοί της δουλειάς μου γιατί δε θα μου επέτρεπαν στην παρούσα φάση να αφιερώνω το χρόνο που θέλω σ’ αυτούς τους ξεχωριστούς συντρόφους. Οπότε αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποιο ζωάκι να ομορφαίνει την καθημερινότητά μου. Ξέρετε, για κάποιο λόγο τα ζώα, όπως και τα παιδιά, μου δείχνουν πάντα αγάπη και έρχονται στην αγκαλιά μου αβίαστα. Νομίζω πώς νιώθουν πόσο τ’ αγαπάω. Νιώθουν την αγάπη με τρόπο τέτοιο που εμείς οι άνθρωποι είμαστε ανίκανοι να νιώσουμε. Κι όπως λέει κι ο Ιτα, ο 17χρόνος που υποδύομαι στο “Εσύ”. (δανειζόμενος ένα γνωστό ρητό) “’Όταν γνώρισα τους ανθρώπους, αγάπησα τα ζώα”…

Ευχαριστώ πολύ, Αλέξανδρε!

•Κι εγώ. Πολύ.

•Πληροφορίες για την παράσταση, ΕΔΩ:

«Εσύ». To έργο του Αλέξανδρου Χούντα, βασισμένο σε αληθινό γεγονός