Θυμάμαι ότι την είχα πρωτοδεί πριν από μερικά χρόνια με την ομάδα του Στάθη Λιβαθινού. Θυμάμαι επίσης ότι η πρώτη λέξη που σκέφτηκα γι’ αυτήν ήταν η λέξη «ταμπεραμέντο». Έντονο ταμπεραμέντο. Γυναίκα με εκρηκτική καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία. Πώς αλλιώς θα γινόταν άλλωστε, αφού γιαγιά και μητέρα τη γαλούχησαν με Όμηρο, γαλλικά τραγούδια, κλασικούς συγγραφείς και μαθήματα πιάνου από τα πέντε της; Μια δέσποινα όμορφη, ζωοδότρα, γεμάτη πνευματικότητα και χαρά είναι η ηθοποιός Άννα Κουτσαφτίκη. Μια Εύα αισθαντική, παράφορη, ονειρεμένη, γλυκιά, μητρική, προστατευτική και πανέξυπνη. Σαν αδιάβαστη οπτασία, που λευκό φως φωτίζει ολόγυρά της. Πρόσχαρη κι ορμητική, αισιόδοξη και καθάρια, αρχοντική και περήφανη. Η Άννα Κουτσαφτίκη είναι ένας αξιαγάπητος άνθρωπος γεμάτος κέφι και καρδιά, με μια ιδιαίτερα δημιουργική φαντασία και εκλεπτυσμένη αξιοπρέπεια. Πηγαία κι επιμελής. Θερμή κι ειλικρινής. Ζωντανή, δυναμική, θαρραλέα στην υποκριτική της, εξωστρεφής, παιδική αλλά κι ανεξιχνίαστη. Με δύναμη επιμονής και νύξεις αυτοσαρκασμού. Αντλεί τις σταθερές της από τις διαφυγές στη φύση, στην οικογένεια, στην πίστη. Αννούλα, να γελάς συνεχώς, να αγαπάς, να ονειρεύεσαι, να εμπνέεσαι συνεχώς. Είσαι σαν την ηλιαχτίδα που μπαίνει από μια μικρή λοξή χαραμάδα, σαν τη δυνατή βροχή που χτυπάει τη νύχτα το τζάμι. Κύματα πάνε κι έρχονται, εσύ όμως στο πιο ψηλό κατάρτι πάντα θ’ ανεμίζεις…
Διαβάστε τη συνέντευξη.
Τη φωτογράφηση πραγματοποίησε ο Αντώνης Ψαρράς.
* Γεννήθηκα στην όμορφη και εξοχική Κάτω Κηφισιά. Η καταγωγή μου είναι από πλευράς του πατέρα μου από τη Χαλκιδική και από πλευράς της μητέρας μου από τη Μικρά Ασία. Οι αναμνήσεις της παιδικής μου ηλικίας είναι όπως θα ‘πρεπε να είναι οι παιδικές αναμνήσεις -ατελείωτα παιχνίδια με τους φίλους μου σε αλάνες και εκτάσεις με δέντρα και λουλούδια, ισχυρές δόσεις οξυγόνου, γαλάζιος ουρανός, ορίζοντας πλατύς. Ελευθερία, δημιουργικότητα, χαρά, απλότητα, ομαδικότητα είναι τα στοιχεία που συνθέτουν τον καμβά της παιδικής μου ηλικίας. Μ’ έχουν καθορίσει σε τεράστιο βαθμό και τ’ αποζητώ ακόμη και τώρα σ’ όλους τους τομείς της ζωής μου.
Με τι καλλιτεχνικά ερεθίσματα μεγάλωσες;
* Υπήρχε καλλιτεχνική αίσθηση και μυρωδιά στο σπίτι. Υπήρχε στον τρόπο που η γιαγιά μου έπλεκε σεμεδάκια απαγγέλλοντάς μου την ίδια στιγμή Όμηρο ή τραγουδώντας μου γαλλικά τραγούδια. Υπήρχε στον τρόπο που η μαμά μου μαγείρευε και το πιο απλό ακόμη φαγητό. Μεγάλωσα με Χατζιδάκι και με πολλή κλασική μουσική -ξεκίνησα πιάνο στα πέντε. Αγάπησα το ρεμπέτικο και τον Τσιτσάνη από τον πατέρα μου και τους κλασικούς συγγραφείς από τη μητέρα μου. Το θέατρο υπήρχε αλλά όχι σε μεγάλες δόσεις.
Πώς μπήκε στη ζωή σου το θέατρο;
* Υπήρχε στη ζωή μου από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Όταν ήμουν μικρή η μητέρα μου με πήγε για πρώτη φορά στο θέατρο σε μια παιδική παράσταση της Ξένιας Καλογεροπούλου. Μ’ έχασε στο χειροκρότημα. Είχα ανέβει πάνω στη σκηνή, έψαχνα τους ηθοποιούς και αρνιόμουν πεισματικά να κατεβώ. Έκλαιγα φωνάζοντας: «Δε θέλω να κατέβω». Ξαναβρήκα το σπίτι μου. Αυτό το περιστατικό το έμαθα πολύ πρόσφατα. Στο Δημοτικό άρχισα να γράφω «θεατρικά έργα», πάντα κωμωδίες. Αργότερα έκανα ερασιτεχνικό θέατρο στο Δήμο Κηφισίας, στα 18 έδωσα στο Θέατρο Τέχνης. Ε, και το πράγμα δρομολογήθηκε.
Ποιους από τους δασκάλους σου θυμάσαι με ευγνωμοσύνη;
* Όλους ανεξαιρέτως -δεν μπορώ να ξεχωρίσω ειλικρινά κανέναν και δεν αναφέρομαι μόνο στους θεατρικούς μου δασκάλους. Όλοι μου οι δάσκαλοι με διαμόρφωσαν ως ένα βαθμό, απ’ όλους κάτι πήρα, κάτι αποκόμισα. Θυμάμαι με την ίδια ευγνωμοσύνη τον Γιώργο Λαζάνη αλλά και την κ. Σία, τη δασκάλα μου στο Δημοτικό.
Ποια ήταν η πρώτη παράσταση στην οποία έπαιξες και τι θυμάσαι από την εκείνη την πρώτη φορά που πάτησες το σανίδι της σκηνής ενώπιον κοινού;
* Ήταν στο δεύτερο έτος φοίτησής μου στο Θέατρο Τέχνης, Όταν ο Μίμης Κουγιουμτζής μου πρότεινε να παίξω μία απ’ τις Γρηγορούσες -ένα μικρό γυναικείο σχήμα χορού- στο έργο «Πλούτος». Γυναικείος χορός δεν υπήρχε κανονικά στο έργο. Τον είχε προσθέσει εκείνος. Έπρεπε λοιπόν οι κοπέλες να παρουσιάσουμε ένα μικρό μουσικοθεατρικό δρώμενο, όχι σε απλή σκηνή αλλά στην ορχήστρα μιας κατάμεστης από κόσμο Επιδαύρου. Θυμάμαι να βιώνω τον απόλυτο τρόμο. Είχα καθηλωθεί απ’ το άγχος, ταυτόχρονα όμως ένιωθα ένα απόλυτο δέος σχεδόν μεταφυσικό και μια πολύ βαθιά συγκίνηση. Αξέχαστες στιγμές. Μαγικές.
Σε δελέασε ποτέ κάποια επιστήμη, κάποιο άλλο επάγγελμα ή άλλη τέχνη;
* Σοβαρά όχι δε μ’ έχει δελεάσει. Θέατρο, τραγούδι και ξερό ψωμί υπήρξε ανέκαθεν το σύνθημα στη ζωή μου. Άμα την κουβαλάς την πετριά…
Πώς αισθάνεσαι που υποδύεσαι την πρώτη γυναίκα στον κόσμο;
* Είναι σίγουρα μια πολύ ιδιαίτερη και συγκινητική συνθήκη. Τα πάντα συμβαίνουν για πρώτη φορά. Η πρώτη γνωριμία με τον πρώτο άντρα, ο πρώτος της έρωτας, η πρώτη φορά που γίνεται μητέρα, η πρώτη φορά που βιώνει την απώλεια μέσα απ’ το θάνατο. Θέλει πολλή φαντασία, αγάπη, παιδική ψυχή και ειλικρινείς ματιές στις δικές μου πρώτες φορές για να μπορέσω να πλησιάσω την Εύα. Μία απ’ τις αγαπημένες μου φράσεις απ’ το έργο είναι η εξής: «Εγώ είμαι η πρώτη γυναίκα και η τελευταία γυναίκα θα είναι η επανάληψή μου».
Το έργο ενός μεγάλου στοχαστή και σαρκαστή, του Μαρκ Τουέιν, “Το Ημερολόγιο του Αδάμ και της Εύας”, ενδιαφέρει το κοινό σήμερα;
* Νομίζω πολύ. Καταρχάς καταπιάνεται με το διαχρονικό ζήτημα του έρωτα. Βουτάει με πολλή αγάπη και χιούμορ στην ψυχή του άντρα και της γυναίκας, σχολιάζει πολύ εύστοχα την αιώνια διαμάχη τους αλλά και τη δυνατότητα που έχουν, αν αποδεχθούν τη διαφορετικότητά τους, να φθάσουν σ’ αυτή τη θεϊκή ένωση που λέγεται αγάπη. Πέραν αυτού όμως νιώθω ότι το έργο του είναι ένα γλυκόπικρο σχόλιο πάνω στη ζωή -στις στιγμές χαράς και στις στιγμές που μπορεί να βιώνουμε μια προσωπική μας πτώση. Μας κλείνει λοιπόν το μάτι και μας υπενθυμίζει ότι, όπως και να ‘χει, η ζωή είναι μια όμορφη περιπέτεια που γίνεται ακόμη ομορφότερη όταν τη ζούμε σαν να ήταν όλα για πρώτη φορά.
Πώς νιώθεις που συνεργάζεσαι με τη σκηνοθέτιδα Λίλλυ Μελεμέ και τους συναδέλφους σου Βασίλη Ανδρέου και Δημήτρη Μυλωνά; Δείχνετε δεμένη και αγαπημένη ομάδα. Έχετε συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν;
* Τους εκτιμώ, τους θαυμάζω και τους αγαπώ πολύ και τους τρεις. Και νιώθω ότι είναι αμοιβαίο, αλλιώς δε θα αισθανόμασταν την ανάγκη να βρισκόμαστε ξανά και ξανά και να δουλεύουμε μαζί. Νομίζω ότι έχουμε κοινή αισθητική, μιλάμε την ίδια γλώσσα, έχουμε κοινό τόπο. Πέραν αυτού όμως έχουμε αναπτύξει προσωπικές σχέσεις. Βρισκόμαστε εκτός δουλειάς. Νοιαζόμαστε ο ένας τον άλλον. Είμαστε φίλοι. Για μένα αυτό είναι πολύ σημαντικό. Με τη Λίλλυ έχω συνεργαστεί άλλες τέσσερις φορές, με τον Δημήτρη άλλες δύο. Με τον Βασίλη συνεργάζομαι για πρώτη φορά αλλά είναι σαν τον ξέρω χρόνια. Εύχομαι πραγματικά να συνεχίσουμε να ονειρευόμαστε παρέα.
Όταν αναλαμβάνεις ένα ρόλο, από ποια στοιχεία ξεκινάς να τον δουλεύεις;
* Ξεκινώ απ’ τη μελέτη του κειμένου ξανά και ξανά χωρίς τελειωμό. Όλες οι πληροφορίες βρίσκονται εκεί. Πρέπει να το ξεκλειδώσω να το αποκρυπτογραφήσω, να το φωτίσω, να μαζέψω πληροφορίες για την ηρωίδα μου. Παράλληλα όμως λειτουργώ σε τεράστιο βαθμό με το ένστικτο γι’ αυτό και δουλεύουμε πολύ με τη Λίλλυ με αυτοσχεδιασμούς ούτως ώστε να μην εγκλωβιζόμαστε σε εγκεφαλικά σκίτσα, να μπορούμε να κρατάμε σε εγρήγορση και το μυαλό και το σώμα και την ψυχή μας. Είναι μια πολύπλοκη και συνάμα πολύ δημιουργική διαδικασία.
Υπάρχουν ρόλοι από το κλασικό ρεπερτόριο που ονειρεύεσαι;
* Δεν ονειρεύομαι ρόλους. Ονειρεύομαι όμως συγκεκριμένες συνθήκες δουλειάς και δημιουργίας. Μ’ ενδιαφέρει πολύ να συνεργάζομαι με ανθρώπους κοινής αισθητικής, ανθρώπους που να μπορούμε να τολμήσουμε μαζί, να συνδημιουργήσουμε, να ονειρευτούμε, να ρισκάρουμε, να γελάσουμε, να μαλώσουμε, να κλάψουμε, να νιώσουμε ό, τι θέλουμε, να βρισκόμαστε και εκτός δουλειάς. Με λίγα λόγια μ’ ενδιαφέρει περισσότερο η συνάντηση με τους ανθρώπους και η επαφή. Τότε και ο κάθε ρόλος μπορεί να γίνει ονειρεμένος.
Τι θεωρείς επικίνδυνο για ένα νέο καλλιτέχνη που έχει ταλέντο;
* Το ίδιο το ταλέντο του και τον τρόπο με τον οποίο θα το διαχειριστεί. Υπάρχουν ταλέντα που χάθηκαν, που έμειναν στάσιμα, δεν εξελίχθηκαν όπως θα έπρεπε είτε από τεμπελιά είτε από ανασφάλεια, είτε γιατί πήραν πολύ στα σοβαρά τους εαυτούς τους, είτε γιατί “σιγοκάηκαν ” υπό το φως των προβολέων. Δεν είναι εύκολη υπόθεση. Θέλει πολλή δουλειά, συνεχή δουλειά σ’ όλα τα επίπεδα, Θέλει ταλέντο να διαχειριστεί κάποιος το ταλέντο του.
“Θεατές με ταλέντο” υπάρχουν;
* Δεν ξέρω εάν υπάρχουν θεατές με ταλέντο. Σίγουρα υπάρχουν θεατές που είναι πιο υποψιασμένοι από κάποιους άλλους, περισσότερο θεατρόφιλοι ή πιο ανοιχτοί απέναντι σ’ αυτό που παρακολουθούν. Υπάρχουν μέρες που η συνάντηση ηθοποιών – θεατών καταλήγει μαγική και μέρες που η επικοινωνία υπάρχει μετ’ εμποδίων. Και στις δύο περιπτώσεις δεν πρέπει να εστιάζουμε στους θεατές αλλά στο δικό μας στόχο που είναι η βαθιά και ειλικρινής ανάγκη μας να συναντηθούμε με κάποιους ανθρώπους, να επικοινωνήσουμε με αλήθειες, να καταθέσουμε το υλικό μας, την ψυχή μας. Και ένα θεατή μόνο αν κερδίσουμε, ευχής έργον είναι.
Η τέχνη είναι και καταφύγιο για τον άνθρωπο;
* Ανέκαθεν υπήρξε καταφύγιο για τον άνθρωπο. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου που η τέχνη, ειδικά στις δύσκολες περιόδους, ανθεί. Είναι από τη φύση της ουσιαστική, αληθινή, μας βοηθάει να διατηρούμε τα σημεία αναφοράς μας, να επαναπροσδιοριζόμαστε, μας ανυψώνει πνευματικά, κρατάει σε εγρήγορση το μυαλό και κυρίως την ψυχή μας. Νιώθω ότι μέσω της τέχνης μπορούμε να επικοινωνήσουμε με το Θεό. Είναι θεϊκή έκφραση η τέχνη.
Για τι είσαι υπερήφανη;
* Υπερήφανη για τον εαυτό μου δεν έχω νιώσει ποτέ -χαρούμενη, ικανοποιημένη ναι αλλά υπερήφανη όχι. Έχω όμως τη βαθιά πεποίθηση ότι πλησιάζει η στιγμή που θα βιώσω για πρώτη φορά αυτό το αίσθημα. Σε δύο – τρεις μήνες, πρώτα ο Θεός, με τη γέννηση της κόρης μου.
Έχεις αισθανθεί ποτέ πάνω στη σκηνή σαν να εκτελείς μια άσκηση ισορροπίας;
* Μονίμως αισθάνομαι να εκτελώ άσκηση ισορροπίας πάνω στη σκηνή. Αναμειγνύονται πολλά “υλικά” τις στιγμές της σκηνικής δράσης, που πρέπει να τα επιλέξεις προσεκτικά, στις σωστές ποσότητες, να τα παντρέψεις αριστοτεχνικά, να μαγειρέψεις ένα πεντανόστιμο φαγητό και να το σερβίρεις με πολλή αγάπη στους θεατές.
Αν σου έλεγαν “αύριο φεύγεις για όποιον τόπο θέλεις”, που θα ήθελες να πας;
* Δυστυχώς ή ευτυχώς ο τόπος που θα επέλεγα, θα βρισκόταν εντός των συνόρων της Ελλάδας. Έχω την τύχη να έχω ταξιδέψει σε αρκετές χώρες του εξωτερικού. Έχω μαγευτεί από τοπία, ανθρώπους, πολιτισμούς, έχω πει πολλές φορές: «Πώς ζούμε έτσι εδώ στην Ελλάδα; Γιατί το επιτρέπουμε;». Έχω νιώσει πολύ οικεία και ζεστά σε κάποια μέρη αλλά απ’ την Ελλάδα δε θα ‘θελα να φύγω. Δεν ξέρω. Αυτό το φως δεν το έχω συναντήσει πουθενά…
Τι σε συγκινεί και τι σε απωθεί στην ελληνική πραγματικότητα;
* Με συγκινούν και με απωθούν πολλά. Με συγκινεί το φιλότιμό μας. Με συγκινεί η ανθρωπιά μας, το θυμικό μας στοιχείο, η ικανότητά μας να τα βγάλουμε πέρα στα δύσκολα και να προχωράμε, ν’ ανατρέπουμε και να μεγαλουργούμε, όταν λειτουργούμε συλλογικά. Με απωθεί όμως βαθιά το γεγονός ότι μοιάζει να τα ‘χουμε ξεχάσει όλα αυτά. Σαν να ‘χουμε πέσει σε μια βαθιά χειμερία νάρκη. Παίξαμε πολύ εύκολα το παιχνίδι ενός βρώμικου και πουλημένου συστήματος και χάσαμε τα σημεία αναφοράς μας. Πρέπει να επαπροσδιοριστούμε, να κάνουμε μια πολύ σοβαρή αυτοκριτική και να λειτουργήσουμε επιτέλους συλλογικά.
Με τι γελάς;
* Γελάω συνεχώς. Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς γέλιο και δεν μπορώ να συναναστραφώ ανθρώπους που δεν γελάνε. Είναι το πιο ισχυρό μου όπλο. Ο πιο πιστός μου σύντροφος. Πριν από λίγο γέλασα πολύ με το υπερηχογράφημα της κόρης μου, που πιπιλούσε το δάκτυλό της.
Με τι δακρύζεις;
* Δακρύζω πολύ πολύ συχνά. Πριν από λίγο δάκρυσα με το υπερηχογράφημα της κόρης μου, που πιπιλούσε το δάκτυλό της. Γενικά έχω πολύ στενή σχέση και με το γέλιο και με το δάκρυ.
Πώς σκέπτεσαι το ιδανικό μέλλον για σένα;
* Δεν υπάρχει ιδανικό μέλλον για μένα. Αυτό για το οποίο προσεύχομαι είναι να με βοηθήσει ο Θεός να είμαι παρούσα και στις εύκολες στιγμές και στις δύσκολες. Να γίνομαι καλύτερος άνθρωπος. Να μη χάνω την πίστη μου και κυρίως να μάθω ν’ αγαπάω.
Ποιους συγγραφείς διαβάζεις και ποιο είναι το αγαπημένο σου βιβλίο;
* Αγαπάω πολύ τους Έλληνες και τους Ρώσους κλασικούς. Έχω μια ιδιαίτερη αδυναμία στον Παπαδιαμάντη και στον Ντοστογιέφσκι. Μελετώ επίσης τους βίους κάποιων γερόντων της Ορθοδοξίας. Τα αγαπημένα μου βιβλία, αυτό το διάστημα, είναι το “Βίος και λόγοι του γέροντος Πορφύριου” και “Οι περιπέτειες ενός προσκυνητού”.
Μπορείς να πεις ένα στίχο που θυμάσαι αυτή τη στιγμή;
* «Θάθελα αυτήν την μνήμη να την πω…
Μα έτσι εσβύσθη πια… σαν τίποτε δεν απομένει». Απ’ το ποίημα «Μακρυά» του Κωνσταντίνου Καβάφη.
Αγαπάς τα ζώα; Ποια είναι η σχέση σου μαζί τους; Έχεις κατοικίδιο;
* Όχι απλώς τ’ αγαπάω, μου είναι πολύ δύσκολο να ζήσω χωρίς κάποιο ζώο. Τώρα που το σκέφτομαι, δεν έχω υπάρξει ποτέ χωρίς ζωάκι. τώρα έχω μια γάτα, την Μπιζού, που την έχω μεγαλώσει και της έχω αδυναμία. Αν μπορούσα, θα ‘θελα να είχα και ένα σκύλο αλλά θα με χωρίσει ο άντρας μου, οπότε…
To www.catisart.gr ευχαριστεί τον Αντώνη Ψαρρά για τη φωτογράφηση.
