Γιορτάζουμε φέτος τα 50 χρόνια από την επάνοδο στη Δημοκρατία μετά την πτώση της Χούντας των συνταγματαρχών που μάτωναν τη χώρα για 7 χρόνια. Από την επιβολή της Δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967 έως και τη Μεταπολίτευση της 24ης Ιουλίου 1974.
Εδώ το Catisart θυμάται μερικά γεγονότα και κάποια πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν το 1974…
***
Παρασκευή 25 Ιανουαρίου 1974. Ο καρδιοχειρουργός Κρίστιαν Μπάρναρντ στο Νοσοκομείο του Κέιπ Τάουν κάνει μια εντελώς διαφορετική εγχείρηση καρδιάς. Αυτή τη φορά δεν έκανε μεταμόσχευση. Δεν αφαίρεσε την «πληγωμένη» καρδιά, αλλά τοποθέτησε δίπλα της μια νέα καρδιά. Ο ασθενής του έζησε με την εφεδρική καρδιά 18 χρόνια…
Θυμίζουμε ότι ο Μπάρναρντ ήταν ο πρώτος που έκανε την πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς στις 3 Δεκεμβρίου του 1967. Ο Νοτιοαφρικανός καρδιοχειρουργός τόλμησε μια αδιανόητη μέχρι τότε επέμβαση, στο νοσοκομείο Groote Schuur στο Κέιπ Τάουν. Ο Μπάρναρντ έχοντας στο χειρουργικό κρεβάτι τον λιθουανικής καταγωγής μετανάστη Λούις Βασκάνσκι, έναν 63χρονο διαβητικό με σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια από ισχαιμική καρδιοπάθεια, επιχείρησε να του αντικαταστήσει την καρδιά.
Ο Βασκάνσκι γνώριζε ότι δεν είχε εναλλακτική λύση αν ήθελε να μείνει ζωντανός και είχε αφεθεί στα χέρια του πρωτοπόρου Μπάρναρντ. Μία μέρα πριν, η Ντένις Ντάρβαλ, μια γυναίκα 25 χρονών, είχε διακομιστεί στο νοσοκομείο έχοντας υποστεί σοβαρή εγκεφαλική βλάβη έπειτα από τροχαίο ατύχημα. Μέσα σε λίγες ώρες, η Ντάρβαλ είχε πιστοποιηθεί ως κλινικά νεκρή από τους νευροχειρουργούς του νοσοκομείου και ο πατέρας της είχε συναινέσει ώστε οι νεφροί και η καρδιά της να χρησιμοποιηθούν για μεταμόσχευση.
Και ο λήπτης και η δότρια βρίσκονταν εκείνη την ιστορική ημέρα, 3η Δεκεμβρίου του 1967, στα χέρια του Κρίστιαν Μπάρναρντ.
Παρόλο που ο Μπάρναρντ και δύο από τους συναδέλφους του, συμπεριλαμβανομένου του αδελφού του, επίσης καρδιοχειρουργού Μάριους, είχαν κάνει σχετικά μεγάλο αριθμό μεταμοσχεύσεων καρδιάς σε σκύλους, οι δύο σημαντικοί βοηθοί την ημέρα της επέμβασης δεν είχαν ξαναδεί μεταμόσχευση καρδιάς στη ζωή τους – ούτε καν σε σκύλο. Η επέμβαση στέφθηκε από επιτυχία· είχε διαρκέσει κοντά στις 9 ώρες.
Ο Μπάρναρντ δεν είχε ενημερώσει ούτε τον ιατρό επιθεωρητή του νοσοκομείου ούτε τον πρόεδρο του χειρουργικού τμήματος ότι επρόκειτο να πραγματοποιήσει αυτή την ιστορική επέμβαση. Όταν ο προϊστάμενος του νοσοκομείου, Δρ Γιάκομπους Μπέργκερ έμαθε για την επέμβαση εξεπλάγη, αλλά ικανοποιήθηκε που ο ασθενής πήγαινε καλά.
Η σημασία αυτής της πρωτοποριακής επέμβασης για τη Νότια Αφρική φάνηκε από το γεγονός ότι, μέσα σε περίπου 30 λεπτά από την έξοδο του Μπάρναρντ από το χειρουργείο, ο πρωθυπουργός της χώρας είχε ενημερωθεί.
Μέσα σε λίγες ώρες, το νοσοκομείο έλαβε προσφορά 1 εκατομμυρίου δολαρίων για μια φωτογραφία της καρδιάς του δότη που τοποθετήθηκε στο στήθος του Βασκάνσκι, στο χειρουργικό τραπέζι, αλλά, φυσικά, ουδείς είχε τραβήξει φωτογραφίες.
Και κάτι ακόμα: όταν έφυγε από το χειρουργείο, ο Μπάρναρντ πέταξε τα χειρουργικά του γάντια στον κάδο απορριμμάτων όπως συμβαίνει συνήθως, για να μάθει λίγες μέρες αργότερα ότι μια εφημερίδα προσφερόταν να τα αγοράσει για 25.000 δολάρια! Ήταν τόσο μεγάλο το ενδιαφέρον του κοινού που όλη η χειρουργική ομάδα κλήθηκε ξανά στο νοσοκομείο εκείνο το απόγευμα για να φωτογραφηθεί.
Μετά την πρώτη εβδομάδα, ο Λούις Βασκάνσκι άρχισε να νιώθει κουρασμένος και λιγότερο καλά. Εκ των υστέρων, έγινε αντιληπτό ότι η κατάσταση της υγείας του επιβαρύνθηκε επειδή είχε πάρα πολλούς επισκέπτες και έδωσε αναρίθμητες συνεντεύξεις στα μέσα ενημέρωσης. Μετά περίπου 12 ημέρες από τη μεταμόσχευση, η κατάστασή του άρχισε να επιδεινώνεται ραγδαία. Παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες των γιατρών ο Λούις Βασκάνσκι πέθανε τα ξημερώματα της Πέμπτης, 21 Δεκεμβρίου – 18 ημέρες μετά τη μεταμόσχευση. Κατά ειρωνικό τρόπο, η καρδιά της Ντένιζ Ντάρβαλ ήταν το τελευταίο όργανο που σταμάτησε να λειτουργεί.
Ο Κρίστιαν Μπάρναρντ έφυγε από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου του 2001 σε ηλικία 79 χρονών κατά τη διάρκεια των διακοπών του στην Πάφο της Κύπρου. Η νεκροψία έδειξε ότι ο θάνατός του προκλήθηκε από σοβαρή κρίση άσθματος.
Είχε γεννηθεί από Ολλανδούς μετανάστες στις 8 Νοεμβρίου του 1922, στο Beaufort West της Νότιας Αφρικής.
Ήταν ένθερμος φιλέλληνας. Αγαπούσε πολύ την Ελλάδα και μάλιστα πολιτογραφήθηκε Έλληνας το 1993.
Λίγο πριν από το θάνατό του, ο Μπάρναρντ μίλησε στο περιοδικό Time και είχε πει: «Η μεταμόσχευση καρδιάς δεν ήταν τόσο σπουδαίο χειρουργικό επίτευγμα. Το θέμα ήταν ότι ήμουν προετοιμασμένος να ρισκάρω. Η φιλοσοφία μου είναι ότι το μεγαλύτερο ρίσκο στη ζωή είναι το να μην παίρνεις ρίσκο»… [Πηγή: Ethnos.gr].
